Geen zin? Als je een verschil hebt in libido

Als je alles zou geloven wat je op tv ziet, heeft iedereen een zinderend seksleven. De orgasmes spatten van het scherm. De dagelijkse werkelijkheid is anders. In veel relaties is er in enige mate een verschil in libido tussen de partners.

De een wil geregeld vrijen, terwijl het van de ander niet zo nodig hoeft. Of de een wil ánders vrijen dan de ander. De ene partner wil bijvoorbeeld dolgraag orale seks, terwijl de ander dat helemaal niet prettig vindt.

Partners verschillen vaak in wat hen opwindt, hoe sterk en hoe snel ze opgewonden raken en wat ze in bed van de ander verwachten. In haar boek Als de zin in seks niet gelijk is vangt de Australische seksuologe Sandra Pertot die verschillen in seksuele voorkeuren onder de term ‘libidotypes’.

Weet je binnen je relatie niet goed om te gaan met het verschil in libido, dan kan de relatie flinke averij oplopen. Wanneer seksuele wensen en grenzen niet overeenkomen, kan dat zorgen voor onenigheid, frustraties, verdriet of wrok.

Dat kleurt je relatie, ook buiten de slaapkamer. Wil je partner bijna nooit vrijen, dan heb je na de zoveelste keer ‘nee’ geen zin om wél gezellig samen een bioscoopje te pakken of een goed gesprek te voeren.

Loopt je seksleven daarentegen op rolletjes, dan versterkt dat de onderlinge band. Tijdens een bevredigende vrijpartij maakt het vrouwenlichaam namelijk oxytocine aan, en het mannenlichaam ­vasopressine.

Deze hormonen stimuleren gevoelens van kalmte, liefde en bescherming, en versterken de emotionele band tussen jou en je partner. Uit onderzoek blijkt dat als mensen een bevredigend seksleven hebben, ze ook met plezier andere dingen samen doen.

Vaste patronen

Sandra Pertot werkt al meer dan dertig jaar met stellen die kampen met seksuele problemen en verschil in libido’s. Ze ontdekte het verschijnsel ‘libidotype’ doordat ze merkte dat mensen op eenzelfde soort probleem totaal verschillend kunnen reageren.

Zo beschrijft ze in haar boek twee mannen – Don en Robert – die allebei een partner hadden die weinig zin had in seks. Don is een lieve man die de gevoelens van zijn vrouw belangrijker vindt dan die van hemzelf.

Na een tijdje nul op het rekest te hebben gekregen, vraagt hij zijn vrouw niet langer of ze met hem wil vrijen, ook al heeft hij er wel behoefte aan. Hij lijdt liever in stilte, en dat maakt hem tot het ‘reactieve libidotype’.

Robert daarentegen is meer het ‘eisende libidotype’: hij kan er niet tegen als zijn vrouw hem seks weigert en wordt boos of werkt in op haar schuldgevoel: ‘Je houdt niet meer van me!’ Test hier wat je libidotype is.

Pertot ontdekte steeds vaker vaste patronen in de manier waarop mensen hun seksleven beleven en hoe zij op hun sekspartner reageren.

In totaal onderscheidt zij tien van dergelijke patronen of libidotypes, variërend van mensen die verslaafd zijn aan vreemdgaan tot mensen die het meeste plezier halen uit het seksueel verwennen van hun partner. Allemaal een voorbeeld van een verschil in libido.

Er is (nog) geen wetenschappelijk onderzoek dat de indeling van Pertot bevestigt. Wel is er onderzoek dat aantoont dat mensen inderdaad in sterke mate verschillen in hun seksuele voorkeuren en de manier waarop ze in hun relatie staan, en dat dit mede veroorzaakt wordt door verschillen in het niveau van het hormoon testosteron.

Zo blijkt dat, naarmate het vrouwenlichaam meer testosteron produceert, vrouwen vaker zin hebben in seks, makkelijker een orgasme krijgen, vaker masturberen en zich minder gebonden voelen aan hun relatie.

Getrouwde mannen die veel testosteron produceren, gaan vaker vreemd en scheiden eerder dan seksegenoten met lagere niveaus van dat hormoon.

Of libidotypes zijn aangeboren of aangeleerd, vertelt Pertot niet. Wel stelt ze dat een libidotype geen vaststaand gegeven is; het kan veranderen en zich ontwikkelen, zowel in positieve als in negatieve zin.

