Therapie

Wat is therapie?

Therapie in de geestelijke gezondheidszorg (ggz) is gericht op het voorkomen, behandelen en leren omgaan met psychische problemen en levensproblemen.

Psychologen en andere zorgprofessionals (zoals psychiaters en maatschappelijk werkers) kunnen mensen met verschillende soorten therapie helpen. Gesprekken tussen de therapeut en de cliënt zijn vaak een belangrijk onderdeel van psychologische therapieën. Een goede therapeutische relatie tussen cliënt en therapeut helpt de behandeling te laten slagen.

Als je wilt dat je zorgkosten vergoed worden, is het belangrijk om te kijken naar de eisen die je verzekering stelt aan de behandeling en de achtergond van de therapeut.

Wanneer is therapie nodig?

De meeste psychologen, psychiaters en andere zorgprofessionals maken gebruik van de DSM-V. Dit boek kan worden gezien als een handleiding voor psychiaters en psychologen om klachten, problemen en aandoeningen te categoriseren en te benoemen.

Ernstige lijdensdruk of grote problemen in je sociaal of beroepsmatig functioneren zijn belangrijke elementen van psychische aandoeningen. Therapie kan hierbij helpen.

Therapie kan je ook leren om met milde psychische klachten om te gaan.

Therapeuten in de geestelijke gezondheidszorg helpen je inzicht krijgen in en leren omgaan met gevoelens, gedachten en gedrag.

Wat een therapeut precies doet is afhankelijk van zijn of haar opleiding en van de vorm van therapie. Een veel gegeven vorm van therapie door psychologen is cognitieve gedragstherapie. Deze vorm van therapie is erop gericht niet-helpende gedachten te vervangen door helpende gedachten.

Er zijn veel vormen van therapie mogelijk. Naast reguliere therapieën, zoals cognitieve gedragstherapie en psychotherapie, zijn er ook verschillende soorten alternatieve therapie mogelijk.

Waar de ene therapie zich richt op de samenhang tussen gedachten, gevoelens en gedrag (zoals cognitieve gedragsherapie), richt de andere therapie zich op het leren je minder te vereenzelvigen met je gedachten (zoals mindfulness). Ook zijn er er therapieën die zich richten op het achterhalen van onbewuste motieven en wensen (zoals hypnotherapie).

Wat is psychotherapie?

Onder psychotherapie vallen behandelmethoden voor psychische problemen waarbij gesprekken tussen cliënt en behandelaar (gesprekstherapie) centraal staan.

Psychotherapie is een verzamelnaam voor allerlei therapievormen die een psychotherapeut kan inzetten voor de behandeling van psychische klachten, zoals cognitieve gedragstherapie, gedragstherapie en relatietherapie.

Hieronder lees je meer over verschillende soorten therapieën.

Wat is cognitieve gedragstherapie?

Een cognitief gedragstherapeut praat met de cliënt over moeilijke situaties en hoe je je daarin gedraagt. Ook wil de therapeut weten welke gedachten en gevoelens deze moeilijke situaties oproepen.

Een belangrijk onderdeel van cognitieve gedragstherapie is het opsporen van niet-helpende kerngedachten. Deze gedachten leer je vervolgens omzetten in helpende gedachten.

Uitgangspunt van de cognitieve gedragstherapie is dat er een belangrijke relatie is tussen gebeurtenissen, gedachten, gevoelens en gedrag. Als je je automatische, onbewuste kerngedachten leert veranderen, kun je ook je kijk op gebeurtenissen en je daaraan gekoppelde gedrag en gevoel veranderen.

Wat is gedragstherapie?

In gedragstherapie staat je gedrag centraal. Je gedrag hangt in belangrijke mate samen met hoe je je voelt. Als je bijvoorbeeld uit angst bepaalde situaties vermijdt, dan kan je hier nog angstiger voor worden.

