Wat je niet moet zeggen tegen iemand met een depressie

Als psychiater Christiaan Vinkers één ding mag noemen wat een depressie zo zwaar maakt, is het de uitzichtloosheid die mensen voelen die er middenin zitten. ‘Zo vaak hoor ik: “Dit komt nooit meer goed.”’ Vinkers is verbonden aan het Amsterdam UMC, waar hij mensen behandelt op de depressiepoli en onderzoek doet.

‘Juist omdat deze uitzichtloosheid een depressie zo typeert, is het belangrijk om hoop te blijven bieden. Te blijven zeggen: “Dit gaat over.” Want het gáát weer over.’ Zijn werk leverde hem nog meer inzichten op – ervaringen die ook naasten kunnen helpen om een partner, broer of vriendin met een depressie beter te begrijpen.

Drie inzichten die helpen om depressie beter te begrijpen

1. Een depressie is geen kwestie van ondankbaarheid

In Nederland krijgen elk jaar 800.000 mensen een depressie: mensen met leuke banen, fijne relaties, lieve kinderen. Vinkers: ‘Ze krijgen uit hun omgeving vaak goedbedoelde advies. Zoals probeer te kijken naar de dingen die je wél hebt, te focussen op alles wat goed gaat. Maar succes biedt geen garantie op een depressie-vrij leven.’

Volgens de psychiater ervaren de meeste mensen met een depressie het als een grote opluchting wanneer ze begrijpen dat ze er niet alleen voor staan. ‘Misschien tonen ze niet meteen dat ze blij zijn met de steun of aanwezigheid – maar die dankbaarheid is er wel degelijk. Vaak is het achteraf makkelijker voor ze om dat te laten merken.’

2. Elke depressie verdient zijn eigen aanpak

Uit onderzoek blijkt dat een combinatie van psychotherapie (cognitieve gedragstherapie) en medicijnen (antidepressiva) het beste werkt om van een depressie te genezen. Vinkers nuanceert: ‘Veel mensen denken dat je met therapie de oorzaak van een depressie aanpakt, terwijl medicijnen vooral het leed verzachten.

Maar het complexe van een depressie is dat we nog altijd niet begrijpen wat precies de oorzaak is. En daarom bestaat er ook geen one size fits all behandeling.’ Hij benadrukt dat elke depressie om een individuele aanpak vraagt. Daarbij speelt niet alleen de ernst van de depressie een rol, maar ook de vraag aan welke behandeling iemand – gezien zijn omstandigheden – zelf de voorkeur geeft.

3. Herstellen van een depressie kost tijd

Vinkers ziet veel mensen die, zodra ze zich weer wat beter voelen, zo snel mogelijk verder willen met hun leven. ‘Schouders eronder en dóór – dat idee. Maar net zoals je lichamelijk moet revalideren na een ongeluk, kost het tijd om geestelijk te herstellen van een depressie. Daardoor duurt een depressie altijd een stuk langer dan de meeste mensen hopen of willen.’

Een plan waarin iemand stap voor stap zijn dagelijkse activiteiten opbouwt en goed luistert naar wat hij fysiek en mentaal aankan, kan helpen bij het vinden van een nieuwe balans, legt Vinkers uit. ‘Dat voorkomt dat iemand zichzelf overvraagt.’