Ongelukkig op het werk? Dit doe je eraan

We brengen er een groot deel van ons leven door, maar jammer genoeg niet altijd met plezier. Bijna de helft van de Nederlanders – vier van de tien – vindt zijn werk niet bevredigend, bleek uit een online enquête onder bijna 1400 mensen.

Ben jij ook ongelukkig op het werk? Ga dan aan de slag met de praktische adviezen van hoogleraar arbeidspsychologie Peter Warr en journalist Guy Clapperton. Ze schreven The joy of work?.

Ontbreekt het je aan werkplezier, neem dan niet alleen je baan, maar ook jezelf onder de loep, zeggen de auteurs.  Stel je eigen diagnose in 6 stappen:

Ongelukkig op het werk: ligt het aan mijn baan?

Vragen om jezelf te stellen over je werk:

1. De geluks-toptwaalf

Twaalf factoren zijn samen het meest bepalend voor hoe happy iemand zich voelt op het werk. Warr en Clapperton stelden deze toptwaalf op op basis van wetenschappelijke literatuur. Geef je baan voor iedere factor een rapportcijfer:

1. Wie invloed heeft op hoe zijn werkdag eruitziet, is gelukkiger dan wie dat niet heeft. Heb je voldoende in te brengen?
2. Maak je in je werk gebruik van je sterke kanten? Dingen doen waar je goed in bent maakt je blij, net als het verwerven van nieuwe vaardigheden.
3. We gedijen het best als we tijdens ons werk niet op onze tenen hoeven te lopen, maar de uitdaging moet ook weer niet te groot zijn. ‘Gemiddeld lastig’ is het best. ‘Het is verkeerd om aan te nemen dat mensen een gemakkelijk leventje willen wanneer ze aan het werk zijn,’ aldus Warr en Clapperton.
4. Verandering van spijs doet eten. Maar let op: te veel afwisseling – als je heel veel verschillende dingen moet doen – levert stress op.
5. Weten wat er van je wordt verwacht is ook belangrijk voor plezier op het werk. Als je tegenstrijdige berichten krijgt, geeft dat spanning. Ook feedback over hoe je je  werk doet, is van belang.
6. Vanzelfsprekend zijn sociale contacten op het werk belangrijk: spreek je genoeg mensen en zijn die interacties plezierig?
7. Een fijn salaris ontbreekt evenmin op het lijstje. Maar let op: als je een bepaald welstandsniveau hebt bereikt, maakt meer inkomen je niet nóg gelukkiger.
8. Logisch, maar toch: een veilige en plezierige werkomgeving verschaft meer arbeidsgeluk.
9. Ook belangrijk is de mate waarin je werk wordt gewaardeerd door jezelf en anderen. Hoe kijken andere mensen tegen je baan aan? In hoeverre draagt je baan bij aan het geluk van anderen? En tot slot: in hoeverre past je baan bij wie je bent?
10. En dan is er nog de baas, die je hoort te ondersteunen in je werk. Het moet er een zijn die goed kan leidinggeven, structuur biedt, taken toewijst, en dat ook nog op een prettige manier doet. Hij of zij maakt zich bezorgd over het welzijn van de werknemers, luistert naar suggesties van de werkvloer, geeft complimenten en trekt niemand voor.
11. Goede toekomstperspectieven doen ertoe: je wilt je zeker voelen van je baan, maar ook hogerop kunnen komen of inhoudelijk kunnen groeien.
12. Tot slot is het fijn om deel uit te maken van een organisatie die haar werknemers én anderen eerlijk behandelt. Discriminatie op de werkvloer belemmert de arbeidsvreugde, maar dat geldt ook voor werken voor een bedrijf dat slechte producten maakt.

2. Wat vind je belangrijk?

Alle bovenstaande factoren dragen bij aan je welbevinden op het werk, maar waarschijnlijk vindt je ze niet allemaal even belangrijk.

Ga ze nog eens langs en bedenk welke punten meer dan gemiddeld belangrijk voor je zijn. Als je op die factoren onvoldoendes hebt uitgedeeld: waar schort het op je werk dan aan? Zo kun je bepalen wat de reden is dat je je ongelukkig op het werk voelt.

