Wanneer verwen je kinderen te veel?

Je 15-jarige dochter vraagt of ze wat geld voor de bioscoop mag en je ziet tot je schrik dat je partner de portemonnee trekt. Maar waarom? Ze krijgt toch zakgeld? Ze heeft toch een oppasbaantje? Jij vindt het verwennerij, je partner zegt: ‘Doe niet zo moeilijk.’

We zijn allemaal gevormd door onze eigen jeugd. Als jij vroeger zelf je bioscoopkaartje moest betalen, dan vind je het misschien verwennerij als je partner daar geld voor geeft – terwijl je partner dat vanuit zijn of haar jeugd heel gewoon vindt. Het is dus moeilijk om objectief vast te stellen of een kind aan het verwennen bent of niet. Maar er valt wel wat meer over te zeggen.

Verpest voor later

Ouders zijn weleens bang dat ze hun kind kunnen verpesten door het te verwennen. Onder verpesten verstaan ze dan zoiets als: kinderen te weinig voorbereiden op de eisende buitenwereld die hun later nu eenmaal wacht. Want als je als ouder altijd en overal de rode loper uitrolt, hebben je kinderen straks vast geen idee hoe ze zelf dingen voor elkaar moeten boksen of teleurstellingen kunnen verwerken.

Het klopt dat het slecht is voor de ontwikkeling van kinderen als ouders alles voor hen oplossen. Inzet, veerkracht en doorzettingsvermogen leren ze alleen door zelf moeite te doen voor iets wat ze graag willen, door verantwoordelijkheid te nemen voor fouten en door tegen hun eigen grenzen aan te lopen.

Wennen

Maar is het echt zo verkeerd als een ouder wat geld geeft voor de bioscoop? Nee, zo’n vaart loopt het niet. Het is alleen belangrijk dat kinderen op andere gebieden wel weerstand tegenkomen; dat je bijvoorbeeld hun brood niet meer smeert als ze ouder dan 10 jaar zijn (dat kunnen ze namelijk zelf), of dat ze er zelf voor zorgen dat ze op tijd op de hockeyclub zijn en jij niet onderaan de trap gaat staan schreeuwen (het is hún wedstrijd).

In het woord ‘verwennen’ zit het woord ‘wennen’. En daarin schuilt het gevaar. Zodra kinderen wennen aan het feit dat al het leuke voor ze geregeld en al het nare bij ze weggehouden wordt, gaan ze dat niet alleen van hun ouders verwachten, maar ook van de rest van de wereld.

Want door de ervaringen die een kind thuis opdoet, gaan ze onderdeel uitmaken van een mentaal werkmodel over de relationele wereld. Waardoor de kans bestaat dat het kind van anderen verwacht dat die altijd doen wat het verlangt. Hun omgeving zal dat gedrag onaangenaam vinden, en het kind zelf zal die weigerachtige omgeving onaangenaam vinden. Verwennerij kan dus uiteindelijk negatieve gevolgen hebben voor de sociale contacten van een kind.

Duidelijke afspraken

Maar dat gebeurt natuurlijk niet meteen als je je kind een keer iets toestopt of helpt bij iets wat het normaal wel zelf doet – bijvoorbeeld omdat het weinig tijd heeft of moe is. Alleen als jullie als ouders voortdurend toegeven aan de wensen van je kind, is het tijd voor goede afspraken. Waaraan geven jullie toe? Waar trekken jullie grenzen? Want juist door je kind te leren voor zichzelf te zorgen, zorg je als ouder heel goed voor hem.

Bron: N.B. Perry e.a., Childhood self-regulation as a mechanism through which early overcontrolling parenting is associated with adjustment in preadolescence, Developmental Psychology, 2018