7 adviezen voor meer tijd voor elkaar

Het is elf uur ’s avonds als ik de voordeur open en de donkere hal binnenstap. Er is niemand in huis, behalve de kat die lui op de bank ligt. Een half uur later komt mijn vriend thuis. Even samen een drankje en dan hup naar bed, want morgen gaat alweer vroeg de wekker.

We spreken eerst nog kort de weekplanning door. ‘Eet je morgenavond thuis?’ ‘Nee, jij?’ Score van deze week: één keer zijn we ’s avonds samen. We krijgen de kans niet om een saai stel te worden dat elke avond voor de tv hangt. We werken op onregelmatige tijden, sporten en spreken af met vrienden. Een gesprek met een vriendin wier man een eigen zaak heeft, leert dat het bij haar niet anders gaat.

9 minuten per dag

Tijd is vaak een knelpunt in een relatie. Addy Schortinghuis publiceerde onlangs haar onderzoek naar de tijdsplanning van 826 paren in het boekje Te weinig tijd voor elkaar. In haar verslag haalt ze een Duits onderzoek aan, waaruit blijkt dat stellen gemiddeld negen minuten (!) per dag hebben om met elkaar praten. Wanneer beide partners een baan hadden, slonk de communicatietijd zelfs naar een luttele zeven minuten.

Het verbazingwekkende is dat het Duitse onderzoek vijftien jaar oud is, en we het sindsdien alleen maar drukker hebben gekregen. Recenter onderzoek werd vorig jaar gedaan door onderzoeksbureau Team Vier. Het bureau ondervroeg 517 stellen met jonge kinderen. Uit dit onderzoek kwam naar voren dat meer dan de helft van de stellen vond dat ze er niet vaak genoeg met hun partner op uit trekken. Ook meende bijna de helft van de ondervraagden dat ze te weinig persoonlijke en relationele gesprekken met hun geliefde voeren. De belangrijkste reden waarom de stellen niet aan elkaar toekwamen? Ze hadden andere prioriteiten, zoals werk en sociale verplichtingen.

Kwestie van urgentie

Gezamenlijke tijd is het eerste wat sneuvelt als een stel onder tijdsdruk staat, zegt Mira Kirshenbaum, relatietherapeut en auteur van het boek Tijd voor elkaar. ‘Wanneer mensen moeten kiezen tussen iets wat urgent is maar niet belangrijk en iets wat belangrijk is maar niet urgent, dan kiezen ze voor het eerste. Er zijn altijd wel honderdenéén klusjes en activiteiten, van boodschappen halen tot het gehaaste ochtendritueel. Het enige moment waarop een relatie urgent wordt, is wanneer er ruzie is. Dat is dan ook de reden waarom stellen vaak boosheid gebruiken om de aandacht op hun relatie te vestigen.’

Te weinig tijd maken voor de ander heeft desastreuze gevolgen voor de relatie, meent Kirshenbaum. Haar visie wordt ondersteund door sociologisch onderzoek, dat aantoont dat de hoeveelheid tijd die je samen doorbrengt positief samenhangt met relatietevredenheid. Kirshenbaum: ‘Tweehonderd jaar geleden waren mensen in de eerste plaats uit praktische overwegingen bij elkaar, om kinderen te krijgen en elkaar te helpen met de verantwoordelijkheden van alledag. Nu vormen ze een paar vanuit romantische gevoelens. Die gevoelens worden alleen gevoed als je samen tijd doorbrengt.’

Daar komt bovenop dat elke fase in een relatie haar moeilijkheden heeft, zegt Kirshenbaum. ‘Dat is geen probleem als die gecompenseerd worden door positieve interacties. Maar wanneer je daar door tijdgebrek niet aan toekomt, blijft alleen het negatieve over. Te weinig tijd voor elkaar zorgt voor afstandelijke en ongelukkige relaties, en kan in sommige gevallen zelfs tot echtscheiding leiden.’

Foute boel dus. Maar hoe maak je tijd vrij voor elkaar terwijl je ook je deadlines haalt, je kinderen naar de sportclub brengt en je sociale leven niet verwaarloost? Zeven tips van relatiedeskundigen.

