Toolkit: Vrijer op vakantie

3 vragen aan de expert

Hoe heeft je familie invloed op je vakanties?

‘We laten ons vaker dan we denken leiden door onze familie. Stilzwijgend kun je als familie afspraken hebben zoals: “Wij Jansens zijn echte kampeerders”, of: “Ons zul je niet op een strand zien liggen” of: “Met Pasen zijn we altijd op Texel”.

Als je een partner hebt, krijg je bovendien te maken met de afspraken uit die familie. Dat kan mooi aansluiten of flink botsen. Stilzwijgende afspraken, die soms al generaties lang bestaan, kunnen je als jongere of volwassene in de weg gaan zitten.

Hoezo “moet” jij cultureel geïnteresseerd zijn? Je houdt van een strandvakantie! Of: waarom zou je nog meegaan op familieweekenden naar Texel terwijl je er niks aan vindt?’

Dan maak je toch gewoon je eigen keuzes?

‘Zelf kiezen lijkt makkelijker dan het is. Want een kind wil het zijn ouders naar de zin maken. Uit loyaliteit neem je bepaalde afspraken over, ook als je volwassen bent. Zo’n afspraak noem je een legaat. Daarnaast zijn er delegaten: afspraken die niet meer passend voelen, die je liever loslaat.

Als je afspraken loslaat, moet je dat vaak wel uitleggen. “Mam, ik geniet echt van het strand.” Of: “Pap, wij houden niet zo van archeologie als jij.” Je voelt soms dat ze vasthouden aan wat zij belangrijk vinden doordat ze daarnaar vragen: “Hoe vond je het Pantheon?” in plaats van: “Vertel, wat was er zo gaaf aan walvissen spotten?” Dat kan een beetje gaan wringen.’

Hoe kun je écht vrij kiezen?

‘Wees je bewust van de stilzwijgende afspraken. En als het wringt: leg rustig aan je naasten uit dat je zelf keuzes wilt maken over wat je wel en niet meeneemt uit jullie vakantieafspraken. Vinden ze het vreemd dat je niet meegaat op familieweekend?

Leg uit waarom je daarvoor kiest. En plan andere momenten met elkaar die voor iedereen passend zijn. Heb je zelf kinderen, kies dan samen met je partner wat jullie uit ieders familie willen doorgeven.

En misschien spelen er in je eigen gezin ook al stilzwijgende afspraken als: “De kinderen gaan mee tot ze 18 zijn” of: “Bij een goede opvoeding hoort veel van de wereld zien” of: “Op vakantie doen we alles samen”. Je kinderen zullen zich daar aanvankelijk naar voegen.

Maar ook zij mogen uiteindelijk zelf kiezen wat ze meenemen en wat ze achterlaten. Kun je hun die ruimte geven? Ook als dat betekent dat ze in Barcelona alleen maar naar het strand willen? Of niet meer meegaan?’

Gerrie Reijersen van Buuren is contextueel leertherapeut en trainer. Ze is de expert in de online training Laat familiepatronen los − maak je eigen keuzes.

Toen & nu

Onderstaande vragen gaan over de vakanties uit je jeugd en over je vakanties nu.

Met wie ging en ga je op vakantie?

Er zijn meerdere antwoorden mogelijk. Bijvoorbeeld als jullie aanvankelijk altijd met het gezin gingen, maar oma meenamen toen zij alleen was komen te staan. Of als jullie op verschillende manieren vakantie vierden.

Vroeger

het gezin
kind(eren) met één ouder
grootouders
andere familie
vrienden of kennissen
anders, namelijk…

Nu

met partner
het gezin
kind(eren) met één ouder
grootouders
andere familie
vrienden of kennissen
anders, namelijk…

Welke kenmerken pasten en passen bij je vakanties?

Er zijn meerdere antwoorden mogelijk.

Vroeger

actief/sportief (wandelen, fietsen, andere sport)
relaxen (strand, zwembad)
actieve ontspanning (attractiepark, culinair)
familie of vrienden bezoeken
natuur (bergen, zee)
steden
cultuur
rondreis
vaste stek
op de bonnefooi

Nu

actief/sportief (wandelen, fietsen, andere sport)
relaxen (strand, zwembad)
actieve ontspanning (attractiepark, culinair)
familie of vrienden bezoeken
natuur (bergen, zee)
steden
cultuur
rondreis
vaste stek
op de bonnefooi

Hoe belangrijk waren de vakanties vroeger voor jullie?

Keken jullie ernaar uit? Hadden je ouders er veel voor over, of was het meer een ‘moetje’? Waar merkte je dat aan?

Hoe belangrijk zijn vakanties nu voor jou?

Ga je zelf graag? Heb je er veel (moeite, tijd, geld) voor over?

Beschrijf in je eigen woorden een ‘typische’ vakantie van vroeger.

Zeg iets over de bestemming, hoe jullie reisden, waar jullie overnachtten, wat jullie samen deden et cetera.

Wat neem je mee?

Sommige dingen neem je over van vroeger, andere laat je los (delegaten) in je volwassen leven. Hoe zit dat bij jou?

Van de familievakanties heb ik meegenomen:

Bijvoorbeeld: er was bij ons één bestemming favoriet, Toscane. Daar ga ik nog steeds graag naartoe. Of: van mijn ouders mochten we ‘alles’ als we op vakantie waren, en dat mogen mijn kinderen nu ook.

En dit liet ik los:

Bijvoorbeeld: de vakantie was niet compleet zonder een bezoek aan een museum. Of: mijn ouders waren gelovig en namen altijd iemand mee die het minder goed had. Of: we deden alles lopend, zelfs in een grote stad als Londen.

Zou je, nu je erover nadenkt, nog meer stilzwijgende afspraken willen loslaten? En zo ja, welke?

Vakantie met je partner

Sla deze opdracht over als je geen partner hebt met wie je op vakantie gaat.

Kies een goed moment om te praten met je partner. Vraag de ander te vertellen over de gezinsvakanties van vroeger. Wat zijn goede herinneringen? Wat was minder leuk? Vertel ook hoe het vroeger bij jullie was. En vraag je partner wat hem/haar daarin aanspreekt. Bespreek vervolgens wat ieder van jullie van huis uit heeft ingebracht in hoe jullie nu vakantie vieren. Beantwoord na dit gesprek de volgende vragen.

Welke stilzwijgende afspraken uit de familie van je partner spreken je aan?

Wat spreekt je partner aan in hoe jij vroeger vakantie vierde met je familie?

Wat vinden jullie allebei waardevol en willen jullie (nog meer) laten terugkomen in jullie vakanties?

Bijvoorbeeld: we missen allebei dat vrije gevoel van vroeger en willen de vakanties minder gaan plannen.

Zijn er ook stilzwijgende afspraken die minder goed matchen?

Bijvoorbeeld: mijn partner vindt het vanzelfsprekend dat je alles samendoet op vakantie, maar ik wil ook weleens alleen zijn.

Kun je hiervoor oplossingen bedenken die voor jullie allebei werken?