Autisme

Naar schatting heeft ruim 1 op de 100 mensen autisme. Bij hen is als het ware de bedrading in de hersenen anders dan bij mensen zonder autisme. Maar er zijn ook steeds meer aanwijzingen dat autisme niet alleen een aandoening van het brein is, maar ook invloed heeft op het hele lichaam. Zo hebben autistische mensen opvallend vaak darmklachten. We weten eigenlijk nog zo veel niét over autisme, zegt psycholoog Els Blijd-Hoogewys in deze gratis podcast over autisme.

Autisme is in ongeveer 80 procent van de gevallen erfelijk. Er zijn vaak meerdere mensen in de familie met autisme of met kenmerken hiervan. De genetische aanleg wordt onder invloed van diverse factoren geactiveerd tijdens de zwangerschap. Iemand wordt dus autistisch geboren. Autisme komt twee tot drie keer zo vaak bij mannen voor dan bij vrouwen. Maar autisme bij vrouwen wordt minder goed herkend, onder andere omdat zij er vaak anders mee omgaan.

Tot voor kort werd er een onderscheid gemaakt tussen verschillende vormen van autisme, zoals klassiek autisme, Asperger of PDD-NOS. Omdat er niet genoeg wetenschappelijk bewijs is voor dit onderscheid, spreken de professionals tegenwoordig alleen nog van een autismespectrumstoornis (ASS).

De onderlinge verschillen tussen mensen met autisme zijn groot. De een is het liefst alleen, terwijl de ander altijd op zoek is naar contact. Verstandelijke beperkingen komen voor, maar ook juist hoge intelligentie.

Eigenaardig taalgebruik, alles letterlijk nemen, moeite hebben met contact of juist op een té directe manier op iemand afstappen: de kenmerken van autisme vallen anderen vooral op het gebied van sociale interactie op.

Daarnaast is repetitief en gefixeerd gedrag karakteristiek voor mensen met autisme. Ze kunnen helemaal opgaan in één onderwerp, kunnen bovenmatig gevoelig voor prikkels zijn, vaak sterk gehecht zijn aan vaste gewoontes en kunnen obsessief gedrag vertonen.

Dit soort eigenschappen zijn vaak lastig voor zowel autistische mensen zelf als voor hun omgeving. Daarnaast heeft autisme vaak ook positieve kanten. Zo kunnen mensen met autisme bijzonder goed zijn in het opmerken van details en zijn ze vaak heel analytisch, zorgvuldig, creatief en loyaal.

Als ouder merk je vaak wel dat er iets anders is aan je kind, maar kun je je vinger er niet op leggen. Je kind maakt bijvoorbeeld weinig oogcontact, heeft moeite met het uiten van emoties of raakt helemaal van de leg als dingen anders lopen dan normaal.

Vaak vindt hij of zij moeilijk aansluiting bij leeftijdsgenootjes of wordt zelfs gepest. Het is lastig om je kind te zien worstelen. Bovendien kan een autistisch kind soms een zware stempel drukken op de rest van het gezin.

Als autisme wordt vastgesteld, is dit vaak zowel een schok als een opluchting. Door de diagnose is er meer begrip en kunnen ouders leren hoe ze het beste met hun kind met autisme kunnen omgaan. In de vernieuwde online training Autisme: wat je moet weten ontdek je dat het gedrag van je kind vaak een andere oorzaak of soms zelfs een andere betekenis heeft dan je misschien dacht. Maar we gaan het ook hebben over jou: wat kun jij doen om gelukkig te zijn en de balans te houden als ‘ouder van’?

Binnen de GGZ kan men behandeling krijgen in het omgaan met autisme en bijkomende klachten. Sommige kinderen kunnen baat hebben bij dierondersteunende hulp, zoals van paarden of een autismegeleidehond.

Autisme is niet te genezen. Wel leren veel mensen met autisme er in de loop der jaren mee om te gaan. Soms met behulp van de GGZ. Het komt ook regelmatig voor dat mensen pas op latere leeftijd ontdekken dat ze autisme hebben. Voor hen valt er dan vaak veel op z’n plek.

Leven met een partner met autisme kan ingewikkeld zijn. Je geliefde mist wel eens sociale signalen waardoor hij zich niet altijd goed in je inleeft of neemt woorden te letterlijk, waardoor er onbegrip en conflicten kunnen ontstaan. In de online training Autisme: wat je moet weten krijg je als partner van iemand met autisme handvatten en concrete adviezen om het leven voor jullie allebei makkelijker te maken.

Kinderen die opgroeien met een ouder met autisme (KOPP) kunnen moeite hebben met het gegeven dat hun ouder niet zo flexibel is of snel overprikkeld kan raken. Broertjes en zusjes van iemand met autisme kunnen het lastig vinden dat er zoveel aandacht gaat naar het kind met autisme. Het is goed om deze kinderen niet te vergeten en bij ernstige problemen eventueel als gezin in therapie te gaan.