Zo hak je de knoop door

Wees rigoureus. Wie het eng vindt om keuzes te maken, is geneigd na een besluit toch enkele opties achter de hand te houden. Niet verstandig, ontdekte onlangs sociaal psychologe Lottie Bullens van de Universiteit van Amsterdam. Het openhouden van keuzes ondermijnt onbewust de capaciteit van je werkgeheugen. Daardoor is er minder ruimte voor andere dingen, zoals het onthouden van boodschappenlijstjes.

Doe even iets anders. Psycholoog Maarten Bos van de Radboud Universiteit liet proefpersonen kiezen tussen vier denkbeeldige auto’s. Twee daarvan hadden veel irrelevante pluspunten, zoals koffiebekerhouders, en enkele belangrijke minpunten. De andere twee deden het zonder die extra’s maar hadden wél belangrijke pluspunten, zoals een laag brandstofverbruik. Moesten de proefpersonen direct besluiten, dan namen ze niet de beste auto. Maar werd hun brein voor het keuzemoment afgeleid met een rekenopdracht, dan maakten ze de verstandigste keuze. Even afstand nemen helpt het brein kennelijk de boel op een rijtje te zetten.

Houd uw doel voor ogen. Wanneer je tussen tig alternatieven moet kiezen, zie je al gauw door de bomen het bos niet meer. Psychologe Jolet Plomp, auteur van Beslissen doe je zo, adviseert om in die gevallen weer even te bedenken wat je eigenlijk wilt bereiken: ‘Door je oorspronkelijke

wensenlijstje naar boven te halen, voorkom je dat je je gek laat maken door de alternatieven.’

Rek het proces niet onnodig. Wie tegen een besluit aanhikt, houdt zichzelf onbewust voor dat aan beslissen behoorlijk wat denkwerk vooraf moet gaan – ook al weet hij diep van binnen al lang wat hij wil. Dat stelt de Amerikaanse wetenschapper Oded Netzer op basis van recent onderzoek waarin proefpersonen een beslissing moesten nemen. Hoe lastiger leesbaar de keuze-opties waren, hoe makkelijker de deelnemers de knoop doorhakten. Kennelijk, concludeert Netzer, gaf dat geploeter op de tekst ze het gevoel dat ze voldoende ‘inzet’ hadden getoond om te mogen kiezen.

Relativeer. De zogenoemde impact bias voorspelt dat we geneigd zijn het emotionele effect van gebeurtenissen te overschatten. Op een keuzemoment verliezen we kennelijk makkelijk uit het oog dat ons leven straks óók om heel andere dingen draait.