Vijf sportieve levenslessen (van coaches en topsporters)

1 Stel reële doelen

Je kunt wel mooie fantasieën hebben over wat je allemaal wilt bereiken, maar uiteindelijk gaat het om de daden waarop je kunt worden afgerekend. En hoe realistischer je doelstellingen zijn, hoe meer motivatie en hoe minder frustratie je zult ervaren als je die doelen waarmaakt.

Sporters werken met doelstellingen: verbetering van een persoonlijk record, sterker en fitter worden tijdens trainingen, een kampioenschap, kwalificatie voor een toernooi. Belangrijk is dat doelstellingen realistisch zijn, want anders overheerst frustratie over het uitblijven van de verwachte prestaties en neemt de motivatie af. Ook is een zorgvuldige opbouw van de sportbeoefening vereist: pieken kan niet altijd. Realiteitsbesef is iets wat de meeste sporters door schade en schande ontwikkelen.

Succesvol hordenloopster Marjolein de Jong heeft als voornaamste doel dat ze niet afhankelijk wordt van topsport. ‘Ik wil mezelf geen druk opleggen’, zegt ze. ‘Ik sport voor het plezier. Hordenlopen is niet het enige in mijn leven; ik studeer ook psychologie, daar kan ik nog van alles mee gaan doen. Dat maakt dat ik ontspannen kan blijven. Natuurlijk leef ik toe naar een grote wedstrijd als de Olympische Spelen straks in Athene, maar ik bezie die voornamelijk als iets waarvan ik lekker ga genieten. “Fijn, ik mag weer!”, denk ik dan.’

Schaatser Gerard van Velde, die doorgaat tot en met de winterspelen in Turijn in 2006, is voorzichtig met grootspraak. ‘Doseren en genieten’, is zijn credo voor de toekomst. Hij is nu dan wel kampioen, maar er zal ook een tijd komen dat het minder goed gaat.

Inge de Bruijn heeft nog twee zwemjaren in het verschiet en is voorzichtig over wat die zullen brengen. Als ze de gemakkelijkste weg had gekozen, was ze na Sydney gestopt. Maar ze had er nog niet genoeg van. Ze weet dat aan de top blijven moeilijker is dan er komen. Daarom is ze dik tevreden als ze bij de Spelen in Athene in 2004 één succes evenaart.

Ook tennisser Martin Verkerk is realistisch en beseft dat hij geen doldrieste voorspellingen moet doen nu hij eindelijk in de top-honderd staat. Je zult hem niet betrappen op de uitspraak dat hij over twee jaar in de top-vijftig staat, hoewel dat wel zijn doel is. Hij wil dat niet van de daken schreeuwen, maar bewijzen.

2 Door samenwerking leer je jezelf kennen

Samenwerken in teams wordt steeds belangrijker in onze maatschappij. Teamleiders zouden mensen zoveel mogelijk moeten stimuleren hun zelfinzicht te gebruiken en hun verantwoordelijkheid te nemen, en daar ook een klimaat voor moeten creëren.

Realiteitsbesef en zelfinzicht is ook in teamsporten van groot belang, zo benadrukken diverse coaches. ‘Het moeilijkste is jezelf te analyseren: wat kan ik en wat kan ik niet’, aldus voetbalfilosoof Johan Cruijff.

Van het bijbrengen van verantwoordelijkheid, wordt eveneens hoog opgegeven. Wat dat betreft ziet voetbaltrainer Louis van Gaal geen verschil tussen het opvoeden van zijn eigen kinderen en met name zijn jonge spelers.