‘Vrouwen, kom op voor je eigen seksuele genot’

Lekkere seks, niet per se váker vrijen, maar er wel meer van genieten.

Dat waar veel vrouwen naar verlangen, ligt binnen handbereik, verzekert de Vlaamse seksexpert Marieke Dewitte. Door als vrouw je eigen lichaam beter te leren kennen en te ontdekken waaraan je plezier beleeft.

En door je eigen verlangen gelijkwaardig te maken aan dat van je partner. Haar boodschap luidt dan ook: kom op voor je eigen genot.

Dat er ruimte is voor verbetering, blijkt wel uit de online enquête van Psychologie Magazine.

Daarin geven deelnemers – vrouwen én mannen – hun seksleven gemiddeld een 6,4. Maar liefst 4 op de 10 vrouwen zeggen het idee te hebben minder van de seks te genieten dan hun partner. Uit het grote seksonderzoek dat Psychologie Magazine eerder deed, kwamen vergelijkbare resultaten.

In die representatieve steekproef onder Nederlanders van 18 jaar en ouder zeiden 4 op de 10 vrouwen dat ze weleens seks hebben puur om hun partner te plezieren. Bijna evenveel vrouwen (38 procent) voelden in bed druk om te voldoen aan verwachtingen.

Het vrouwelijk genot verdient meer aandacht, zegt Dewitte, die seksuoloog, klinisch psycholoog en onderzoeker is. ‘Vrouwen krijgen van jongs af aan vooral waarschuwende boodschappen: pas op, seks kan pijn doen, je kunt er ziek van worden of zwanger.

Ook worden mannen stoer gevonden als ze meerdere bedpartners hebben en experimenteren, terwijl vrouwen dan voor slet of hoer worden uitgemaakt. Al neemt het af, van mijn studenten hoor ik dat slut shaming nog steeds voorkomt.’

Het gevolg is dat veel meisjes en vrouwen zich passief opstellen op seksgebied. Dewitte: ‘Ze beginnen vaak pas te masturberen na de eerste keer seks, áls ze al gaan masturberen.

Daardoor kennen ze hun eigen lichaam niet goed en weten ze niet wat ze lekker vinden. Ze stellen zich passief en afhankelijk op en plaatsen het plezier van de ander boven dat van zichzelf. Bij orale seks denken ze nogal eens dingen als: hij is al zo lang met me bezig, ik moet nu echt klaarkomen.

Vandaar dat er zoveel gefaket wordt. En dat vrouwen soms doorgaan met seks terwijl ze er geen plezier aan beleven of zelfs pijn hebben. Ze denken dat dat erbij hoort. De belangrijkste boodschap aan vrouwen is dus: neem de verantwoordelijkheid voor je eigen seksuele plezier.’

Hoe doe je dat concreet, opkomen voor je eigen seksuele plezier? Waar begin je?

Marieke Dewitte: ‘Door je eigen lichaam te leren kennen. Ik stel vrouwen in mijn spreekkamer regelmatig de vraag: “Weet je wat je lekker vindt?” Ja, is dan het antwoord, maar als ik doorvraag, blijkt dat ze het helemaal niet zo goed weten.

Dus het is belangrijk om dat te gaan ontdekken. Seks met jezelf is daar een heel goede manier voor. Het zou goed zijn als we de schaamte daarover zouden kunnen loslaten, want uit wetenschappelijk onderzoek is bekend dat vrouwen die masturberen meer genieten van seks met een partner en makkelijker klaarkomen omdat ze weten wat voor hen stimulerend is.

Uit mijn eigen onderzoek aan de Universiteit Maastricht kwam naar voren dat nog altijd 20 procent zich na masturbatie schuldig voelt – vrouwen én mannen. Het idee is dat het niet in een relatie hoort; dat het een teken is dat de een tekortschiet als de ander masturbeert.

Terwijl het een perfecte aanvulling is. Door masturbatie leer je jezelf kennen waardoor je beter weet wat je lekker vindt. Het heeft dus juist veel positieve functies in een relatie.

Hetzelfde geldt voor porno: het is een aanvulling, geen bedreiging. Maar vooral vrouwen betrekken het direct op zichzelf als hun partner naar porno kijkt en worden er onzeker van. Terwijl het helemaal niets met jou te maken heeft. Porno voorziet in onze behoefte aan variatie en is gewoon een extra seksuele trigger.

Ook zoiets: fantaseren over een ander tijdens de seks. Ik vind het zo jammer als mensen zich daarvoor schamen of zich er schuldig over voelen. Je brein is je belangrijkste seksorgaan en dat geldt extra voor vrouwen. Vooral vrouwen hebben het nodig om meer in zichzelf te keren en in hun hoofd te gaan zitten om een orgasme te kunnen bereiken.

Wat maakt het dan uit waaraan je denkt? Het is maar fantasie. Alles wat jij nodig hebt om opgewonden te raken en die drempel over te gaan, is goed. Je bent de regisseur van je eigen film.’