3. Wat kun je zelf doen?

Vraag jezelf nu af wat je kunt doen om je geluksniveau op die onderdelen op te krikken.

Vind je je werk bijvoorbeeld te weinig afwisselend? Misschien kun je taken ruilen met collega’s, nieuwe projecten naar je toetrekken of een andere werkvolgorde aanhouden.

Of mis je misschien sociale contacten? Plan dan bijvoorbeeld een maandelijkse filmavond met collega’s of word lid van de ondernemingsraad.

Zet geen zevenmijlsstappen, adviseren Warr en Clapperton, maar probeer verschillende kleine mogelijkheden uit.

Ongelukkig op het werk: ligt het aan mij?

De kenmerken van je baan hebben de meeste invloed op geluk of ongeluk op het werk, zeggen Warr en Clapperton. Maar ze hebben niet evenveel invloed op iedereen. Naar je werk breng je namelijk nog iets heel belangrijks mee wat je geluksniveau bepaalt: jezelf.

Vragen om te stellen aan jezelf:

4. Ligt het aan mijn karakter?

Ieder mens heeft een bepaald basisniveau van geluk. Hoewel ons geluksniveau wel wordt beïnvloed door dingen die we meemaken, komen we steeds terug bij deze basis.

Uit onderzoek blijkt bijvoorbeeld dat werknemers die van baan veranderen in het begin een stuk gelukkiger zijn, maar na een poosje weer uitkomen op hun normale niveau.

Ben je sowieso een ongelukkig type, dan is de kans dus groot dat je je ook ongelukkig op het werk voelt. Zo zijn mensen die hoog scoren op de persoonlijkheidstrek neuroticisme minder blij met hun baan dan hun niet-neurotische collega’s. Extraverte en consciëntieuze mensen zijn juist gelukkiger op het werk.

Wat te doen als je je eigen basisniveau van geluk toch wilt ontstijgen? Hoewel Warr en Clapperton toegeven dat je niet zomaar je persoonlijkheid kunt veranderen, kun je volgens hen wel gedachten en gedrag veranderen die eraan ten grondslag liggen.

Ben je nogal neurotisch, probeer dan bijvoorbeeld niet steeds te focussen op de negatieve aspecten van je baan. Of ben je niet zo consciëntieus, doe dan consciëntieuze werknemers na en stel jezelf doelen in je werk.

5. Ligt het aan de manier waarop ik denk?

Ook vastgeroeste denkpatronen maken dat je je (minder) blij voelt op je werk. Sommige mensen hebben bijvoorbeeld de neiging zich continu te vergelijken met mensen die het in hun ogen beter doen: iemand die meer verdient of een spannendere baan heeft. Niet bepaald een recept voor geluk.

Ben jij ongelukkig op het werk en herken je jezelf hierin? Oefen eens het tegenovergestelde: bedenk met welke onderdelen van je werk je blij kunt zijn in vergelijking met de banen van anderen. Eenzelfde manier van denken gaat over hoe je carrière ook had kunnen verlopen.

Denk je vaak: ik had nu ook chirurg/hoogleraar/minister-president kunnen zijn? Daar word je niet gelukkiger van. Bedenk dat het naast beter natuurlijk ook een stuk slechter had kunnen lopen.

6. Is het tijd om te solliciteren?

Kom je tot de conclusie dat het echt aan je baan ligt en zie je geen mogelijkheid tot verbetering? Dan is het wellicht slim om verder te gaan kijken naar een nieuwe baan.

Lijkt je dat geen verstandig plan, bedenk dan dat wat je naast je werk doet, ook bepaalt hoe gelukkig je je voelt op het werk. Wie vastzit in een nare baan heeft dus een uitstekende reden om daarnaast veel leuke bezigheden en hobby’s te hebben.

Aan de slag met een loopbaancoach

Een loopbaancoach helpt om jouw werkambities te bereiken. Een coach kan je bijstaan met het ontdekken van je talenten, vaardigheden en drijfveren. En met het vinden van een baan die daarbij past of zelfs het uitstippelen van een heel carrièrepad. Maar je kunt bij een loopbaancoach ook terecht voor alle andere werkgerelateerde vragen. Benieuwd naar een betrouwbare loopbaancoach bij jou in de buurt? Ga naar Coachfinder.nl.