Zo heeft het Nederlands Genootschap van Sint Jacob, dat zich op Santiago de Compostella richt, dit jaar een recordaantal van 14.000 leden. Leighanne Higgins van de universiteit van Lancaster deed onderzoek naar de drijfveren van moderne pelgrims in Lourdes.
Waarom maken mensen een pelgrimstocht?
‘Geloof kan een rol spelen, maar is lang niet meer de enige drijfveer. Uit diepte-interviews met pelgrims bleek dat het voor hen vooral een manier was om zichzelf te uiten. De deelnemers vonden het prettig om hun gevoelens van rouw, pijn en verdriet te ventileren door te praten en te huilen. Iets wat in het dagelijkse leven minder geaccepteerd is.’
Ze gaan op reis om te kunnen huilen?
‘Normaal gesproken gaan we op vakantie om aan onze dagelijkse zorgen te ontsnappen, maar een pelgrimage is juist een manier om de confrontatie met jezelf aan te gaan. Om dingen op een rijtje te zetten en van een afstandje te reflecteren op het leven thuis. Doordat alle pelgrims dit soort beweegredenen hebben, heerst er een veilige sfeer waarin het makkelijker is om jezelf te zijn. Je wordt niet veroordeeld of raar aangekeken als je je emoties toont. Mensen steunen elkaar; er is veel gemeenschapszin. In die zin is pelgrimeren ook een manier om in contact te komen met anderen, elkaar te steunen en empathie te voelen – belangrijke behoeften waarvoor in onze snelle samenleving vaak weinig ruimte is.’
De bedevaartsoorden zitten vol met horeca en souvenirshops. Maakt de ervaring niet minder intens?
‘Voordat ik aan mijn onderzoek begon, dacht ik dat alle commercie in Lourdes afleidend zou zijn. Het is de tweede grootste toeristenbestemming van Frankrijk. Maar het tegenovergestelde bleek het geval. Het grote aanbod aan bars, restaurants, hotels en koffietentjes, gaf mensen gelegenheid om elkaar te ontmoeten. Juist het kunnen delen van ervaringen en emoties versterkte de therapeutische ervaring.’
L. Higgings, Therapeutic servicescapes and market-mediated performances of emotional suffering, Journal of Consumer Research, 2019