Stel dat je op zeker moment weet wat je wel en niet opwindend vindt. Daarna moet je dat aan de ander laten weten. Veel mensen vinden dat moeilijk.

‘Ook daarbij speelt schaamte een rol, en de angst om de ander te kwetsen. Laatst had ik een cliënte die zei: “Mijn ex kon zo goed beffen. Dat mis ik. Mijn huidige partner is een minder goeie minnaar.”

Ik zeg dan: er bestaan geen goede en slechte minnaars. Je moet zelf aangeven wat je wel en niet lekker vindt. Dat is nodig, want de ander kan het niet raden.

En je partner zal heel blij zijn als je dat vertelt, want hij of zij doet ook maar wat. Je bent de enige die duidelijk kan maken: dit is wat ik nodig heb. De kans is groot dat je het dan ook krijgt.

Het is wel belangrijk om het positief te brengen en er geen technisch verhaal van te maken. Je kunt tijdens de seks feedback geven met “Ja, ja, ga door” en door te kreunen of met bewegingen. Maar het werkt ook goed om buiten de slaapkamer een aanleiding te zoeken voor een gesprek over seks.

Als je er bijvoorbeeld een artikel over leest of door eens samen naar porno te kijken, want er zijn tegenwoordig veel vrouwvriendelijke films beschikbaar. Je kunt ook je seksuele wensen op kaartjes schrijven; doe die in twee potten en trek om de beurt een kaartje.

Niet dat je dan verplicht bent het ook uit te voeren, hè? Respecteer je eigen grenzen en die van de ander. Ga op zoek naar waar je elkaar kunt vinden, naar wat je allebei leuk lijkt. Maar probeer vooral ook dingen uit, want soms weet je niet precies wat je wel en niet lekker vindt.

Natuurlijk is dat extra moeilijk als je al tien jaar met iemand samen bent. Niemand wil het idee krijgen het al jaren niet goed te doen. Aan de andere kant: aangeven wat je wilt, maakt de kans een stuk groter dat je de komende tien jaar meer seksueel plezier hebt.’

U bent gepromoveerd op het onderwerp ‘hechting en seksualiteit’. Heeft hoe je gehecht bent invloed op hoe je seks beleeft?

‘Jazeker, hechting en seksualiteit zijn sterk met elkaar verbonden. De eerste relatie in ons leven is die met onze ouders. Als je als kind het gevoel had dat je ouders er waren als je ze nodig had – psychologen noemen dat “veilig gehecht” zijn – dan helpt dat om later gezonde relaties aan te gaan, ook seksueel.

Had je het idee dat je ouders er soms niet voor je waren en soms wel, of waren ze liefdeloos, dan bestaat de kans dat je over jezelf denkt: ik ben niet de moeite waard en anderen zijn niet betrouwbaar. Dat “hechtingsschema” werkt door in je seksualiteit.

Seks is kwetsbaar, het is de ultieme vorm van nabijheid. Je moet je durven bloot te geven en dat durven mensen die onveilig gehecht zijn minder goed door hun mentale schema. Zij gaan doorgaans obsessiever om met relaties. Ze zijn bang de ander te verliezen en gebruiken seks als bindmiddel en ter bevestiging.

Ze dwingen seks min of meer af. Hun partner moet zo steeds weer bewijzen: ik vind je leuk, ik ga niet weg. Het komt dus vaak voor dat mensen met zo’n “angstige hechtingsstijl” veel seks willen, maar dat komt voort uit onzekerheid. In de seks zelf zijn ze vaak pleaserig en gaan ze snel over hun grenzen heen; ze doen vaker dingen op seksgebied die ze eigenlijk niet willen.

Onveilige hechting kan ook leiden tot vermijding. Mensen die “vermijdend gehecht” zijn, koppelen liefde en lust vaak los van elkaar en kunnen zich slecht binden. Ze hebben gemiddeld veel sekspartners en zijn heel genitaal gericht, met weinig knuffelen en zonder veel aandacht voor de wensen van de ander.’

Valt er aan onveilige hechting nog iets te doen?

‘Ja en nee. Je kunt niet met terugwerkende kracht veilig gehecht raken. Maar je kunt er wel een ander hechtingsschema naast plaatsen. Het is geen blauwdruk.

Door positieve ervaringen leer je dat niet iedereen onbetrouwbaar is en dat je wél de moeite waard bent. Je kunt jezelf daarin trainen door heel bewust tot je te laten doordringen: deze persoon houdt van mij en zal me nooit bewust pijn doen.

Het opmerkelijke is dat angstig gehechte en vermijdend gehechte mensen elkaar vaak aantrekken. En ze versterken elkaar juist: hoe harder de een gaat trekken, hoe harder de ander zich terugtrekt. “Ik val altijd op de verkeerde”, verzuchten ze dan. Dat komt doordat ze iets in elkaar herkennen.

