Zes extreme afvallers over hun nieuwe lichaam

Overgewicht is een van de grootste volks­gezondheidsproblemen; ongeveer de helft van alle Nederlanders heeft het. Bij mensen met ernstig overgewicht (morbide of ziekelijke obesitas) staat het leven vaak ­volledig in het teken van eten. Door tal van afvalpogingen worden ze juist steeds zwaarder. ‘Om rond de vijftig kilo af te vallen moet er heel wat gebeuren’, weet medisch psycholoog ­Gerbrand van Hout. ‘Diëten werken niet. Zo’n 95 procent van de mensen die eraan beginnen, is binnen vijf jaar weer terug op het oude gewicht.’

Veel mensen met morbide obesitas kiezen voor een operatieve ingreep als hulpmiddel. In Nederland dragen enkele duizenden mensen een bandje om hun maag te verkleinen. Voor extreem zware mensen werkt een ‘maagbypass’ vaak beter. Daarbij wordt een deel van de maag weggehaald en de dunne darm ingekort, zodat er minder calorieën uit het voedsel worden opgenomen. ‘Een operatie is erg ingrijpend,’ waarschuwt Van Hout. ‘De rest van je leven zijn er veel lichamelijke consequenties. Bovendien heeft het alleen zin als je tegelijkertijd aan de onderliggende redenen van het eetprobleem werkt. Je moet een andere manier vinden om met spanning of negatieve emoties om te gaan.’

Lukt dat niet, dan blijft de zin in eten en vinden ze creatieve oplossingen, zegt Van Hout. ‘Grote porties eten kunnen ze niet meer, maar heel vaak een beetje eten is uiteindelijk ook veel. Geen biefstuk, maar wel bitterballen. Milkshakes en ijs werken ook prima. Na verloop van tijd rekt de maag zich weer op en ook de dunne darm past zich aan. Zonder begeleiding van een psycholoog en diëtist zijn veel mensen daarom na een aantal jaren weer terug bij af – met alle bijbehorende lichamelijke klachten en depressieve gevoelens.’

Wie aan een operatie begint, verwacht naderhand tevreden te zijn met zijn of haar lijf. Ook dat valt vaak vies tegen, weet Van Hout. ‘Als de kilo’s zijn verdwenen, zijn er vaak andere redenen om ontevreden over je uiterlijk te zijn.’

Zo hebben veel mensen dan overtollig buikvel, een “vetschort”. Van Hout: ‘Als ze dat laten corrigeren ontstaan vaak ernstige littekens. Ze moeten dus hoe dan ook tekortkomingen accepteren, terwijl ze al een negatief lichaamsbeeld hadden. Mensen met een eetprobleem letten vooral op de lelijke delen van hun lijf, blijkt uit onderzoek. Mensen zonder eetprobleem kijken naar wat mooi is.’

‘Met maat 36 word ik anders benaderd’

Renee Biermans (55) viel 57 kilo af.

‘Toen ik stewardess wilde worden heb ik voor het eerst gelijnd. Een slank figuur was daarvoor indertijd een vereiste. Die baan gaf ik op toen we voor mijn mans werk tijdelijk naar Frankrijk verhuisden. Na mijn zwangerschappen kreeg ik de kilo’s er niet af. Wonen in Frankrijk en het moederschap vielen me zwaar. Ik verveelde me en uit ontevredenheid ging ik eten.

Omdat afvallen niet lukte, was ik boos op mezelf, ik vond mezelf maar slap. Maar na veel hopeloze dieetpogingen werd ik alleen maar dikker en depressiever. Ik beschouwde mezelf altijd als representatief en goed verzorgd, maar met het dikker worden verdween mijn zelfvertrouwen. Van iemand die zich thuis voelde in gezelschap werd ik een teruggetrokken persoon.

In die jaren kon ik in de spiegel kijken zonder mezelf te zien. Shoppen met slanke vriendinnen was confronterend, er was niks dat me paste. Als ik met mijn man naar een receptie ging had ik het idee dat iedereen dacht: wat heeft die man een dik mens aan de arm. Uit troost snaaide ik de hele dag door, al wist ik dat ik daar alleen maar ongelukkiger zou worden. Zo bereikte ik de 110 kilo.

Zes jaar geleden gooide ik het roer om. Ik begon aan een opleiding als kraamverzorgster, en ik besloot mijn maag te laten verkleinen. Mijn man en kinderen waren daar fel op tegen; ze vonden het een slappe oplossing. In mijn eentje reed ik naar België voor de operatie. Die werd me bijna fataal. Vanwege een lekkage in mijn dunne darm lag ik vier dagen op de intensive care. Ook moest ik drie ingrijpende heroperaties ondergaan.

