Waarom stemmen we niet met ons verstand?
‘We geloven graag dat we rationele beslissingen maken, maar in essentie zijn al onze keuzes emotioneel. Alles wat een politicus doet of zegt wordt door ons brein automatisch van een waarde voorzien, positief of negatief; dat is wat emoties zijn. Op een bepaald moment maakt ons onderbewuste de balans op: je stem gaat naar de politicus bij wie jij het beste gevoel hebt.
Achteraf rationaliseren we die emotionele reactie vaak om de indruk te wekken dat we een weloverwogen beslissing hebben gemaakt. Maar we stemmen met ons gevoel. Hersenonderzoek bevestigt dat: als we keuzes maken, wordt vooral het emotionele gedeelte van het brein geactiveerd.’
Waarop zijn de gevoelens gebaseerd die we bij een politicus hebben?
‘Het uiterlijk van een politicus speelt een rol, maar ook de toon van zijn stem. Het zijn de dingen die hij zegt en hóé hij ze zegt. Maar het zijn vooral zijn beloften, en of die aansluiten bij de behoeften van de kiezer. De Republikeinen zijn hierin over het algemeen beter: de rechtse boodschap is eenvoudiger, laat zich brengen in oneliners en speelt in op simpele emoties.
Het linkse, democratische gedachtegoed is veel meer cerebraal, beredenerend en appelleert aan hogere normen en waarden, zoals het redden van het klimaat. Amerikanen die leven in angst en armoede kunnen hier weinig mee, ze willen eerst hun eigen problemen oplossen.’
Hoe spelen Trump en Biden in op ons gevoel?
‘Trump heeft heel knap ingespeeld op de behoeften van veel Amerikanen. Zijn Make America great again was een mooie mix van enerzijds inspelen op onze hebzucht, onze eeuwige behoefte aan meer, mooier, beter, groter, en anderzijds op onze angst, in dit geval door zoiets simpels als het woordje again. Dat suggereert dat ons iets is “afgenomen” – wat we uiteraard weer terug willen.
In angstige tijden willen mensen graag controle over hun lot. En gewoon een beetje beter leven. Dat Trump veel leugens, halve waarheden en complete onzin vertelt, vinden veel mensen niet belangrijk. Ze praten het goed voor zichzelf, of zijn het gewoon weer vergeten – het geheugen is selectief.
Biden belooft de coronacrisis te gaan oplossen. Dat is een bal die Trump laat liggen. Aan de andere kant zet Black Lives Matter een lelijke streep door de rekening van de Democraten, want de meeste kiezers zijn niet blij met brandende winkelcentra elke week. Mijn afweging daarom: Trump gaat winnen.’
Victor Lamme voorspelde in 2016 de overwinning van Trump al in zijn boek Waarom? Op zoek naar wat ons werkelijk drijft.
