Column: hou op over drukte

Eigenlijk zouden ze bingokaarten moeten uitdelen bij nieuwjaarsborrels. Wie de kantoorclichés afgestreept heeft, mag alvast naar huis. Het D-woord levert dubbele punten op. ‘Zo, hoe is het bij jullie? Druk zeker?’ ‘Ja, behoorlijk. En bij jullie?’ ‘Ja, goed hoor. Ook enorm druk. Er komen alleen maar projecten bij, hè, elk jaar.’

Luister gesprekken af in de trein, op feestjes, aan tafel bij vrienden: iedereen heeft het druk. En daarmee is het meteen een totaal oninteressant onderwerp, vindt de Britse psycholoog Tony Crabbe. Voor Crabbe is drukte een vorm van gemakzucht. We hebben het niet druk omdat we te veel te doen hebben; we hebben het druk omdat dat status oplevert, omdat we verslaafd zijn aan de kick van het rondrennen, en vooral: omdat we te lui zijn om keuzes te maken.

Vergelijk het met een lopend buffet. Als je alles op je bord schept wat je lekker lijkt, eindig je met een berg willekeurige gerechten die totaal niet bij elkaar passen. Dat we die fout keer op keer maken, komt doordat onze hersenen geneigd zijn elke optie te presenteren als een afzonderlijke ja-of-nee-beslissing – en dan valt de keus al snel op ‘ja’ (‘Zullen we deze zalmsoesjes ook proberen?’ ‘Jaaa!’ ‘Zullen we deze e-mail ook beantwoorden?’ ‘Jaaa!’)

De cruciale vraag die je jezelf bij de buffettafel zou moeten stellen is niet: zal ik dit ook nemen, maar: in welk gerecht heb ik het meeste zin? Of, op de fiets naar je werk: welke taak verdient vandaag het meest mijn aandacht?
Zo bekeken is het vreemd dat we tegen elkaar opbieden over hoe druk we het hebben. Het is geen blijk van heroïsch doorzettingsvermogen, maar van zwakte. Niks ambitieuze kantoortijgers – we zijn suffe buffetgrazers!

Als het aan Crabbe ligt, wordt drukte iets dat eerder lichte schaamte oproept dan heimelijke trots. Bijkomend voordeel lijkt me dat dat leukere gesprekken oplevert. Want dat je het druk hebt, zegt nog niets over de inhoud van dat nieuwe project waar je mee bezig bent, over je angst dat het misschien niet gaat lukken, of de onverwachte inbreng van die collega. Niets over hoe het gaat met die kinderen die je van voetbal naar tennis helpt racen; de pret die je met ze had in de badkamer; niets over je frustraties, je plannen, die rare inval vanmorgen toen je wakker werd.
Experiment: wees de outcast op de komende borrel. Vermijd het D-woord. Kom met een beter verhaal.