Assertiviteit

Volgens Van Dale betekent assertiviteit ‘zelfbewust’, ‘zelfverzekerd’ en ‘jezelf durven zijn’. Maar waar assertiviteit vooral om gaat, is dat je voor jezelf opkomt in de relatie met anderen. Door je eigen belangen en grenzen in gaten te houden en indien nodig te bevechten: zo zeg je nee. Door niet over je heen te laten lopen of maar helemaal niet te zeggen wat je wilt of vindt.

Assertief zijn gaat dus over de manier waarop je communiceert met anderen, zowel verbaal als non-verbaal. De een is van nature assertiever dan de ander, maar iedereen kan assertieve communicatietechnieken aanleren.

Wat is assertief zijn of een assertieve houding hebben? Hierbij zijn vier elementen van belang:

• Je komt op voor jezelf op door vriendelijk, maar duidelijk te zeggen wat je wel en niet wilt.
• Je maakt je eigen keuzes.
• Je durft je jezelf te zijn en kwetsbaarheid te tonen.
• Je gaat conflicten niet uit de weg, maar zoekt ze ook niet per se op.

De betekenis van assertiviteit: op een tactvolle wijze opkomen voor je wensen, mening of belangen.

Wie niet assertief genoeg is, oftewel sub-assertief, komt te weinig voor zichzelf op. In feite doe je jezelf daarmee tekort.

Dat je de belangen van anderen boven die van jezelf stelt, lijkt misschien een liefdevolle daad. Maar uiteindelijk lijden mensen die altijd maar pleasen daar zelf onder. Wie niet assertief genoeg is, heeft stress en meer kans op een burn-out.

Let wel: assertief zijn, is iets anders dan agressief zijn. Wie doorslaat en over anderen heen walst, zal vrienden kwijtraken. En wij mensen zijn sociale dieren; zonder goede contacten met anderen leven we niet lang en gelukkig. Maar met een béétje meer bitch worden is niets mis. Integendeel.

Voorbeelden van assertief gedrag:

• Nee zeggen tegen die extra klus op je werk.
• Maar ook: ja zeggen als je iets juist graag wil doen.
• Een verjaardag cancelen omdat je gewoonweg geen zin hebt (dat hoef je er heus niet letterlijk bij te zeggen).
• Bij je standpunt blijven, ook al vindt de ander dat niet leuk en komt er misschien zelfs ruzie van.
• Niet de hele tijd ‘sorry’ zeggen, want het spijt je heus niet zo vaak.
• Iets doen wat je graag wilt, maar eigenlijk niet durft.
• Helder formuleren zonder te stamelen (vooraf oefenen mag) en niet te zacht praten – maar jezelf ook niet overschreeuwen.
• De ander vertellen wat je dwars zit vanuit je eigen ervaring (voor mij voelt het…) en zonder dat te bagatelliseren als de ander heftig reageert.

Iedereen kan assertiever worden. Ook als het er van nature niet zo in zit, of als je vroeger vaak hebt gehoord dat je ‘niet zo brutaal’ mocht zijn.

Wat kan assertiviteit je opleveren? Veel. Je relaties met anderen worden er beter van. Je wordt serieus genomen, krijgt respect en mensen houden rekening met je. En dat voedt je zelfvertrouwen en je gevoel van eigenwaarde: je voelt je sterker en zelfbewuster.

De kans dat er bijvoorbeeld op je werk over grenzen heen wordt gewalst, waardoor je uiteindelijk overspannen raakt of een burn-out krijgt, wordt een stuk kleiner als assertief bent. Je werkplezier neemt toe, doordat je zorgt dat je klussen krijgt die je leuk vindt en waarin je je kunt profileren. Wie assertief is op het werk, krijgt bovendien beter betaald dan een bescheiden type.

Kortom, door te leren voor jezelf op te komen verloopt je leven veel meer zoals je zelf wilt.

Soms is het al lastig om goed te voelen wát je nou eigenlijk wilt, laat staan om dat op een goede manier kenbaar te maken.

Gelukkig baart ook hier oefening kunst. Begin klein: ga bijvoorbeeld een stille kledingzaak in, pas iets, vertel de verkoper dat het toch niets voor je is (en niet ‘sorry’ zeggen he?), bedank en loop de winkel weer uit. Of zeg vriendelijk, maar kordaat: ‘Ik ben niet geïnteresseerd’ tegen een telefonische verkoper en hang op.

Oefenen met voor jezelf opkomen? Je lichaamshouding is bijvoorbeeld belangrijk: houd in een lastig gesprek je rug recht, je kin omhoog en kijk recht in de ogen van je gesprekspartner. Hier vind je meer tips om assertiever te worden.

Pak je het graag grondig aan? Volg dan onze online training Vergroot je assertiviteit, een cursus assertiviteit waarin je vriendelijk maar krachtig voor jezelf leert opkomen.

In deze online assertiviteitstraining wordt uitgelegd hoe je duidelijk en direct kunt vertellen wat je wel en niet wilt.