Zo maak je meer tijd voor elkaar

1. Ontdek of tijdgebrek het probleem is

Voordat je begint tijd in te ruimen voor de liefde, raadt Kirshenbaum in haar boek Tijd voor elkaar aan om te bekijken of tijdgebrek wel het probleem is in uw relatie. Hiervoor ontwikkelde ze de ‘De tijd-voor-de-liefde-test’.

Voor deze test denk je terug aan een keer waarbij jij en je partner een flinke tijd samen hebben doorgebracht. Bijvoorbeeld op vakantie, tijdens een weekendje weg of die paar uur van dat romantische etentje. De vraag die Kirshenbaum vervolgens stelt, is of het beter met je relatie ging toen je tijd met elkaar had doorgebracht of dat het de situatie verergerde. Kirshenbaum: ‘Als het beter gaat als je wat kwaliteitstijd hebt doorgebracht, dan is tijdgebrek je probleem. De oorzaak ligt niet bij jou of je partner en het gaat er niet om of jullie als stel bij elkaar passen of niet.’ Geslaagd voor de test? Dan kun je aan de slag!

2. Richt je op elkaar

Volgens Kirshenbaum is er een groot verschil tussen tijd die je met elkaar doorbrengt om de relatie te versterken, en tijd die je samen bent omdat je toevallig een relatie hebt. ‘Samen een film kijken kan natuurlijk erg plezierig zijn, maar dat kun je ook doen als je niet goed met elkaar kunt opschieten. Kwaliteitstijd is de tijd waarin je je op elkaar richt.’

Dat soort gemeenschappelijke tijd veronderstelt een zekere planning, schrijft de Vlaamse relatietherapeut Alfons Vansteenwegen in zijn boek Liefde vraagt tijd. ‘We komen elkaar zelden écht tegen met aandacht voor elkaar. Niet het voorbijlopen; niet het uitwisselen van beleefdheidsformules of van het routinekusje.’ Volgens Vansteenwegen is het dan ook belangrijk dat degene die nu geen tijd met de ander wil delen, dat duidelijk maakt. ‘“Nu niet, schat”, is een belangrijke boodschap. Hiermee wordt voorkomen dat een van beiden doet alsof hij tijd maakt, maar ondertussen toch met eigen dingen blijft doorgaan, bijvoorbeeld tv-kijken of de krant lezen. Daarna bepaalt men wanneer het wél kan.’

Je kunt ook beiden op een rijtje zetten wat je wensen en verlangens zijn ten aanzien van de tijd die je met elkaar doorbrengt. Hoe vaak wil je samen zijn, en wat wil je gezamenlijk doen? Vaker uitgaan, of juist thuis intieme gesprekken voeren?

3. Kwaliteitsminuten tellen ook

Wie denkt zijn hele leven te moeten omgooien voor wat quality time met zijn partner, heeft het mis. Kirshenbaum meent dat één moment van echte verbondenheid per dag je relatie al een flinke oppepper kan geven. Manieren om in korte tijd verbondenheid te creëren zijn bijvoorbeeld om niet te vragen: ‘Hoe was je dag?’ maar: ‘Hoe voel je je de laatste tijd?’ Blijf rustig wachten op een eerlijk antwoord.

Een andere tip van Kirshenbaum: geef je partner een intense zoen in plaats van de routine­matige afscheidskus. ‘De kus is langer en warmer. Na de kus blijven jullie elkaar in de ogen kijken. Ik heb het hier over misschien 45 seconden. Maar dat is genoeg om voor echte verbondenheid te zorgen. Het houdt je liefdesleven levend.’

4. Neem tijd voor jezelf

Het klinkt misschien tegenstrijdig, zegt Kirshenbaum, maar het is bij gebrek aan gezamenlijke kwaliteitstijd echt nodig om meer tijd aan jezelf te besteden. ‘Laad je batterijen op vóórdat je samen tijd doorbrengt. Het is een slecht idee om in het gezelschap van je partner te zijn als je je uitgeput voelt. Het risico bestaat dan dat je slechtste eigenschappen boven­komen.’

