Waarom meer zelfcompassie je écht gaat helpen

‘De meeste mensen zijn strenger voor zichzelf dan voor anderen’, weet de Amerikaanse onderzoeker Kristin Neff van Texas University.

‘Maar waarom zou je wel mededogen hebben met anderen en niet met jezelf? Behandel jezelf zoals je een goede vriend zou behandelen als dingen misgaan.’ Neff zette het begrip ‘zelfcompassie’ op de wetenschappelijke kaart.

Over de betekenis en het belang van zelfcompassie

Zelfcompassie heeft haar wortels in het boeddhisme. Volgens Neff gaat de westerse psychologie vooral uit van de uniekheid van het individu, terwijl in het boeddhisme veel meer aandacht is voor wat mensen met elkaar verbindt.

‘Door voor jezelf geen compassie te voelen en voor anderen wel, maak je een kunstmatig onderscheid tussen jezelf en anderen. Ik heb zelfs in mijn huwelijksgelofte laten opnemen dat mijn man en ik meer mededogen met onszelf proberen te hebben,’ lacht Neff.

Maar wat is zelfcompassie nu precies? Neff onderscheidt drie componenten: self kindness, common humanity en mindfulness.

Omgaan met je innerlijke criticus

Self kindness betekent dat je mild bent voor jezelf op het moment dat je faalt of vindt dat je tekortschiet. Niet alles kan nu eenmaal perfect gaan, en je zult in je leven hoe dan ook moeilijkheden tegenkomen. Maar zelfkritiek weerhoudt mensen er dikwijls van om mild voor zichzelf te zijn.

Vaak ben je je niet eens bewust van dat stemmetje in je hoofd dat overal en altijd commentaar op levert. Het commentaar van de innerlijke criticus is in te delen in drie categorieën, kritiek op je uiterlijk (‘je bent veel te dik voor die jurk’), je prestaties (‘heb je je werk nu alweer niet af’) en je sociale gedrag (‘waarom ben je toch altijd zo stil?’).

Falen is menselijk

Het besef dat je niet alleen staat, is het tweede element van zelfcompassie. Kristin Neff: ‘Als dingen niet gaan zoals je wilt, gaat dat vaak gepaard met een gevoel van isolatie. Mensen ontwikkelen een tunnelvisie als ze zich naar voelen.’

Zo kun je bijvoorbeeld denken dat je de enige bent die met Kerstmis alleen thuis zit. Of dat alleen jij moeite hebt om je werk op tijd af te krijgen, terwijl het je collega’s makkelijk afgaat.

Maar daarmee ga je voorbij aan wat Neff common humanity noemt: het besef dat je nooit alleen staat in je moeilijkheden. Neff: ‘Wie zelfcompassie heeft, ziet in dat lijden en tekortschieten onderdeel uitmaken van het menszijn: het overkomt ons allemaal. In je falen ben je niet alleen, maar juist verbonden met anderen.’

Gevoelens bekijken met aandacht

Tot slot betekent zelfcompassie volgens Neff dat je je gevoelens neemt zoals ze zijn. Je negeert ze niet, maar zwelgt ook niet in zelfmedelijden. Dit schaart de Amerikaanse psychologe onder het kopje mindfulness.

‘Deze evenwichtige manier van omgaan met je emoties ontstaat doordat je je eigen ervaringen in een breder perspectief plaatst.’ Ook observeer je je gedachten en gevoelens zoals ze zijn, zonder dat je ze probeert te onderdrukken of te negeren.

‘Je kunt geen compassie voelen als je je pijn negeert. Maar je moet je ook niet laten opslokken door je gevoelens. Je bekijkt ze met aandacht, en blijft in het hier en nu.’

Wat zelfcompassie niet is

Leidt zelfcompassie er uiteindelijk niet toe dat je alles van jezelf maar accepteert, en jezelf geen grenzen meer stelt? Nee, zegt Neff stellig.

‘Zelfcompassie houdt ook in: goed zijn voor jezelf op langere termijn. Het betekent bijvoorbeeld niet dat je nooit meer hoeft te gaan sporten en iedere avond met een bak ijs op de bank mag hangen.

Stel je voor dat je kind elke dag op die bank wil hangen. Dan laat je hem toch ook naar school gaan en activiteiten ondernemen. Je zorgt voor het kind. Als je zelfcompassie hebt, zorg je op dezelfde manier voor jezelf.’

Hier vind je drie oefeningen om je zelfcompassie te vergroten. Wil je je zelfcompassie vergroten met de hulp van een coach? Ga dan op zoek naar een betrouwbare coach die bij je past op Coachfinder.nl.