In 1995 verscheen het laatste boek van de Britse schrijfster Iris Murdoch, Jackson’s dilemma. De recensenten waren er niet enthousiast over. Was Murdochs creativiteit toen al aangetast door dementie?
Waarschijnlijk wel. Neurowetenschappers vergeleken haar laatste werk met haar eerste, Onder het net, en met het boek dat ze schreef op het hoogtepunt van haar carrière: De zee, de zee. Alhoewel de drie boeken grammaticaal niet verschilden, blijkt haar laatste boek veel minder variëteit in woordkeuze te bevatten. Ook introduceert ze daarin veel minder nieuwe woorden. De zee, de zee heeft het rijkste vocabulaire.
De taalverarming hoort bij het eerste stadium van Alzheimer, waarin mensen moeilijker op woorden kunnen komen, terwijl ze nog wel grammaticaal perfecte zinnen maken. Onderzoeker Peter Garrard: ‘Alzheimer tast het taalcentrum van de hersenen aan, maar dat kan subtiel gebeuren, lang voordat anderen het in de gaten hebben. Het is intrigerend dat Murdoch in die tijd ook voor het eerst een writer’s block had.’ Kort na het verschijnen van Jackson’s dilemma kreeg Murdoch de diagnose Alzheimer. Vier jaar later overleed ze.
Brain, brain.oupjournals.org