De psychische littekens van de operaties zijn enorm, juist doordat ik dagelijks de lichamelijke consequenties ondervind. En eten blijft mijn leven beheersen. Ik moet tegenwoordig zelfs uitkijken dat ik niet te weinig eet. Maar met mijn slanke lijf ben ik ongelooflijk blij. Ik heb het zeldzame geluk dat mijn huid vrijwel volledig is strakgetrokken. Ik kan nu zelfverzekerd topless in de zon liggen. Met maat 36 word ik veel respectvoller benaderd dan met mijn vroegere maat 50 – al kan dat ook mijn eigen gevoel zijn.’

‘Ik ga nu op in de massa, heerlijk’

Laura van den Maagdenberg (22) viel 47 kilo af.

‘Aan het begin van de basisschool zei de schoolarts al dat ik te zwaar was. Ik ging van de ene naar de andere diëtist. Klasgenootjes noemden me vetzak. Zelf had ik geen probleem met mijn lichaam, maar mijn omgeving maakte er een probleem van, en daardoor ging ik me dik voelen. De hele dag legde ik mezelf een streng dieet op, maar in de namiddag ging het mis en zondigde ik. Dan voelde ik me slecht en zwak, en die frustratie at ik weg.

Wildvreemde mensen maakten opmerkingen in de sportschool of op straat. Ze gaven bijvoorbeeld kritiek op de inhoud van mijn boodschappenmandje. Zo iemand is dat binnen tien seconden vergeten, maar ik voelde me een week lang rot. Op zeker moment wilde ik de deur niet meer uit.

Ruim een jaar geleden heb ik operatief mijn maag laten verkleinen. Inmiddels ben ik bijna 50 kilo afgevallen. Mensen die me dik kennen, maken me complimenten en vragen of ik het dieet van Sonja Bakker heb gevolgd. Als ik vertel over de operatie, vinden sommigen het minder knap. Alsof zo’n operatie niet zwaar is en het nu allemaal vanzelf gaat.

Ik moet opnieuw ontdekken wie ik ben. Ik heb nog geen eigen kledingstijl. Ineens heb ik zoveel keus, dat ik de meeste winkels maar voorbijloop. Uit gewoonte ga ik nog steeds naar grotematenwinkels, ook al hoeft dat niet meer. Wel heb ik ruimvallende kleding nodig, want sinds het afvallen heb ik veel huidoverschot, en bijna geen borsten meer. Als ik nog vijf kilo kwijt ben, wil ik die huidflappen laten corrigeren.

Nog steeds schaam ik me als ik eet in het openbaar, al is het maar een appel. Ik ben zó gewend dat mensen opmerkingen maken. Maar sinds ik ben afgevallen sta ik veel positiever in het leven. Ik kan de dingen doen die horen bij mijn leeftijd. Een terrasje hoef ik niet meer uit te zoeken op het soort stoelen. Sporten is voor het eerst leuk, en laatst heb ik weer een sprintje getrokken voor de bus. Als ik door de stad loop, ga ik op in de massa. Niemand die omkijkt of iets roept – heerlijk.’

‘Het kan altijd beter, ik ben nog niet superslank’

Judian Uitenbroek (48) viel 55 kilo af.

‘Als kind haalde ik stiekem kopjes hagelslag uit de voorraadkast. Snoepen was mijn uitlaatklep. Al jong had ik volwassen taken. Ik gaf paardrijles en lezingen voor de manege van mijn ouders, en als puber had ik een belangrijk aandeel in de organisatie van concours hippiques. Die verantwoordelijkheden vielen me zwaar. Niemand merkte dat, alles verliep goed, maar ik was enorm bang om te falen.

Op mijn zeventiende begon ik met afvallen. Als ik slank was zou ik net als mijn vriendinnen een vriendje krijgen, dacht ik. In werkelijkheid was ik te serieus om populair te zijn. Ik woog toen 68 kilo. De rest van mijn leven heb ik alle mogelijke diëten gevolgd. Het lukte me meermalen om 10 tot 50 kilo af te vallen. Vol euforie was ik dan, maar na verloop van tijd kwam ik weer aan, waarna ik steeds zwaarder werd. De laatste keer begon ik vanuit een gewicht van 125 kilo.

