Hij constateerde dat de symptomen vooral optraden na stressvolle gebeurtenissen, zoals de dood van zijn moeder en het mislukken van zijn studie geneeskunde. Allerlei therapieën probeerde hij uit, waaronder hypnose en een behandeling met koude voetbaden, maar tevergeefs.
Wat mannen hebben met sport
Evolutionair psycholoog Mark van Vugt ontleedt elke maand de uitdagingen van het moderne leven. Deze...
Lees verderDarwins lijdensweg is niet uniek. Experts schatten dat één op de zes mensen te maken krijgt met een ernstige depressie en dat percentage blijft stabiel, ondanks alle aandacht voor deze ziekte in de media en wetenschap. Artsen weten eigenlijk niet zo goed raad met depressieve patiënten en schrijven doorgaans pillen voor die ervoor zorgen dat de serotonine in het brein effectiever wordt ingezet. Daarmee moeten de ernstigste symptomen van depressie, zoals stemmingswisselingen en lusteloosheid, worden tegengegaan.
Depressie wordt in de volksmond nogal eens aangeduid als ziekte van het brein, maar ondanks al het onderzoek zijn wetenschappers er nog steeds niet in geslaagd om er een specifieke breinoorzaak voor te vinden. Ook de speurtocht naar genen die verantwoordelijk zouden zijn voor depressie heeft tot nu toe weinig opgeleverd. Hoewel de neurologie en genetica ongetwijfeld bijdragen aan onze kennis, moeten we onze blik in de zoektocht naar het ontstaan van depressieve klachten dus wellicht ergens anders op richten.
Mismatch
De evolutionaire psychiatrie is een relatief nieuwe wetenschappelijke discipline die kijkt naar de dieperliggende oorzaken van psychische stoornissen. Onder aanvoering van de Amerikaanse hoogleraar Randy Nesse gebruiken de psychiaters uit deze stroming inzichten uit de evolutietheorie om te begrijpen waarom de mens gevoelig is voor bepaalde aandoeningen.
Dat psychische stoornissen nu zoveel vaker voorkomen dan vroeger heeft volgens deze stroming vooral te maken met de mismatch tussen onze huidige manier van leven en onze evolutionaire ontwikkeling. Diverse studies hebben namelijk uitgewezen dat eet-, stemmings- en angststoornissen nauwelijks voorkomen onder de volken die nog op dezelfde manier leven als in de oertijd. Hoe zag dat er globaal uit? Samenlevingen bestonden in die periode uit zo’n 50 tot 150 mensen en waren dus overzichtelijk. Bovendien deden onze voorouders fysiek werk, waren ze omringd door familieleden en leefden ze gezond en voornamelijk buiten.
Hoe anders is onze moderne maatschappij. We bewegen te weinig, zitten voornamelijk binnen, worden overspoeld door informatie en leven in veel minder hechte groepen. Diverse studies hebben inmiddels onomstotelijk aangetoond dat voldoende bewegen, ontspanning en sociale steun bijdragen aan onze mentale gezondheid. En andersom: dat gebrek aan beweging, stress en eenzaamheid depressie in de hand kunnen werken. Daarnaast spiegelen we ons via social media voortdurend aan mensen die zich ver buiten onze directe sociale cirkel bevinden. Dat maakt het heel lastig om niet permanent het gevoel te hebben te falen, terwijl anderen slagen.
Training Depressie beter begrijpen
- Leer depressie beter begrijpen aan de hand van de laatste wetenschappelijke inzichten
- Ontdek welke eerste stappen je kunt zetten om beter met je depressie om te gaan
- Inspirerende sessies met video en achtergrondartikelen
45,-
Ook postnatale depressie is in verband gebracht met een mismatch. Hoogopgeleide, welvarende moeders krijgen daar veel vaker mee te maken dan vrouwen die onder armoedige omstandigheden leven, zoals Mexicaanse migranten. Het wordt daarom ook wel de Latina-paradox genoemd. De bemiddelde moeders ervaren onvoldoende sociale steun bij de verzorging van hun pasgeboren baby’s omdat hun familie en vrienden vaak ver weg wonen en geen tijd hebben. En dat kwam in de oertijd simpelweg niet voor. Er waren altijd familieleden in de buurt om de zorg voor de baby te delen en de jonge moeder te ontlasten: it took a village to raise a child.
Zelfkennis en wilskracht
De wetenschap dat psychische stoornissen nauwelijks voorkomen bij huidige jager-verzamelaars kan helpen bij de zoektocht naar effectieve interventies. Genoeg bewegen, niet te veel werken en meer tijd besteden aan het onderhouden van sociale contacten verkleint de kans op depressie.
Dat klinkt simpel, maar dat is het niet in onze moderne samenleving. Sinds internet hoeven we in veel gevallen de deur niet meer uit om ons voedsel te verzamelen, geld te verdienen of sociale contacten te onderhouden. Het komt dus aan op zelfkennis en een flinke dosis wilskracht om te ontsnappen aan de gevaren die ons gedigitaliseerde leven met zich meebrengt voor onze mentale en fysieke gezondheid.
Darwin verwierf uiteindelijk genoeg inzicht in zijn eigen lijden om te weten dat het beter voor hem was om te veel stress te vermijden. Hij maakte tijd vrij voor lange wandelingen op zijn landgoed waarbij hij zijn gedachten de vrije loop liet. Gelukkig maar, want daar hebben we zijn evolutietheorie aan te danken.
