Vier mythes over relaties, trouw, ontrouw en vreemdgaan

1 Je kunt niet op twee mensen tegelijk verliefd zijn

Geen enkele partner heeft alles wat je zoekt. Wat hem zo waardevol maakt – ‘Hij maakt een feestje van het leven’ – is vaak ook zijn gebrek – ‘Hij kent geen grenzen!’ Sommigen vinden het accepteren van imperfectie juist de kunst van het onderhouden van een goede relatie. Als ze onverhoopt toch verliefd worden op een ander dan verdringen ze het. Maar waarom eigenlijk? Zijn het niet gewoon normen en waarden die de westerse cultuur ons oplegt? Waarom zouden we niet toegeven aan de liefde voor die ander, die in de meeste gevallen alles heeft wat manlief niet heeft?

De Amerikaanse sociologe en relatie-expert Schwartz geeft drie redenen om niet te bezwijken voor de verleiding van ontrouw:

a. beloften zijn heilig voor je en het breken van een belofte levert je een voortdurend schuldgevoel op;

b. je kunt niet liegen;

c. je zult steeds het gevoel hebben te moeten kiezen.

Maar als je je over deze zaken heen kunt zetten, is een tweede man een goede optie. Want de eerste wordt toch nooit precies zoals jij hem hebben wilt. En een tweede relatie kan een hoop frustratie wegnemen, waardoor de eerste

alleen maar aan waarde wint. Bovendien zijn sommige mensen gewoon niet zo gemaakt dat ze van één en dezelfde persoon houden. ‘Ik ben nu eenmaal zo!’ klinkt heel gemakkelijk en egoïstisch, maar als het echt zo is, kun je maar beter zorgen dat je twee verschillende partners vindt, aldus Schwartz.

2 Mannen zijn van nature nu eenmaal niet monogaam, vrouwen wel

We kennen het evolutionaire cliché onderhand wel: mannen moeten met verschillende vrouwen naar bed om zoveel mogelijk sterke nakomelingen op de wereld zetten; vrouwen investeren juist in kwaliteit in plaats van kwantiteit en kiezen daarom zorgvuldig één partner uit. De cijfers waren er ook altijd naar. Maar met de voortschrijding van de emancipatie, verliest dit evolutionaire excuus aan waarde. Vrouwen zijn bezig met een inhaalslag.

Psychologe Julia Onken publiceerde in 1998 haar bevindingen over vreemdgangers in Zwitserland, en stelde dat mannen inmiddels niet eens zoveel vaker vreemdgaan dan vrouwen (twee à drie procent). Onken denkt dat dit te te maken heeft met het feit dat vrouwen tegenwoordig meer buitenshuis werken en dus vaker met andere mannen in aanraking komen. Eigen geld, baan en huis brengen een eigen seksleven binnen handbereik. En voor wie stellig blijft doorverwijzen naar het dierenrijk: vijftig procent van de kinderen van vrouwelijke roodborstjes komt niet van papa, maar van een ander. En vrouwelijke chimpansees en bonobo’s doen het niet alleen met hun man, maar ook met zijn beste vriend, broers en neven.

3 Je geliefde moet je beste vriend zijn

Het lijkt ideaal: je vriend is niet alleen lief en lekker, maar ook nog eens je steun en toeverlaat, meedenker en navoeler. Hij begrijpt je precies, net zoals je beste vriendin. Het is echter maar de vraag of je dat van je vriend moet verwachten. Goede vrienden kunnen de grenzen duidelijk afbakenen. Ze kunnen afstand nemen omdat jouw problemen hun leven niet hoeven te beïnvloeden. De relatie is veiliger. Je eigen vriend laat terwijl hij luistert ook zijn eigen toekomst, gevoelens en wensen meewegen, en neemt die overwegingen mee in zijn reactie. Daarnaast is het zo dat vrouwen over het algemeen iets heel anders verwachten van een vriendschap dan mannen. Vriendschap betekent voor veel vrouwen het delen van hun diepste verlangens en grootste angsten, hun fouten en dromen. Maar voor de meeste mannen zijn vrienden gewoon maatjes waar ze ‘dingen mee doen’: bier drinken, sporten of een filmpje kijken. Gevoelens worden minder vaak en op een veel oppervlakkiger niveau gedeeld. In heteroseksuele relaties zal het ‘beste vrienden zijn’ vooral voor vrouwen dan ook al gauw tegenvallen. Bovendien zit er nog een addertje onder het gras: wanneer geliefden als beste vrienden met elkaar willen omgaan, kan gemakkelijk een broer-zus gevoel ontstaan, waarmee de passie verdwijnt.

Er is ook nog zoiets als te veel intimiteit. Uit onderzoeken onder lesbische stellen, die veel waarde hechten aan vriendschap, blijkt dat veel van deze vrouwen zoveel tijd samen doorbrengen, zo close zijn en zo op elkaar gaan lijken, dat ze het gevoel hebben zichzelf kwijt te raken. Kortom, geheimen, ruimte voor een eigen leven en een beste vriend náást je partner zijn gezond. Veel gezonder dan je partner als je beste vriend.

4 Als je partner vreemdgaat, kom je daar nooit echt overheen

Een andere mythe die in bovenstaande stelling besloten ligt, is dat er iets mis moet zijn met je relatie als je vreemdgaat. Er zijn echter genoeg nietszeggende redenen te bedenken voor een nachtje ontrouw: je bent je hele leven nog nooit met een ander naar bed geweest en kan de verleiding niet weerstaan om dat een keer uit te proberen; je hebt een flinke ruzie gehad en stapt wraakzuchtige bij een ander in bed; of je was gewoon ontzettend dronken. Stuk voor stuk geen fraaie excuses, maar zeker ook geen tekenen van een doodbloedende relatie.

De bedrogen partner heeft weliswaar genoeg reden om boos of verdrietig te zijn, maar hij heeft alleen zichzelf ermee als hij daarin blijft steken. Als je bedrogen bent, is de gedachte dat het waarschijnlijk niets met jou te maken had een zinnig begin om er overheen te komen. Als je last hebt van je trots of je te vernederd voelt om bij je ontrouwe partner te blijven, vraag je dan af of je naar jezelf luistert, of naar het al dan niet uitgesproken oordeel van anderen. Of het vertrouwen hersteld kan worden, hangt voor een belangrijk deel af van hoezeer jij wilt dat het vertrouwen hersteld wordt.

Soms kan een affaire duidelijk maken dat je bij elkaar wilt blijven. De dingen die nadien uitgesproken worden en veranderen, kunnen de relatie hechter maken. Zowel de partner die vreemd is gegaan, als de bedrogen partner, kunnen opnieuw voor elkaar te kiezen. Als ze dat doen, dan is die keuze zo welbewust gemaakt dat de toekomst er waarschijnlijk nog rooskleuriger uitziet dan voorheen. n

• Schwartz, P. (2000) Everything you know about love and sex is wrong. New York: G.P. Putnam’s Sons[/wpgpremiumcontent]