In 1963 bewees onderzoeker Stanley Milgram dat zo’n 90 procent van de deelnemers gehoorzaamde, zelfs als die schok potentieel dodelijk was. Pools herhalingsonderzoek toont nu aan dat we die neiging vandaag de dag nog steeds hebben.
De opzet van dit experiment was zo veel mogelijk gelijk aan dat van Milgram. De proefpersonen werd verteld dat ze deelnamen aan een onderzoek naar leren, waarbij ze de ‘leerling’ in de kamer ernaast bij elke fout een zwaardere schok moesten toedienen. In werkelijkheid ging het experiment over gehoorzaamheid. En veruit de meerderheid van de proefpersonen bleek gehoorzaam; hoewel de ‘leerling’ schreeuwde van pijn, dienden ze een steeds krachtiger schok toe als de onderzoeksleider dat zei.
Vanwege veranderde ethische normen stopte het Poolse experiment wel bij het tiende schokniveau van 450 volt. Van de 80 deelnemers dienden 72 die toe. In Milgrams experimenten bleek dit tiende schokniveau een soort waterscheiding te vormen: deelnemers die bereid waren zo’n schok toe te dienen, gingen daarna bijna allemaal door tot het dertigste niveau, waarvan ze geloofden dat dat dodelijk kon zijn.
Conclusie van de onderzoekers: de neiging autoriteiten te gehoorzamen is van alle tijden en culturen.
Would you deliver an electric shock in 2015? Social Psychological and Personality Science, nog te verschijnen