Het is volgens Kirshenbaum dan ook aan te raden om eerst even te gaan slapen, een bad te nemen of een stukje te lopen voordat je je aandacht op je geliefde richt. ‘Pas dan heb je je partner iets te geven.’

5. Plan het in!

Het klinkt misschien niet erg romantisch om samen de agenda’s te trekken. Toch is het nodig, menen de deskundigen. Of de spontaniteit dan niet afgaat van die momenten samen? Kirshenbaum: ‘Je kunt gelegenheden plannen waarin spontane interacties kunnen plaatsvinden. Toen je net bij elkaar was, heette dat een afspraakje. Ook in een langdurige relatie kun je nog steeds dit soort geplande spontaniteit ervaren. Je kunt bijvoorbeeld afspreken dat je samen tijd doorbrengt, maar niet wát je gaat doen.’ Zelfs tijd om te vrijen moet volgens Kirshenbaum worden ingeroosterd. ‘Als je wacht tot het spontaan gebeurt, maak je nooit meer plezier samen.’

Vansteenwegen adviseert om dit soort afspraken heel specifiek te maken. ‘De afspraak “op donderdagavond gaan we van negen tot tien samen zitten, we doen de televisie uit en praten met elkaar over dingen van ons twee” heeft meer kans van slagen dan afspreken dat men elke week een uur met elkaar zal praten.’

Stellen met kinderen hoeven hun momenten voor twee overigens niet altijd na kinderbedtijd te plannen, meent de Amerikaanse therapeute Gayle Peterson. ‘Kinderen kunnen vanaf een jaar of vier leren om het te respecteren wanneer volwassenen dertig minuten “oudertijd” nemen na het eten.’

6. Neem elkaar geen uren af

In de weinige tijd die ze hebben, moeten partners elkaar geen tijd afhandig maken, zegt Vansteenwegen. ‘Tijd stelen’ gebeurt volgens hem op verschillende manieren, bijvoorbeeld als een van de partners steeds te laat komt of wanneer je iets regelt voor jullie beiden, zonder het eerst aan de ander te vragen. Je kunt hierbij bijvoorbeeld denken aan een afspraak met vrienden die al is gemaakt of aan uitspraken als: ‘Wanneer mama straks thuiskomt, zal zij je huiswerk wel overhoren.’ Andere manieren van tijd stelen zijn onder andere vleierij (‘jij kunt dat veel beter dan ik’), hulpeloosheid (‘wil je me hiermee helpen, want alleen kan ik het niet’) en verleiding (‘als je dit nu doet, ga ik zondag met je wandelen’).

Beter is het volgens Vansteenwegen om de ander openlijk te vragen om tijd: ‘Ik weet dat je vandaag altijd jogt, maar zou je mee willen naar de ouderavond? Als het je niet lukt, ga ik wel alleen.’ Zo geef je aan dat je beseft dat het de tijd van de ander is, en dat je een eventueel ‘nee’ accepteert.

7. Geef je relatie prioriteit

Meer tijd voor elkaar vrijmaken kan natuurlijk ook door minder tijd aan andere zaken te besteden en uw relatie meer prioriteit te geven. Hiervoor geven de relatietherapeuten uiteenlopende adviezen, van het inhuren van een hulp in de huishouding en het zoeken van een oppas tot het schrappen van tijd voor vrienden en hobby’s. Ook de gezinsvergadering is populair. Hierbij komt het gezin op een vast moment bij elkaar om gezamenlijk plannen te maken en taken in huis goed te verdelen, wat resulteert in efficiënter tijdgebruik.

De leukste tip komt van psychotherapeute Paula Hall, die op de website van de bbc advies geeft over de balans tussen werk en privé. Volgens Hall is het zaak om bij tijdgebrek niet al te perfectionistisch te zijn. ‘Als je het druk hebt, laat dan liever je huishouden versloffen dan je relatie. Investeer in kaarsen, want bij kaarslicht zie je stof minder snel liggen.’