Geen zin in de drukte op Schiphol of die zomerfiles? Net een nieuw huis gekocht en het vakantiegeld is al op? Een kind gekregen en geen puf om al die babyspullen in de achterbak te proppen? Heb je een huisdier dat je niet wilt achterlaten?
Vakantie-ergernissen en hoe je ermee omgaat
Lekker dan – de eerste vakantiedag en er is al reden tot stress. Zeven veelvoorkomende reisirritat...
Lees verderWees gerust: thuisblijven kan hetzelfde hersteleffect geven als weggaan. Als je er maar een echte staycation van maakt, zegt psycholoog en vakantie-expert Jessica de Bloom.
Dat het nuttig is, en sterker nog, noodzakelijk om geregeld een periode los te komen van dagelijkse verplichtingen, bleek uit Amerikaans onderzoek: dat legde een verband tussen geen vakantiedagen opnemen en een grotere kans op ziekte en zelfs eerder overlijden.
Maar lang weggaan is niet eens nodig, want het ontspannende effect van een vakantie houdt geen gelijke tred met de duur ervan. Dat bewees een team van de Radboud Universiteit Nijmegen dat van 2008 tot 2012 als een van de eerste ter wereld de effecten van vakantie onderzocht.
Aan vakantiegangers werd voor, tijdens en na hun vakantie gevraagd naar hun gevoelens van stress en welzijn. De uitkomst: hun gevoel van gezondheid en welbevinden nam snel toe tijdens de eerste vakantiedagen, het piekte op dag acht, maar al na de eerste werkweek was het terug op het oorspronkelijke niveau.
Arbeids- en organisatiepsycholoog De Bloom promoveerde op dat onderzoek en beschreef het in het boek De kunst van het vakantievieren. Ze bestudeert inmiddels aan een Finse universiteit manieren om te herstellen van werk, waaronder de staycation.
Op basis van eigen en andermans onderzoeken geeft ze tips voor een thuisvakantie waar je écht van bijkomt:
1. Geef jezelf voorpret
Alleen al het vooruitzicht op een vakantie verhoogt ons geluksgevoel, bleek uit onderzoek door de Erasmus Universiteit Rotterdam onder ruim vijftienhonderd vakantiegangers en thuisblijvers.
Degenen die een vakantie voor de boeg hadden toonden zich gelukkiger dan de anderen. Maar voor een staycation kun je net zo goed in de stemming komen, zegt De Bloom.
‘Schaf bijvoorbeeld alvast iets aan voor je thuisvakantie: een bikini, een mooi boek, een buitenspel voor de kinderen. Een stapel boeken halen in de bibliotheek of je alvast oriënteren op wat je gaat doen, verhoogt de voorpret.’
Kalmeer je lichaam, kalmeer je geest
- Leer je omgaan met overprikkeling en overspoeling
- Ontwikkel je meer lichaamsbewustzijn
- Creëer je meer balans met behulp van de polyvagaaltheorie
69,-
2. Doe wat je leuk vindt op vakantie ook thuis
Lang uitslapen, buiten de deur ontbijten, de verplichte krant verruilen voor een boek, in de namiddag aan de tapas, spelletjes doen in plaats van tv-kijken: inventariseer wat je zelf en de rest van het gezelschap het fijnst vindt op vakantie, en doe dat nu gewoon thuis.
3. Doe iets nieuws
De routine doorbreken is een van de belangrijkste heilzame factoren van een vakantie buiten de deur. Een periode van rust, nieuwe indrukken en positieve emoties zet je aan tot creatiever denken, bleek uit een studie van De Bloom en anderen: na afloop van een vakantie hadden proefpersonen originelere en veelzijdigere oplossingen voor werkkwesties.
Ga dus tijdens een Urlaub auf Balkonien vooral dingen doen die je thuis nooit eerder hebt gedaan, adviseert De Bloom. ‘Hang de toerist uit in je eigen woonplaats. Koop een reisgids van de stad of de regio, en volg wat tips. Ga met een toeristenbootje het water op, bezoek musea die je nog niet kent.’
4. Doe veel verschillende dingen
Ervaringen verzamelen is voor een gelukkig leven belangrijker dan spullen kopen, blijkt uit onderzoeken. En hoe meer je onderneemt, hoe langer de vakantie lijkt te hebben geduurd, dus hoe levendiger de herinnering eraan.
Kortom, hoe groot de neiging ook is om het rustig aan te doen: veel verschillende activiteiten maken de napret juist groter.
5. Negeer de klussen
Om de sleur te doorbreken helpt het niet alleen om nieuwe dingen te doen; het helpt ook om de gebruikelijke dingen zoveel mogelijk te laten. Verklaar de klussenlijst en de administratie dus taboe en beperk huishoudelijk werk tot het minimum.
Natuurlijk zijn er verplichte nummers zoals de boodschappen, maar doe ze eens wat avontuurlijker dan bij buurtsuper: ga naar markten in andere wijken of fiets eindelijk naar die boerderijwinkel. En dat levert vast weer bijzondere ingrediënten op om nieuwe recepten uit te proberen – en daar is nu ook ruim tijd voor.
Voor consciëntieuze types die klussen echt niet kunnen laten liggen heeft De Bloom een advies dat ze baseert op piekeronderzoek. Proefpersonen die veel piekerden werd opgedragen twee weken lang een halfuur per dag heel bewust te piekeren.
De rest van de dag moesten ze zichzelf bij elke zorgelijke gedachte vertellen: ‘Nu mag het niet, deze gedachte spaar ik op voor later.’ Zo’n tijdslimiet kun je ook instellen voor de to do-lijst: spreek met jezelf een vast moment – per dag of per week – af waarop je je op klussen mag uitleven. Maar daarna is het ook klaar.
Training Minder zelfkritiek, meer zelfcompassie
- Wees vriendelijk voor jezelf
- Vind meer innerlijke rust
- Krijg zelfinzicht met het ‘zelfcompassiedagboek’
79,-
6. Maak een budget
Zet als het even kan toch wat geld opzij voor deze vakantie. Al is het maar om eens een fluisterbootje te huren, een spa te bezoeken, een uitstapje te maken.
7. Ga de natuur in
Ga naar buiten: naar het strand, de rivieren, het bos in, de duinen, of dichter bij huis naar het park. Bezoek het liefst natuurgebieden waar je nog niet eerder was.
‘Activiteiten in de natuur blijken heel veel positieve effecten te hebben,’ zegt De Bloom. ‘Er zijn studies die bewijzen dat alleen maar naar natuur kijken je bloeddruk al naar beneden brengt.’
8. Check geen werkmail
Mentale afstand tot het werk is essentieel voor een ontspannende vakantie. ‘Thuis is dat een extra uitdaging,’ waarschuwt de psycholoog. ‘De computer is bij de hand, je hebt overal bereik, en misschien bellen je baas en collega’s sneller als ze weten dat je thuis bent.’
Het is dus belangrijk om vooraf duidelijke grenzen te stellen: geen werkmail checken, geen werktelefoontjes aannemen. En vertel op het werk niet dat je thuisblijft – je bent met vakantie, punt.
Kunnen de kinderen geen dag zonder games? Spreek af dat ze dagelijks een uur beeldschermtijd krijgen, net als op de Franse camping met de wifi-kaart. Datzelfde geldt voor de ouders: twee of drie weken zonder sociale media, dan ben je er pas écht tussenuit.
