Wat je kunt leren van je ex

3 vragen aan de expert

Vallen we doorgaans op hetzelfde type partner?

Psycholoog en singlecoach Meinou Lambeck: ‘Ja, daar zit vaak een patroon in. Uit onderzoek blijkt dat veel keuzeprocessen onbewust gaan en in mijn praktijk zie ik dat ook terug bij de partnerkeuze.

Iedereen heeft wel een wensenlijstje waaraan de ideale partner moet voldoen, zoals ondernemend, humoristisch, sociaal, ambitieus, goed kunnen luisteren en stabiel. Maar uiteindelijk vallen we vaak toch steeds op iemand die aan andere criteria voldoet.

Op dat “onbewuste lijstje” staan wensen die te maken hebben met wat vertrouwd voelt. Kom je bijvoorbeeld uit een warm gezin, dan val je eerder op een persoon die dat ook uitstraalt. En zijn je ouders heel ambitieus, dan zul je eerder op iemand vallen die dat ook is.’

Hoe ontstaat zo’n onbewust wensenlijstje?

‘Met je ouders heb je als het ware je eerste liefdesrelatie. Zo vorm je een idee over hoe liefde zou moeten zijn. De kenmerken van die relatie zoek je onbewust steeds weer in liefdesrelaties op. Daardoor val je vaak op hetzelfde type.

Als het om positieve kenmerken gaat, zoals zorgzaam, sociaal, betrouwbaar, communicatief en respectvol, is zo’n patroon natuurlijk geen probleem. Maar die kenmerken kunnen ook emotioneel afstandelijk, dominant of egoïstisch zijn. Dan zoek je misschien iemand uit die niet goed voor je is. K

ies je bijvoorbeeld een partner die niet over emoties kan praten, dan mis je uiteindelijk toch verbondenheid. En naast een overheersende partner kun je ondersneeuwen. Wat vertrouwd voelt, is dus niet per se prettig.’

Hoe kun je voorkomen dat je in zo’n valkuil trapt?

‘De eerste stap is je bewust te worden van die negatieve criteria waarop je partners uitkiest. Dat doe je door terug te kijken naar je relaties.

Als je daarachter bent, kun je jezelf terugfluiten op het moment dat je merkt dat je iemand aantrekkelijk vindt die aan een of meer criteria voldoet. En als je al met zo iemand bent: probeer dan negatieve patronen te bespreken en aan te geven wat je behoeften zijn.

Maar je kunt meer doen. Als je je bijvoorbeeld afwachtend of afhankelijk opstelt, ben je de ideale partner voor iemand die veel ruimte inneemt. Of als jij iemand bent die makkelijk over andermans grenzen gaat, zul je een partner aantrekken die zelf moeilijk grenzen aangeeft.

Jouw gedrag lokt dus ander gedrag uit. Door je eigen gedrag te veranderen, zul je minder snel in hetzelfde negatieve patroon verzanden. Het vraagt wat doorzettingsvermogen en misschien wat hulp, maar uiteindelijk krijg je dan wel een echt goede liefdesrelatie.’

Psycholoog en singlecoach Meinou Lambeck droeg bij aan de online training ‘Van single naar samen’.

Wat staat er op jouw onbewuste wensenlijstje?

Mensen zijn vrij consequent in het kiezen van hun geliefde. Kenmerken die vertrouwd voelen, komen vaak terug in hun opeenvolgende partners.

1. Ga voor jezelf na wat de meest kenmerkende eigenschappen zijn van elk van je vorige relaties en – als je die hebt – je huidige. Maak een korte beschrijving van hun karakter en van jullie relatie. De eigenschappen kunnen positief, maar ook negatief zijn.

Denk aan: zorgzaam, emotioneel stabiel, labiel, dominant, onderdanig, sociaal, betrouwbaar, communicatief, respectvol, ondernemend, of juist afwachtend, emotioneel beschikbaar of juist gesloten, optimistisch of pessimistisch, intelligent, praktisch, enzovoorts.

2. Welke overeenkomsten zie je in je relaties?

3. Sta nu stil bij je ouders. Wat voor karakterkenmerken hebben/hadden zij? Hoe gingen ze met elkaar en met jou om? Ook hier kun je positieve en negatieve kenmerken noemen.

4. Zie je overeenkomsten tussen de kenmerken die je noemde bij je (ex-)relaties en bij je ouder(s)? En zo ja, welke?

Positieve eigenschappen die vertrouwd voelen, maken een relatie fijner. Maar negatieve eigenschappen kunnen die in de weg staan. Volgens psycholoog en singlecoach Meinou Lambeck moet je het als red flag beschouwen als je merkt dat je iemand aantrekkelijk vindt die ze heeft.

5. Welke negatieve kenmerken kun je beter schrappen van je ‘onbewuste wensenlijstje’?

6. Welke positieve kenmerken laat je daar vooral op staan?

Verander je relatiegedrag

1. Het ene gedrag lokt het andere uit. Wat deed jij misschien zelf waardoor in eerdere relaties patronen ontstonden die je niet fijn vond?

Bijvoorbeeld: ik nam er genoegen mee als de ander afstand hield terwijl ik eigenlijk meer wilde. Of: ik gaf de ander geen kans om initiatief te tonen.

Als jij je gedrag aanpast, kun je zo’n patroon doorbreken. Je lokt dan een andere reactie uit.

2. Wat zou je anders kunnen doen?

Bijvoorbeeld: ik kan leren om mijn liefde meer uit te spreken, waardoor de ander zich veilig voelt om dat ook te doen.

Ga de komende tijd met dat nieuwe gedrag oefenen. Dat kan binnen je relatie (als je die hebt), maar ook daarbuiten, bijvoorbeeld op je werk of met vrienden of familie.

Bijvoorbeeld: ik ga mezelf meer laten zien zoals ik ben bij vrienden en bekenden. Of: binnen mijn familie ga ik de controle wat meer loslaten.

3. Formuleer één gedraging die je wilt veranderen: Ik ga…

Maak nu je voornemen concreet door het toe te spitsen op één persoon en situatie. Formuleer dit als een opdracht aan jezelf:

Bijvoorbeeld: de volgende keer dat ik mijn vader zie, zeg dat ik van hem hou. Of: als ik morgen vriendin X spreek, vertel ik haar hoe het écht met me gaat.

Voer deze opdracht aan jezelf ook daadwerkelijk uit en evalueer naderhand: hoe is het gegaan? Wat leverde het me op? Wat leer ik daarvan? Kies vervolgens een nieuwe persoon en situatie om hetzelfde mee te oefenen.

Nadat je wat ervaring hebt opgedaan met je nieuwe gedrag kun je dat ook gaan toepassen in je liefdesrelaties.

4. Formuleer een heel concreet voornemen voor je huidige of toekomstige relaties. In mijn relatie ga ik voortaan…

Je hebt met deze oefening een begin gemaakt met het doorbreken van onprettige patronen in je relaties. Probeer dat vol te houden. En als je een keer de mist in gaat, pak je de draad gewoon weer op. Gedrag verander je nu eenmaal niet van de ene op de andere dag. Lukt het je niet alleen, bijvoorbeeld doordat pijn uit het verleden je parten speelt, dan kan het goed zijn om professionele hulp te zoeken.