Waarom wil iemand dood?

Als iemand stekelige onderwerpen niet schuwt, is het de Amerikaanse schrijver en onderzoeker Jesse Bering. In 2014 schreef hij het fascinerende boek Pervers. Dat hij hierin ook zijn eigen seksuele perversies onder de loep nam, vond zijn lezerspubliek geweldig. Maar in academische kringen werd menige wenkbrauw gefronst. Niet lang nadat zijn collega’s lazen hoe hij zich als tiener aftrok bij een beeldje van een neanderthaler raakte zijn carrière in het slop. De doodsverlangens die Bering van jongs af kwelden, kwamen toen terug.

Bering beschrijft zijn psychische lijden prachtig. Maar dit boek is meer dan een persoonlijk verhaal. Het is een dappere zoektocht naar de essentie van suïcide. Een verschijnsel waar we ons liever verre van houden, of dat we toeschrijven aan anderen, zoals geesteszieken, aan depressievelingen. In werkelijkheid, schrijft Bering, is de link tussen depressie en suïcide klein. Volgens een wetenschappelijke schatting pleegt circa 5 procent van de mensen met een depressie zelfmoord. Maar ook 0,5 procent van de mensen die niet depressief zijn maakt een einde aan hun leven.

Hoe komt iemand dan tot deze ultieme daad? Bering zoekt antwoorden bij de wetenschap, bij overlevers van een zelfmoordpoging en in het hartverscheurende dagboek van het getalenteerde 17-jarige meisje Victorie, dat van een flat sprong.

Interessant is het beschreven ‘zelfmoordmodel’ van psycholoog Baumeister. Mensen die suïcide plegen, zegt deze, zijn vaak maatschappelijk succesvol. Tot ze opeens in status terugvallen. Het persoonlijkheidstype dat hierdoor op drift raakt, is perfectionistisch en heeft een ‘excessief zelfbewustzijn’. Het geeft zichzelf overal de schuld van. Dit kan deze mensen in een fuik trekken waarin zij zich zo waardeloos gaan voelen dat ze aan hun eigen zelf willen ontsnappen. De hoop ligt in: ze voor die tijd weten te bereiken. Want vaak is de doodswens ambivalent. ‘Ik wil dood en ik wil beter worden,’ schreef Victorie. ‘Het moet ophouden. Ik wil mezelf achterlaten.’

Jesse Bering, Een zelfgekozen einde. Waarom mensen zelfmoord plegen, Nieuw Amsterdam, € 24,99

Denk je over zelfdoding?

Denk je aan zelfmoord en wil je contact met een deskundige? Bel of chat anoniem met 113. De hulplijn is 24/7 beschikbaar, dus zoek hulp als je zelfmoordgedachten hebt: 0900-0113 of www.113online.nl