Proost? – Wat alcohol met je doet

…anderen seksueel ‘aantrekkelijker’ maakt. ‘Beer goggles’ noemen Angelsaksen dit effect wel – ‘bierbril’. Volgens onderzoekers van de universiteit van Bristol neigen we gemiddeld al na anderhalf glas tot een rooskleuriger waarneming van potentiële sekspartners. Goed om te weten voor de vrijdagmiddagborrel met de boekhoudafdeling! Overigens ontdekten onderzoekers van de universiteit van Leicester dat mannen minder vatbaar zijn voor het bierbrileffect dan vrouwen. Vooral die laatsten moeten er dus op bedacht wezen dat ze na een paar glaasjes weleens met een minder aantrekkelijke bedpartner kunnen thuiskomen.

Al speelt daar waarschijnlijk ook in mee dat drank bij vrouwen tot seksuele opwinding leidt. Finse onderzoekers stelden in 2000 vast dat alcohol bij vrouwen de testosteron- en estradiolniveaus verhoogt (estradiol is een oestrogeen). Daarmee stijgt hun libido. Voor mannen geldt het omgekeerde; bij hen verlaagt alcohol juist de testosteronspiegel. Vandaar dat een dronken man er in bed vaak weinig van bakt.

Helaas verhindert dat niet dat drank mannen tot seksuele agressie kan aanzetten. ‘Gelukkig’ bleek uit recent Amerikaans onderzoek dat dat alleen geldt voor mannen die ook in nuchtere staat al agressiever zijn en er meer vrouwonvriendelijke ideeën op nahouden. Kroegbezoek máákt ze dus niet seksueel agressief; het laat ze die agressie alleen eerder uitleven. Overigens blijkt alcohol ook bij vrouwen de agressiedrempel te verlagen.

Dit onaangename effect hangt waarschijnlijk samen met het feit dat drank angstverlagend werkt, doordat het het centraal zenuwstelsel kalmeert. Waarschijnlijk is dat zelfs de belangrijkste reden waarom alcohol bij veel mensen zo populair is. Met een glas in de hand durven ze ineens dingen die ze zónder ook wel zouden willen, maar gewoon te eng vinden: vreemden aanspreken, de dansvloer betreden, voor hun mening uitkomen of lekker een dreun uitdelen. Niet vreemd dus dat Canadese onderzoekers in 2007 een verband vonden tussen drankproblemen en anxiety sensitivity: de gevoeligheid voor de fysieke symptomen van je eigen angst, zoals een versnelde ademhaling en hartslag. Mensen die hun eigen angstreacties sterker waarnemen, zijn volgens dit onderzoek vaker geneigd er in stressvolle situaties een drankje tegenaan te gooien.

Maar er is nog een reden waarom drank zo ‘goed’ uitpakt bij angstige mensen, namelijk dat het minder gevoelig maakt voor missers. Angstige mensen zijn doorgaans hyperalert op hun eigen fouten. Alles moet vlekkeloos gaan! Alcohol schakelt die laatste reflex uit, bleek onlangs uit onderzoek door de Amerikaanse sociaal psycholoog Bruce Bartholow. Aangeschoten angsthazen zien nog steeds dat ze ‘rare’ dingen doen, zoals vreemden aanspreken of de dansvloer betreden. Maar het alarmsignaal dat de ‘zelfmonitor’ vervolgens in hun brein afgeeft, wordt door de alcohol als het ware weggespoeld. Oftewel: hun foutbewustzijn blijft intact, alleen maakt de alcohol hen er onverschilliger voor.

Maar voordat de tobbers en angsthazen onder de lezers nu concluderen dat drank dé oplossing biedt voor hun sores: die paar zorgeloos ontremde uren wegen waarschijnlijk niet op tegen de kater na afloop. Zodra de alcohol in je lichaam is afgebroken, slaat namelijk de lamlendigheid toe: slap- en sloomheid, gebrekkige concentratie, geheugenproblemen, geen zin in wat dan ook. Komt allemaal doordat het immuunsysteem in deze fase op volle toeren draait; het jaagt onder andere hoge doses cytokinen door je lichaam. Deze ontstekingsbevorderende stofjes veroorzaken dat belabberde gevoel, dat wel 24 uur kan aanhouden. Nu is een eenmalige kater nog overkomelijk, maar cytokinen spelen zeer waarschijnlijk ook een rol bij het ontstaan van depressies. Wie zijn angsten duurzaam ‘behandelt’ met alcohol, riskeert dus van de regen in de drup te komen.

Hoe (on)gezond is alcohol?

Keer op keer blijkt uit grootschalig bevolkingsonderzoek dat mensen die matig drinken, gezonder en gelukkiger zijn dan niet-drinkers en stevige drinkers, en dat ze langer leven. Tegelijkertijd wordt steeds duidelijker hoe slecht alcohol is voor ons lichaam: het belast de lever en de spijsverteringsorganen, breekt hersencellen af en – last but not least – vergroot de kans op diverse soorten kanker, waaronder borstkanker. Hoe vallen die twee feiten met elkaar te verenigen?

Volgens Martijn Katan, emeritus hoogleraar voedingsleer aan de Vrije Universiteit Amsterdam, is het in wezen heel simpel: mensen die alcohol mijden, vertonen op andere vlakken juist verrassend vaak ongezond gedrag. Ze eten te vet en te zoet, roken te veel en bewegen te weinig. ‘Matig alcoholgebruik is typisch iets wat bij de leefwijze van hoogopgeleiden hoort,’ licht hij toe. ‘Op die twee wijntjes per dag na leven zij gezonder dan lageropgeleiden. Dat vertekent de statistieken.’

Eén gunstig gezondheidseffect van (matig) alcoholgebruik wil hij ondertussen niet ontkennen: het verlaagt vermoedelijk de kans op hartaandoeningen en beroertes. Onder andere doordat het het ‘goede’ HDL-cholesterolniveau verhoogt. ‘Maar dat zijn effecten die we tegenwoordig beter en veiliger met medicijnen -kunnen bereiken. Mensen gaan dan ook steeds minder vaak dood aan hartaandoeningen. Terwijl de sterfte aan kanker stijgt. Minder drinken is een van de weinige dingen die je zelf kunt doen om bijvoorbeeld de kans op borstkanker te verkleinen. Daarom zou ik toch echt zeggen: laat je niet wijsmaken dat drinken gezond is.’