Stress en spanning heb ik altijd opgelost met eetbuien. Uit schaamte deed ik alles om dat te verbergen. Snoepvoorraden en lege verpakkingen verstopte ik voor mijn man. Elke dag ging ik naar een andere bakker of snoepwinkel. Vaak werkte ik terug in de auto al ladingen snoep of gebak naar binnen. Ik kan letterlijk watertanden bij de gedachte aan zoetigheid.

Drie jaar geleden kwam ik in aanmerking voor een maagverkleinende operatie. Daarna verloor ik 55 kilo. Klachten als artrose, een hernia en overmatig transpireren verminderden. Ik ben fitter en ik kan nog steeds mezelf vol ongeloof bewonderen in etalageruiten.

Maar toch, ik ben niet superslank… Het kan altijd beter. Onzekerheid zit er nog steeds, dat is niet opgelost door af te vallen. Er is gesneden in mijn buik, niet in mijn hoofd. Mijn problemen met eten en overgewicht zijn symptomen; het echte probleem is mijn faalangst. Ik heb psychologische ondersteuning en langzaamaan leer ik dat ik niet perfect hoef te zijn. Omdat ik bang ben om aan te komen kreeg ik na de operatie boulimia: na het eten stak ik een vinger in mijn keel, soms wel vijf keer per dag. Inmiddels is dat minder, maar een stabiel eetpatroon heb ik nog niet.’

‘In mijn hoofd ben ik nog steeds die gezellige dikkerd’

Hans Krekt (54) viel 62 kilo af.

‘In geen tijden had ik een weegschaal aangeraakt, tot mijn dochter ons gezin twee jaar geleden opgaf voor het tv-programma De Afvallers XXL. Toen moest ik wel, en dat was schrikken: 156 kilo. Nog steeds roept een weegschaal weerstand in me op. Toch weeg ik mezelf dagelijks. Ben ik aangekomen, dan ben ik chagrijnig en verdrietig.

Ik ben altijd zwaar geweest, ik hou van eten. Als eigenaar van een benzinestation werkte ik vaak tussendoor een vette hap naar binnen. Het snoep in de zaak riep: “Neem mij!” “Nee, neem míj!” Nou vooruit, dacht ik dan, ik neem jullie allemaal. Vroeger deed ik aan voetbal, later aan tennis, maar vanwege knieproblemen ging ik golfen. Toen ik zo zwaar werd dat ik niet ver meer kon lopen, gebruikte ik een elektrisch golfkarretje en daardoor had ik vrijwel geen beweging meer. Zo werd ik nog zwaarder.

Aan het tv-programma deed ik fanatiek mee, de kilo’s vlogen eraf. De eerste dag op de sportschool was ongelooflijk zwaar. Met tranen in mijn ogen zat ik op het fietsapparaat. Maar ik zette door; dagelijks ging ik naar de sportschool. Daarnaast moesten we lijnen onder begeleiding van een diëtist. Na een half jaar was ik 60 kilo lichter.

Voor mijn gezondheid is het geweldig: ik ben fitter, snurk niet meer, mijn bloeddrukpillen heb ik weggegooid en een knieoperatie afgezegd. Maar toch – ik ben die man in de spiegel niet. In mijn hoofd ben ik nog steeds die gezellige dikkerd. Als heavy boy wás ik echt iemand. Nu val ik niet meer op. Voor vrouwen was ik altijd een grote knuffelbeer, toegankelijk, maar nu heb ik een hardere uitstraling. Ik heb heimwee, ik weet niet goed meer wie ik ben. Tegelijkertijd wil ik voor geen goud terug in dat zware lijf.

Ik heb geregeld nachtmerries waarin ik weer dik ben. Als ik wakker word, grijp ik gelijk naar mijn borst: kan ik mijn ribben nog voelen? Van een dag niet sporten voel ik me schuldig. Na twee jaar zoek ik nog steeds naar een goed eetpatroon. Op gewicht blijven vergt discipline; ik ben er haast obsessief mee bezig.’

‘Dat dikke lichaam was mijn pantser’

Sandra de Kruijf (40) viel 95 kilo af.

‘Als kind werd ik flink gepest. Ik ben seksueel misbruikt door een klasgenoot. Mijn ouders hadden een drukke baan; ik voelde me verantwoordelijk voor mijn broertje en zusje. Snoepen bood troost, eten was mijn enige vriendje. Op mijn 22ste wilde ik een opleiding volgen tot ziekenverzorgster. Daarvoor mocht ik maximaal 100 kilo wegen, maar ik woog 140. Ik ontwikkelde boulimia: alles wat ik at, kotste ik uit. Ook ben ik mezelf gaan snijden.

