Waarom aanraking essentieel is voor baby’s

Een baby die huilt maakt de stresshormonen adrenaline en cortisol aan. Om te kalmeren heeft hij oxytocine, het liefdes- en hechtingshormoon, nodig en dat komt vrij bij aanraking.

Krijgt een baby dat troostende contact niet, dan zou het cortisolniveau weleens hoog kunnen blijven, zoals blijkt uit onderzoek onder dierenjongen die vaak van hun moeder gescheiden werden.

Leren aanraken

Ook op ouders heeft aanraking trouwens een meetbaar effect. Het gespannen, onrustige gevoel dat volwassenen krijgen bij een huilende baby, wordt net zo goed veroorzaakt door cortisol. Ze worden pas weer rustig als ze het kind oppakken en tegen zich aanhouden: de oxytocine die dan vrijkomt vermindert de onrust.

Niet iedere ouder gaat dat aanraken en troosten even natuurlijk af. Dat kan komen doordat je in je eigen jeugd weinig fysieke aandacht hebt gekregen. Als je eigen ouders je als baby te lang hebben laten huilen of je – toen je wat ouder was – vanwege dat gehuil naar je kamer stuurden, maakte je brein minder oxytocine-receptoren aan, waardoor aanrakingen minder snel dat kalmerende effect op je hebben. Daardoor heeft je brein meer moeite je emoties tot bedaren te brengen.

Er is gelukkig iets aan te doen. Je kind kan het je leren. Haal diep adem, houd je kind tegen je aan en tel tot twintig: je lichaam reageert uiteindelijk en de oxytocine doet zijn werk…

Slimmer door huidcontact

Kinderen aanraken is om nog veel meer redenen belangrijk. Als een ouder liefdevol reageert op zijn huilen, wordt bij een baby het parasympathische zenuwstelsel geactiveerd – dat is het onderdeel van het zenuwstelsel dat zorgt voor rust en emotionele balans. Ook zet het een gen aan het werk dat de stressbestendigheid van het kind verhoogt. Dat is te danken aan BDNF, een eiwit dat vrijkomt.

Bij huid-op-huidcontact komt er extra BDNF vrij. Uit onderzoek bleek dat bij te vroeg geboren, veel te lichte baby’s de sterfte met 36 procent verminderde als de moeders de gewoonte hadden om hen op de blote borst te laten liggen.

Deze baby’s waren gezonder, konden hun temperatuur beter regelen, ademden rustiger en de groei van hun hersenen verliep beter. Als het bij te vroeg geboren baby’s met een laag geboortegewicht zo werkt, dan werkt het bij alle baby’s.

Huid-op-huidcontact in de dagen na de geboorte heeft een blijvend effect, ook op de intellectuele capaciteiten. Bovendien draagt het bij aan de rijping van de prefrontale cortex, het deel van het brein dat een grote rol speelt bij functies als geheugen, leervermogen, taal, concentratie en ruimtelijk inzicht en dat daarnaast ook nog ons gedrag reguleert.

Betere balans

Kinderen die veel door hun ouders gedragen worden, ontwikkelen zich bovendien motorisch beter. Dat zit zo: lopen vereist evenwichtsgevoel.

Als ouders bij hun dagelijkse activiteiten hun baby tegen hun lichaam dragen, activeren ze zo zijn binnenoor met daarin het evenwichtsorgaan veel meer dan wanneer hij in zijn wiegje ligt. In een draagzak profiteert een kind dus van aanraking én beweging.

Natuurlijk is aanraking alleen niet het hele verhaal. Ook naar een kind glimlachen, hem aankijken en lief tegen hem praten dragen bij aan zijn optimale intellectuele en motorische ontwikkeling. En aan een goede hechting, waardoor een kind zich uiteindelijk kan ontwikkelen tot een gezonde, zelfstandige volwassene.

Isabelle Filliozat is klinisch psycholoog en psychotherapeut. Haar boeken over kinderen, hun relaties en emoties worden uitgegeven in negentien talen. Ze woont en werkt in Frankrijk.

Bronnen o.a.: C. Guéguen, Vivre heureux avec son enfant, Éditions Robert Laffont, 2015 / E.O. Boundy e.a., Kangaroo mother care and neonatal outcomes: A meta-analysis, Pediatrics, 2015 / R. Feldman, Maternal-preterm skin-to-skin contact enhances child physiologic organization and cognitive control across the first 10 years of life, Biological Psychiatry, 2014 / W. Sears e.a. The attachment parenting book, Little, Brown & Company, 1960