Wilt u weten waar u op moet letten? Verdiep u dan in de Gestalt-theorie, adviseert bedrijfsrechercheur Rogier Nebbeling. Afwijkingen waarnemen lukt sneller en beter als u weet hoe we de wereld normaal gesproken waarnemen. Vier principes van de Gestalt-theorie:

  1. Gelijkenis: de mens ziet dingen die op elkaar lijken als één geheel. Zo ziet iedereen bij een voetbalwedstrijd wie bij elkaar hoort, alle zelfde tenues vormen een team.
  2. Zelfs als men niet op elkaar lijkt maar wel dicht bij elkaar staat, vormt de mens een beeld van een eenheid, dit is het principe van dichtheid. Bijvoorbeeld een jongen en een meisje die dicht bij elkaar lopen op straat, zijn een stelletje.
  3. Ook op straat: we zien in één oogopslag wie er allemaal dezelfde looplijn hebben, alsof deze mensen allemaal dezelfde kant op gaan. Dit is de wet van gemeenschappelijke bestemming.
  4. De wet van continuïteit Met hetzelfde gemak vormen we in onze geest een compleet beeld van iets dat we maar gedeeltelijk zien. Als u een hoofd achter een winkelrek ziet, vormt uw brein daar onmiddellijk een compleet mensenlichaam van dat achter het rek staat. Nu vindt het brein het makkelijker om complete en afgemaakte figuren te herkennen dan onsamenhangende. Daarom is het leuk om te puzzelen bijvoorbeeld.

Een goede surveillant ziet snel wat van deze principes afwijkt. Enkele technieken die u kunt gebruiken zijn in plaats van links naar rechts kijken, zoals u leest, juist van rechts naar links kijken. Gebruik daarbij een zigzagpatroon waarbij u van ver naar dichtbij probeert waar te nemen wat er te zien is.

Daarbij is het zaak dat u in eerste instantie niet probeert te begrijpen waarom het gedrag dat u waarneemt plaatsvindt, zodra u interpreteert ziet niet langer objectief. Iemand met een telefoon aan zijn oor heeft een telefoon aan zijn oor. U kunt van een afstand maar moeilijk vaststellen dat die persoon aan het bellen is. Dat hij daadwerkelijk iemand aan de lijn heeft, is wel waarschijnlijk maar in eerste instantie een aanname.