Ik werd opgenomen in een kliniek, waar ik over mijn gevoel moest praten. De beerput ging open. Er volgden nog twee opnames en ik deed twee zelfmoordpogingen. Toen pleegde een vriendin zelfmoord. Het leven had haar eronder gekregen; dat zou mij niet gebeuren, besloot ik. Via een datingbureau voor dikke mensen ontmoette ik een man. Voor het eerst vond iemand me aantrekkelijk. Toen ik drie jaar later zwanger was, verliet hij me. Hij bleek niet op mijn persoon, maar op mijn dikke lichaam te vallen. Een kind werd hem te serieus. Opnieuw verdoofde ik mezelf met eten, en uiteindelijk woog ik 185 kilo.

Toen mijn zoontje acht jaar geleden naar een grote verkeersweg rende, kon ik met mijn zware gewicht niet achter hem aan. Daarom besloot ik een maagbandje te laten aanbrengen. Maar mijn lichaam stootte het af, dus het moest worden verwijderd. Daarna liet ik mijn maag verkleinen via een zware operatie. Die kostte me bijna mijn leven.

Mijn dikke lichaam bleek een pantser te zijn geweest. Eenmaal slank was ik kwetsbaarder dan ooit. Nare beelden uit mijn verleden kwamen boven en daarom heb ik therapieën gevolgd. Ik wist ook niet goed wat ik moest met mensen die me vroeger nawezen en nu ineens met me gingen praten. Ik probeer stil te staan bij mezelf; gevoelens zet ik op papier.

Ik verwachtte dat de zorgen over mijn gewicht voorbij zouden zijn als ik was afgevallen, maar het blijft een thema in mijn leven. Een paar jaar na een maagverkleining komen de meeste mensen weer wat aan – ik 20 kilo. Dat maakt me onzeker. Ik moet er trots op zijn dat ik nog steeds ruim 75 kilo kwijt ben, maar dat valt niet mee.’

‘Voelde ik mij eenzaam dan at ik dat weg’

Jessica de Vroege (26) viel 33 kilo af.

‘We hadden altijd veel eten in huis, mijn hele familie was vrij fors. Na school gingen mijn zussen en ik standaard met een zak chips voor de tv hangen. Mijn ouders waren veel aan het werk. Toen mijn zussen het huis uit waren, vulde ik de leegte met eten.

Acht jaar lang zat ik op voetbal, maar daarmee stopte ik op mijn zeventiende. Na een administratieve opleiding rolde ik in een saaie fulltime baan. Ik kocht een autootje, waar ik alles mee deed. Ik werd steeds dikker. Die vier jaar zijn een zwart gat in mijn leven. Omdat ik wilde afvallen, bestelde ik via tv-reclames van alles, van apparaten tot pillen. Ook volgde ik strenge diëten, maar die waren niet vol te houden.

Toen ik ging samenwonen besloot ik echt gezond te gaan eten. Een jaar lang volgde ik een programma met voedingsbegeleiding en sporttrainingen in een warmtecabine. Ik was heel strikt, bijna obsessief. Maar na een jaar hield ik het niet meer vol en kreeg ik behoefte aan ongezond eten. Toen ben ik cursussen als “Mindful eating” en “Nooit meer op dieet” gaan volgen, waarin ik leerde bewust stil te staan bij mijn gevoelens. Eetbuien zijn een soort roes, waar bij mij eenzaamheid achter schuilde. Voel ik me nu eenzaam, dan bel ik een vriendin of mijn vriend.

De afgelopen vijf jaar ben ik 33 kilo afgevallen. Voorheen had ik geen spiegels in huis, nu kan ik weer lachen naar mijn spiegelbeeld. Ook kan ik merkkleding kopen en meedoen met de laatste mode. Ik hoef mijn figuur niet meer met wijde truien te verbergen. Ik heb het geluk dat ik mijn vriend heb, die me letterlijk door dik en dun heeft gesteund, want het was een heftig proces. Echt naar jezelf kijken is ongelooflijk zwaar.

Inmiddels durf ik steeds meer voor mezelf te kiezen. Ik heb nog steeds een administratieve baan, maar bij een interessant bedrijf waar ik word uitgedaagd om me te ontwikkelen. Ook heb ik leuke collega’s. Mijn nieuwe passie is hardlopen, dat had ik me vroeger niet kunnen indenken. En van mijn vroegere vijand ga ik mijn werk maken: ik volg een opleiding tot wellnesscoach, zodat ik anderen kan helpen met afvallen.’