Moe? Kom van de bank af!

Je komt uitgeput thuis van je werkdag. Daar verruil je je werkoutfit voor iets comfortabels, flanst een maaltijd in elkaar of schuift er een in de magnetron, en ploft neer op de bank. Om enige tijd later vrijwel net zo uitgeblust je bed op te zoeken. Herkenbaar?

Troost je, je bent niet de enige. Organisatiepsycholoog Wido Oerlemans ondervroeg bijna vierhonderd mensen met een baan en constateerde dat ze liefst 80 procent van hun vrije tijd vulden met bezigheden waar ze geen energie van kregen. Slechte zaak: want wie zijn batterij niet regelmatig oplaadt, riskeert op den duur oververmoeidheid en burn-out.

Belangrijke vraag is dus: hoe laad je je op? Arbeidsdeskundigen onderscheiden daarvoor drie manieren. De eerste manier: zo min mogelijk doen – de categorie ‘minimale inspanningen’, zoals een avond tv-kijken of lummelen op de bank.

Aangenaam tijdverdrijf, vooral na een drukke dag. Maar je leeft er niet van op, zo wijst onderzoek uit. Zo’n avondje nietsdoen kost je weliswaar geen energie, maar het levert ook geen nieuwe energie op.

Wil je nieuwe vitaliteit opdoen, dan is het slimmer om te kiezen voor een van de andere twee alternatieven: ‘fysieke inspanningen’ of ‘sociale activiteiten’. Dus een sessie in de sportschool, een rondje door het park, of een avond doorbrengen met vrienden.

Dat voelt misschien wat tegenstrijdig: fysieke inspanning of gezelschap opzoeken terwijl je al zo moe bent. Toch is het de moeite waard om jezelf een schop onder de kont te geven; je bezorgt jezelf er namelijk ‘herstelervaringen’ mee. Die, het woord zegt het al, oppeppend zijn.

De Duitse arbeidspsychologe Sabine Sonnentag onderscheidt vijf van zulke herstelervaringen. De meest voor de hand liggende zijn ‘mentale afstand’ en ‘ontspanning’. Maar wist je dat je jezelf ook nieuw leven inblaast door iets nieuws onder de knie te krijgen (‘leren’), iets te doen waarbij je de touwtjes stevig in handen hebt (‘controle’), of iets te ondernemen waarbij je je verbonden voelt met anderen (‘saamhorigheidsgevoel’)? Die ervaringen leiden ertoe dat je je goed voelt over jezelf – je eigenwaarde wordt opgekrikt en daarmee ook je energiepeil.

Eigenlijk komt het op het volgende neer: zolang je plezier beleeft aan datgene wat je doet buiten werktijd, knap je ervan op. En, zo ontdekten Wido Oerlemans en hoogleraar Arnold Bakker van de Erasmus Universiteit Rotterdam onlangs in een ander onderzoek, het hangt samen met je persoonlijkheid van welke ervaring je het meest opknapt.

Zo herstellen extraverte types het beste door sociale bezigheden, en zijn workaholics vooral gebaat bij sporten. Er is maar één uitzondering, zo waarschuwt Oerlemans: van ‘minimale inspanningen’, hoe leuk je die ook vindt, krijg je echt niet meer energie.

Herstel je energiebalans

We leven in een tijd waarin je altijd maar ‘aan’ moet staan. Er wordt veel gevraagd van onze aandacht en productiviteit. Je kunt hierdoor uitgeput raken, té moe.

Daarom hebben we samen met GZ-psycholoog Annemarieke Fleming de online training Minder moe, meer energie ontwikkeld. Met deze training krijg je inzicht in je vermoeidheidstriggers en leer je weer echt ontspannen met ademhalingsoefeningen en de nieuwe methode ‘Opbouw van reserves’. Van een vermoeid gevoel naar meer energie.