Tegeltjeswijsheid: waarom een mooie quote goed is voor je geestelijke gezondheid

‘Van het concert des levens krijgt niemand een program.’ Dat stond vroeger nog weleens op een tegeltje bij iemand naast de voordeur. Of er hing een borduurwerkje boven de kachel met in sierlijke letters: ‘Na regen komt zonneschijn.’

Inmiddels hebben de tegeltjeswijsheden zich grotendeels verplaatst naar internet. Er zijn ontelbaar veel sites met inspirerende citaten, Facebook-pagina’s vol levenswijsheden, en diensten die elke dag een mooie zin naar je mailbox sturen. Altijd leuk om te lezen – maar hebben we er ook iets aan?

Inspirerende gedachte

Psychologen hebben opvallend weinig onderzoek gedaan naar het effect van inspirerende wijsheden. De Amerikaanse psychologen Trash en Elliot behoren tot de weinigen die hebben onderzocht hoe inspirerende uitspraken menselijk gedrag beïnvloeden.

Hun belangrijkste conclusie: inspiratie – of die nu wordt opgewekt door een gevleugeld gezegde of een uitspraak van een rolmodel, zoals Moeder Teresa en Winston Churchill – is goed voor de geestelijke gezondheid. Inspiratie leidt tot extra aandacht voor schoonheid, creativiteit, optimisme, zelfwaardering en vertrouwen in je eigen vaardigheden.

Een inspirerende gedachte heeft volgens Trash en Elliot vooral effect op de lange termijn. Ze zet mensen aan om hun eigen grenzen te verleggen en een doel na te streven.

Bovendien leidt de inspirerende gedachte vaak tot een algeheel gevoel van dankbaarheid. En dat alles heeft weer een positief effect op ons welbevinden. Alle reden dus om die tegeltjeswijsheden in ere te herstellen. Zo doe je dat anno 2021.

Meer tegeltjeswijsheid

1. Spaar en bewaar

Overal duiken prachtige levenswijsheden op. Een zin in de krant, een uitspraak van iemand op tv, een mooie passage in een boek. Het idee dat we zulke bijzondere uitspraken wel onthouden, blijkt niet te kloppen; ons hoofd is de slechtste plek om iets op te slaan.

Opschrijven dus, en het liefst in een opschrijfboekje of agenda, iets dat je altijd bij je draagt. Of maak in je telefoon een documentje aan waarin je inspirerende uitspraken verzamelt. Een vrij kwartiertje wordt dan een prachtgelegenheid om even je eigen motto’s door te lezen en te beseffen: dit is waar het voor mij om draait.

2. Gebruik de kracht van beeld

Beeld beklijft beter dan tekst. En je onthoudt een motto extra goed als je er bewust mee aan de slag gaat. Dat hadden die bordurende oma’s van vroeger niet zo snel bekeken. We houden niemand tegen om zelf ook te gaan borduren, maar sneller resultaat bereik je met uitgeknipte letters en plaatjes uit tijdschriften. Of schilder de tekst op een groot vel papier en lijst dat in.

3. Hang het in het zicht

Telkens dezelfde tekst aanbieden is een bekende truc uit de reclamewereld: zelfs als je denkt dat je het niet ziet, neem je het onbewust toch waar. En wat werkt voor frisdrank- en wasmiddelreclames werkt ook voor je levensmotto. Ze hingen er niet voor niets, die wandtegels bij onze grootouders in de gang.

Zo herinnerden ze de bewoners eraan dat het leven altijd iets goeds in petto had, ook als het even tegenzat. Een moderne variant is razend simpel te maken: schrijf met een watervaste stift je levensmotto op een badkamer- of keukentegel en hang hem op een plek waar je hem vaak ziet. Geen zin om de badkamertegels vol te kliederen? Zet je spreuk dan op het bureaublad van je computer.

4. Draai het om

Een motto opschrijven is één ding, maar erop reflecteren geeft pas echt nieuw inzicht. Een bekende techniek om nieuwe inzichten te krijgen is de woorden en betekenis van iets omdraaien – probeer dat ook eens met je levensmotto.

Maak van ‘Oost west, thuis best’ maar eens ‘Oost west, thuis helemaal niet best’ of verander ‘Pluk de dag’ in ‘Pluk de nacht’. Is het tegendeel ook waar? Ben je het wel helemaal eens met deze uitspraak, of is het een makkelijk cliché geworden? Er op deze manier over nadenken geeft je een frisse blik.

5. Deel het met anderen

De Amerikaanse kinderboekenschrijfster Kristin Cashore liet tijdens een Europese tournee handgeschreven briefjes in boeken achter met daarop haar levenswijsheden. Zelf kun je andere mensen ook inspireren.

Schrijf je motto op en verstop het in een boek in de bibliotheek, hang het met een elastiek aan iemands fietsbel of schijf het op een ansichtkaart en stop die bij een onbekende in de brievenbus. Je kunt je motto ook delen door het als handtekening onder aan je mail te zetten.

Levensmotto: ‘I have sometimes been wildly, despairingly, acutely miserable… But through it all I still know quite certainly that just to be alive is a grand thing’ (Agatha Christie)

Bronnen: T. Thrash, A. Elliot, Inspiration as a psychological construct, Journal of Personality and Social Psychology, 2003 / T. Thrash, A. Elliot, Inspiration and the promotion of well-being: Tests of causality and mediation, Journal of Personality and Social Psychology, 2013