Zo vertelt Pertot over Angela en Scott, die, toen ze elkaar net ontmoetten, beiden het ‘erotische libidotype’ waren: allebei hielden ze ervan te experimenteren met seks en hun seksuele grenzen te verkennen.

Angela veranderde echter toen Scott maar bleef aandringen op anale seks, terwijl zij dat niet zag zitten. Ze begon seks als stressvol te ervaren en te vermijden, ze voelde zich niet langer veilig in de relatie met Scott. Haar erotische libidotype had plaatsgemaakt voor het ‘gestreste libidotype’.

Verschil in libido overbruggen

Om je op seksueel gebied op elkaar af te kunnen stemmen, is het volgens Sandra Pertot allereerst nodig dat je je bewust bent van je eigen libidotype, dat van je partner, en de eventuele verschillen daartussen.

Voor eenzelfde probleem bestaan meerdere oplossingen, waarvan de meest geschikte afhankelijk is van jouw en je partners libido.

Afwijkende libidotypen hoeven overigens niet per se tot problemen te leiden. Het zijn namelijk meestal niet zozeer de verschillen zelf die problemen opleveren, maar de interpretatie van die verschillen.

Heeft je partner geen zin om te vrijen, dan kun je denken: hij of zij houdt niet meer van me. Maar misschien vindt je partner seks gewoon niet (meer) zo belangrijk of is je partner simpelweg te moe.

De oplossing voor Don, het reactieve libidotype waar Pertot over vertelt, was om over seks te gaan praten met zijn vrouw Grace, een ‘ongeïnteresseerd libidotype’. Het bleek dat Grace dacht dat Dons gebrek aan initiatief betekende dat híj nooit zin had.

Al pratend kwamen ze tot een compromis: ze besloten een aantal keren per maand op een rustige manier te vrijen. Want al hoefde seks voor Grace niet zo nodig, als ze eenmaal aan het vrijen waren, genoot ze er toch wel van.

Robert, die boos werd als zijn vrouw geen zin had, ontdekte van zichzelf dat hij een ‘afhankelijk libidotype’ was en seks gebruikte om zich te kunnen ontspannen. Hij leerde een andere uitlaatklep te vinden voor zijn negatieve emoties en stress.

Voelt hij zich nu gestrest, dan masturbeert hij of gaat hij sporten. Als hij vrijt, is dat nu voornamelijk omdat hij geniet van seks of zijn liefde voor zijn vrouw wil tonen.

Voor zijn vrouw Mellissa, een ‘sensitief libidotype’, is dat erg belangrijk. Ze heeft weer het gevoel dat de seks een daad is van liefde, in plaats van een manier voor Robert om zijn spanningen af te reageren, en heeft er daardoor ook weer vaker zin in.

Scott en Angela moesten om hun probleem op te lossen hun ideeën over anale seks onder de loep nemen. Waar was Angela precies bang voor? En was dat een gegronde angst? En kan Scott zich focussen op wat zijn partner hem op seksueel gebied wél geeft, in plaats van niet?

Eerst praten, dan doen

Om het verschil in libido te overbruggen is een goed gesprek belangrijk. Dat klinkt logisch, maar het gebeurt vaak bar weinig. Zo blijkt uit onderzoek dat zo’n veertig procent van alle stellen te weinig en/of op een negatieve manier praat over seks.

Praat met je partner over de verwachtingen die je beiden hebt van je seksuele relatie. Hoe zou je willen dat je seksuele relatie eruitziet? Wat zijn je verwachtingen van een sekspartner? Welke verschillen zorgen voor verdriet?

Belangrijk is dat je daarbij problemen als ‘geen zin’ bekijkt vanuit elkaars libidotype. Waaróm heeft je partner geen zin? Wat betekent seks voor je partner? Hoe moet je een ‘nee’ interpreteren?

Vanuit het begrip dat uit deze gesprekken volgt, kun je dan samen zoeken naar compromissen over hoe vaak en wanneer je seks hebt, en wie het initiatief neemt in bed.

Volgens Pertot profiteren de meeste libidotypes bovendien van regelmatige low-key sex: korte vrijpartijen die weinig energie kosten.

Nu zal low-key sex niet direct leiden tot meerdere spetterende orgasmen, je onderhoudt er wel de emotionele intimiteit in je relatie mee. Bezie het als een soort onderhoudsbeurt van je relatie.

Lees ook: 3 dingen die je niet moet doen bij een goed gesprek