Puur voor 
de leuk

De vraag

Je hebt van die mensen die helemaal in hun hobby kunnen opgaan. Ze gaan schilderen, boetseren, fietsen, tuinieren of iets anders.

Dat lijkt me enorm rustgevend en stressverlagend, omdat je echt even ‘uit’ kunt staan. Je doet het voor niemand, alleen voor je eigen plezier.

Mijn valkuil is dat elke hobby waaraan ik begin, al snel een ‘nuttig’ randje krijgt. Heb ik net de lol ontdekt van een beetje in de aarde wroeten op vakantie, dan moet ik me van mezelf gaan verdiepen in moestuinieren en loop ik stuk op bodemsoorten, voedingstechnieken en wiedschema’s.

Waardoor de moestuin opeens een moetje wordt. En zo gaat het met bijna alles. Waarom kan ik niet iets leuks en ontspannends voor mezelf doen zonder dat er prestatiedruk achter zit?

Ik besluit mezelf eens door te laten lichten met de Big Five-persoonlijkheidstest. Wie weet begrijp ik dan ­beter wat in mijn karakter me ervan weerhoudt om wat meer ruimte te ­nemen om dingen echt puur voor mezelf te doen.

De sessie

Ik ben best gespannen als coach Karolien Koolhof me de testuitslag stuurt. Gelukkig, zo op het eerste gezicht ken ik mezelf redelijk. Ik scoor gemiddeld op Extraversie en op Openheid zit ik boven het gemiddelde. Ook op Consciëntieusheid scoor ik hoog – beetje saai, maar het klopt wel.

We gaan aan de slag met een aantal opvallende scores. ‘Wat ik zie, is dat je hoog scoort op Altruïsme, maar daarbinnen scoor je vrij laag op Vertrouwen. Herken je dat?’ vraagt Koolhof.

Ik slik even, want dat herken ik zeker. Ik heb in mijn jeugd niet de meest solide basis gehad. Daardoor ben ik altijd een beetje op mijn hoede bij anderen.

‘Dat is een beschermingsmechanisme,’ stelt Koolhof me gerust. ‘Dat was ooit nodig, maar leidt er nu toe dat je je wensen en behoeften voor je houdt. Uit angst te worden afgewezen.’

Ook opvallend: binnen mijn hoge score op Consciëntieusheid is Zelfdiscipline vrij laag. ‘Je kunt dit vertalen als “relatief snel ontmoedigd zijn”,’ legt ze uit. Dat kan ik niet meteen plaatsen. Ik, die nooit werk te laat inlever of afspraken vergeet?

Samen ontdekken we dat als er iemand op mij zit te wachten, ik juist barst van de zelfdiscipline. ‘Kan het zijn dat je sterk extern gemotiveerd bent?’ vraagt Koolhof. ‘Dus dat je vooral in actie komt als iemand je iets vraagt?’

‘Zeker, vandaar dus ook het gebrek aan zinloze hobby’s,’ grap ik. En terwijl ik dat zeg, besef ik hoe ik mezelf daarmee te kort doe. Iets voor iemand anders doen zie ik als nuttig, maar als het voor mezelf is, beschouw ik het als zinloos.

Kortom: ik mag wat meer gaan focussen op het uitspreken én uitvoeren van mijn eigen wensen en dromen. Gewoon, voor mij.

Het effect

Persoonlijkheidstrekken zijn grotendeels aangeboren, maar je kunt wel oefenen met ander gedrag, heeft Koolhof uitgelegd. Daarom neem ik mezelf een paar dagen later eens onder de loep: wat wil ik nou echt nog eens doen of leren? Eerst komen er werkgerelateerde ideeën op, maar die negeer ik omdat ze extern gemotiveerd zijn.

Op advies van Koolhof stel ik mezelf de vraag: wat vond ik als kind leuk, toen ik gewoon mocht spélen, zonder doel? Ik kom op een aardig lange lijst, waaronder rollerskaten.

Voordat ik kan gaan twijfelen aan het nut van rondjes rijden op gympen met wielen, bestel ik ze. Want de herinnering aan het uitgelaten heen en weer skaten en trucjes oefenen geeft me instant een grote glimlach. Dat lijkt me een goed teken. Wie weet heb ik mijn nieuwe hobby voor deze zomer wel te pakken.

De techniek

De Big Five-test wordt onder meer als coachingsinstrument ingezet om je persoonlijkheid in kaart te brengen. Dat is handig om inzicht te krijgen in wat voor (werk)omgeving jij het beste tot je recht komt, maar ook als uitgangspunt om je verder te ontwikkelen.

Deze internationaal gezaghebbende vragenlijst laat zien hoe hoog je scoort op vijf overkoepelende persoonlijksheidskenmerken. Scoor je bijvoorbeeld hoog op Openheid, dan zul je waarschijnlijk vooral goed gedijen in een afwisselende, open minded (werk)omgeving.

Dit zijn de vijf persoonlijkheidskenmerken:

1. Neuroticisme: ben je gevoelig en snel van je stuk gebracht of ben je juist emotioneel stabiel?
2. Extraversie: ben je introvert, extravert of zit je daar als ambivert tussenin? Laad je op van contact met anderen of kost het je vooral energie?
3. Openheid: ben je behoudend of nieuwsgierig? Het laat zien of je openstaat voor nieuwe dingen of juist wat conservatiever bent.
4. Consciëntieusheid of zorgvuldigheid: ben je flexibel en een tikje chaotisch of juist resultaatgericht en gestructureerd?
5. Altruïsme of vriendelijkheid: ben je competitief en op jezelf gericht of juist sociaal en mild?

Elk kenmerk bestaat vervolgens uit zes persoonlijkheidstrekken. Zo kan het zijn dat je gemiddeld een hoge score hebt op Altruïsme, maar daarbinnen uitschieters hebt naar (heel) laag of hoog. Met name inzoomen op die uitschieters kan verhelderend zijn als je ergens tegenaan loopt.

Wil je weten hoe jij scoort op de Big Five? Doe de test.

Vind ook een coach die bij je past op coachfinder.nl