Binnen de gedragstherapie breng je samen met je therapeut in kaart van welk gedrag je last hebt en in welke situaties dit gedrag voorkomt. Vervolgens kijk je welk gedrag je hier beter voor in de plaats kan zetten en ga je hiermee oefenen.

Als je gedragstherapie bijvoorbeeld inzet bij angst voor spinnen zal de cliënt spinnen stapje voor stapje op een ontspannen manier leren benaderen. Zo leer je dat spinnen niks doen en dat je angst onnodig is.

Wat is virtuele therapie?

Virtuele therapie is een behandelvorm waarin je in een andere werkelijkheid stapt. Een computer maakt een omgeving die je door een Virtual Reality bril driedimensionaal kunt bekijken. Je zit of staat voor je gevoel midden in de virtuele omgeving. Als je je hoofd beweegt, beweegt de omgeving mee.

Dankzij virtuele therapie kun je goed oefenen met allerlei soorten situaties. De werkelijkheid kun je normaalgesproken niet op deze manier sturen. In een veilige omgeving en op een gecontroleerde manier kunnen allerlei situaties worden nagebootst. Een therapeut begeleidt je hierbij.

Met virtuele therapie kun je bijvoorbeeld vliegangst en hoogtevrees succesvol behandelen.

Wat is een familieopstelling?

Een familieopstelling helpt je om inzicht te krijgen in je relaties. Een familieopstelling laat zien hoe je rollen en verhoudingen binnen je familie ervaart en hoe dit doorwerkt in je verdere relaties. In de klassieke vorm maak je een familieopstelling met echte mensen, maar het kan ook met poppetjes.

Het doel van een familieopstelling is dat je gaat nadenken over de verbinding met je familie en ruimte gaat voelen om bepaalde relaties te kunnen veranderen en verdiepen.

Wat is hypnose therapie?

Hypnose therapie wordt in toenemende mate erkend als serieuze therapie bij medische en psychische klachten, en steeds meer wetenschappelijk onderzoek bevestigt de positieve effecten ervan. Hypnotherapie kan psychische klachten als stress, angst, slapeloosheid en hyperventilatie verminderen.

Een nadeel van hypnotherapie is dat niet iedereen even goed te hypnotiseren is. De ene persoon gaat volledig mee in alle suggesties, terwijl het een ander nauwelijks lukt om zich eraan over te geven. Je hypnotiseerbaarheid blijft opmerkelijk stabiel tijdens je leven. Het maakt dus weinig uit of je veel oefent of extra gemotiveerd bent.

Naast de beschreven vormen van therapie zijn er nog veel meer therapieën, zoals bijvoorbeeld:

Wat is relatietherapie?

De meeste relatietherapeuten werken met een mix van verschillende wetenschappelijk bewezen technieken.

Zo is er de gedragstherapie, toegepast op relaties, die vooral communicatievaardigheden en probleemoplossingsvaardigheden biedt, en die partners ervan bewust maakt hoezeer hun eigen gedrag het gedrag van de ander beïnvloedt. Deze methode kijkt vooral naar het hier en nu en niet naar het verleden, en zet stellen aan het werk met huiswerkopdrachten.

De cognitieve gedragstherapie, toegepast op relaties, kijkt vooral naar onrealistische verwachtingen en verkeerde aannames in je relatie, en leert je deze te vervangen door realistische en meer positieve gedachten.

Wat is EMDR?

Bij EMDR roep je onder begeleiding van een therapeut een nare herinnering op, terwijl je tegelijkertijd met je ogen een lichtje, een pendel of een ander voorwerp ritmisch van links naar rechts volgt. De herinnering verliest hierdoor haar emotionele lading.

EMDR helpt vermoedelijk om een traumatische ervaring te verwerken omdat we onze aandacht niet bij twee dingen tegelijk kunnen houden. Door je te concentreren op oogbewegingen, heb je minder aandacht voor de opgehaalde herinnering. Deze herinnering plaats je vervolgens met een ander ‘label’ terug in je geheugen.