Een verband tussen roken en psychische stoornissen was al langer bekend, maar er werd gedacht dat problemen leiden tot roken, en niet andersom. Dat is ook de ervaring van veel mensen: ben je zenuwachtig, dan steek je een sigaret op om rustiger te worden.
Roken maakt angstig en depressief
Uit verschillende onderzoeken met duizenden proefpersonen blijkt echter dat mensen die aanvankelijk geen problemen hebben, maar wel roken, meer risico lopen dan niet-rokers om depressies, paniekaanvallen en angststoornissen zoals pleinvrees te ontwikkelen.
Andere studies tonen aan dat angstige mensen even vaak met roken beginnen als niet-angstige mensen. Daar kun je uit concluderen dat roken angst veroorzaakt, en niet andersom.
Een mogelijke verklaring hiervoor is dat roken op de adem slaat. Het is bekend dat angststoornissen vaak samenhangen met ademhalingsproblemen, zoals hyperventilatie.
De hoeveelheid koolmonoxide in rook zou bovendien tot een paniekerig gevoel kunnen leiden. Op langere termijn kan dat behalve tot paniekaanvallen ook tot andere angststoornissen leiden.
Nog meer redenen om te stoppen..
Nicotine kan hartkloppingen, hoge bloeddruk en versnelde ademhaling veroorzaken. Daarnaast werkt de stof direct in op de neurotransmitter dopamine in de hersenen. Ook dit kan angstige gevoelens veroorzaken.
Training Depressie beter begrijpen
- Leer depressie beter begrijpen aan de hand van de laatste wetenschappelijke inzichten
- Ontdek welke eerste stappen je kunt zetten om beter met je depressie om te gaan
- Inspirerende sessies met video en achtergrondartikelen
45,-
Het feit dat sommige anti-depressiva ook helpen bij het stoppen met roken, suggereert dat roken en depressie een overeenkomstige neurologische basis hebben.
Er zijn dus steeds meer aanwijzingen dat roken psychische problemen veroorzaakt, maar er zijn nog wel veel onduidelijkheden. Wat is bijvoorbeeld de rol van alcohol? Veel rokers zijn ook drinkers en dat zou al een behoorlijk deel van de problemen kunnen verklaren.
3 vragen over roken en psychische klachten
Van stoppen met roken knapt dus niet alleen je lichaam, maar ook je geest flink op. Arts-onderzoeker Jentien Vermeulen kwam ook tot die conclusie met haar promotieonderzoek aan het Amsterdam UMC.
Maakt roken psychisch ziek?
Jentien: ‘Rokers blijken een anderhalf tot twee keer zo grote kans te hebben op het krijgen van manische depressies. En psychoses en depressies, ontdekten collega-onderzoekers in vergelijkbaar nieuw onderzoek.’
Gaan mensen met aanleg voor psychische ziekten niet gewoon eerder roken?
‘Waarschijnlijk wel. Maar er zijn nu ook aanwijzingen dat roken de problemen triggert of verergert: nicotine verstoort de chemische balans in de hersenen, en tabak veroorzaakt ontstekingsreacties in de hersenen. Daarvan weten we dat ze samenhangen met psychische problemen.’
Toch wordt roken vaak gezien als rustgever of zelfmedicatie.
‘Mensen denken dat roken ze helpt om helder te denken. Of dat het hun psychische klachten vermindert. Maar daarvoor vonden wij geen bewijs. En ook in andere studies zie je dat mensen die stóppen op de lange termijn juist minder gestrest, angstig of somber zijn.
Psychotische patiënten die stopten met roken konden sneller nadenken. En mensen met een psychose die beginnen met roken, bleken in ons onderzoek meer last te hebben van wanen en hallucinaties. Al met al genoeg redenen om ermee op te houden.’
