Schuilt er een coach in je?

Coaching

Vrienden vinden je heel hulpvaardig. En je kunt zo goed luisteren. Ben je dan geschikt om coach te worden? Of spelen er andere vaardigheden mee? Psycholoog en coach Anne de Jong leerde in haar opleidingsinstituut NONONS al honderden coaches de kneepjes van het vak.

Alleen een luisterend oor volstaat niet, weet zij. ‘Een goede coach beschikt over vijf eigenschappen: interesse, reflectie, empathie, analytisch vermogen en durf.’

Kijk naar jezelf

Allereerst interesse dus, wat neerkomt op nieuwsgierigheid naar het innerlijk leven van mensen. De Jong: ‘Iemand die graag coach wil worden, heeft die interesse bijna per definitie.

Maar niet iedereen beschikt van nature over de technieken om die interesse daadwerkelijk te tonen. Ik zie ook regelmatig te véél interesse, dan gaan mensen uit pure nieuwsgierigheid vragen stellen die voor het coachdoel niet zo nuttig zijn.’

De tweede eigenschap is reflectie. ‘Dat betekent: kunnen kijken naar jezelf, naar een ander en naar de interactie tussen jullie,’ legt De Jong uit. ‘Een goede coach heeft steeds alle drie die posities in beeld.’ Slaat de balans door naar een van die drie posities, dan lijdt het coachtraject hieronder.

Een coach die zich bijvoorbeeld te veel identificeert met de problemen van zijn coachee, neemt ook diens blinde vlekken over. Het is een kwestie van oefenen om hierin de juiste balans te vinden.

Niet meehuilen

Empathie komt vooral neer op inleven en meevoelen; dezelfde emotie kunnen ervaren als de coachee.

De Jong: ‘Vaak moeten coaches in opleiding eerst leren om hun eigen gevoel niet langer voorbij te lopen. Want wie beter bij zijn eigen gevoel kan, kan ook makkelijker emoties herkennen die een ander ervaart.’

Overmatige empathie komt De Jong overigens ook tegen. Een coach die enorm meevoelt en de neiging heeft mee te huilen, helpt de coachee niet.

Als iemand in bepaalde situaties steeds ineffectief gedrag vertoont, moet een coach in staat zijn dat te zien, vervolgt De Jong. ‘Analytisch vermogen, noemen we dat: het talent om patronen te herkennen. Dat is iets dat je van nature kunt hebben, maar ook bij jezelf kunt ontwikkelen.’

En dan is er nog durf, ofwel het lef om de confrontatie aan te gaan. ‘Als een coachee ineffectief gedrag vertoont in de sessie, moet een coach dat duidelijk durven maken. Ook als dat pijn doet.’

Die drempel wordt vaak al lager als coaches leren om met respect de vinger op de zere plek te leggen, en als ze vertrouwen krijgen in hun intuïtie.

Keihard oefenen

Mensen met veel aanleg worden makkelijker een goede coach. Maar iemand met minder talent die bereid is flink aan zichzelf te werken en hard te leren, kan ook een goede coach worden, ziet De Jong in haar opleidingsinstituut.

‘Een van de minst talentvolle leerlingen die ooit bij me binnenkwam, is nu een van de allerbeste coaches die ik ken. Gewoon doordat ze keihard heeft geoefend.’