Bij beiden is angst de motivatie, alleen gaat de een vechten en de ander vluchten. Maar beiden zijn bang om gekwetst te worden en de ander te verliezen. Je daarvan bewust worden is de eerste stap. Daarna kun je proberen te leren om anders met die angst om te gaan.’

En dan samen op een seksuele ontdekkingstocht gaan en praten over wat je fijn vindt.

‘Precies. En moeite blijven doen voor elkaar. Het is een misvatting dat seks in een goede relatie vanzelf gaat. Het is belangrijk om elkaar te blijven verleiden en verrassen.

Om niet te vaak te vrijen volgens een vast script, want dan verlies je de seksuele belangstelling voor elkaar. Na verloop van tijd ontstaan er in een relatie vaste routines: je weet van elkaar op welke knoppen je moet drukken. Seks wordt dan wat mechanischer en efficiënter, je stopt met de poespas eromheen.

Dat kan wel bevredigend zijn, maar spannend is anders. Dat hoeft ook niet altijd, soms is gewoon bevredigende seks prima. Maar het moet niet te vaak zo zijn. Echte aandacht is heel belangrijk, zowel binnen als buiten de slaapkamer. Voorspel begint niet in bed, maar gebeurt de hele dag door.’

Hoe belangrijk is het orgasme? Hoogleraar seksuologie Ellen Laan toonde in onderzoek aan dat dat heel belonend is. Maar in de online enquête van Psychologie Magazine zegt 82 procent van de vrouwen dat ze ook wel fijne seks kan hebben zonder klaar te komen.

‘Natuurlijk is het niet erg als je niet altijd een orgasme hebt. Maar als seks te weinig belonend is, vermindert de zin. Daardoor vrij je minder en krijg je nóg minder zin, want voor seks geldt het use it or lose it-principe.

Bij weinig seks daalt namelijk het testosterongehalte – bij mannen én bij vrouwen. Daardoor nemen lustgevoelens af en dat maakt het lastig om de motor weer draaiende te krijgen. Er ontstaat dus een vicieuze cirkel.

Dat is om meer redenen jammer. Ten eerste is seks heel verbindend en dus goed voor je relatie. Ten tweede is klaarkomen gezond voor ons. Het is een heel goede manier om stress te reduceren en heeft een positief effect op het geluksgevoel.

Vrouwen die zeggen dat ze het minder belangrijk vinden om klaar te komen, krijgen vaak niet de juiste prikkels. Wellicht houden ze zichzelf voor dat ze een orgasme niet zo belangrijk vinden omdat ze dan minder frustratie ervaren.

Ga dus op ontdekkingstocht, samen en met jezelf. Experimenteer met seksspeeltjes. Die stimuleren zó gericht, dat heel veel vrouwen erdoor klaarkomen. Het helpt je over de drempel heen en als je dat gevoel eenmaal herkent, gaat het daarna makkelijker. Bovendien leert het je wat je nodig hebt voor een orgasme.’

Verschil in zin in seks is vaak een heikel punt, blijkt ook weer uit onze online enquête. Hoe kun je daar als partners het beste mee omgaan?

‘Verschil in zin is het gevolg van het feit dat iedereen zijn eigen, unieke seksuele beleving heeft. Het is heel onwaarschijnlijk dat je steeds op hetzelfde moment zin hebt in hetzelfde. Dat maakt seks tussen partners ingewikkeld, maar het is wel heel logisch.

Wat ik als seksuoloog merk, is dat vooral degene met de minste zin als het probleem wordt gezien. Daar moet iets aan worden gedaan, dat moet worden gefikst. Terwijl de oplossing is om elkaar in het midden te ontmoeten.

Degene die vaker seks wil, kan bijvoorbeeld wat meer masturberen, terwijl de ander wat meer zin kan maken. Ik geef daarbij vaak het advies om de tienminutenregel toe te passen.

Zoekt de ander toenadering door te strelen en te kussen, geef jezelf dan tien minuten de tijd om te ervaren of je seksuele systeem op gang komt, of je opgewonden raakt.

Zo niet, prima; dan heb je in ieder geval geknuffeld. Maar als je het meteen afhoudt met: o nee, geen zin, dan gebeurt er zéker niets. Je zin in seks neemt toe naarmate je het vaker doet. Je kunt het dus trainen.

Het is daarom echt niet zo gek om soms gewoon maar zin te máken, Netflix uit te zetten en elkaar en jezelf lekker te verwennen. Daar word je veel gelukkiger van dan van de zoveelste serie kijken.

Maar ik vind óók dat gebrek aan zin soms te snel wordt geproblematiseerd. Het is heel normaal dat je periodes geen zin hebt in seks. Omdat je te druk bent, te moe of omdat je hoofd er gewoon niet naar staat. Dan hoeven niet direct alle seinen op rood. Als je maar plezier hebt wanneer je het wél doet.’

Samen met Marieke DeWitte ontwikkelde Psychologie Magazine de online cursus Meer genieten van seks, speciaal voor vrouwen. Hierin leer je hoe je (nog) meer kunt genieten van seks, alleen én samen.