Doen
1. Ode aan sensualiteit
De dansvoorstelling Eros gaat over de kracht van het vrouwenlichaam, maar ook over de sporen die seksueel misbruik achterlaat. ‘Bijna iedereen heeft wel iets meegemaakt.’
‘Vrouwen praten niet graag over hun baarmoeder,’ zegt Boukje Schweigman, artistiek leider van Schweigman&. ‘Neem alleen al het woord “ongesteldheid”: alsof je dan niet goed afgesteld zou zijn.
Of “schaamstreek”, wat impliceert dat je je zou moeten schamen. Terwijl het bekkengebied de bron van levensenergie vormt. Sterker nog, er groeit nieuw leven. Het is een schatkamer.’
Die schatkamer wordt gevierd in Eros, een opzwepende dansvoorstelling over vrouwelijke sensualiteit. Maar behalve een ode is het ook een onderzoek naar de eeuwenlange onderdrukking die zijn sporen heeft nagelaten in het vrouwenlijf.
‘Tijdens de repetities zag ik veel remmingen en schaamte bij de dansers. Toen we onze ervaringen deelden, bleek bijna iedereen wel iets meegemaakt te hebben op het gebied van seksueel misbruik,’ vertelt Schweigman.
‘Met Eros wilde ik een ruimte creëren waar ze hun kwetsbaarheid kunnen laten zien en zich kunnen overgeven aan de kracht van hun eigen lichaam. En waar ze zich kunnen bevrijden van de pijnlijke ervaringen die in hun lichaam zijn opgeslagen.’
Eros van Schweigman& en DOX is te zien van 23 februari t/m 2 juni, schweigman.org
2. Door de ogen van een kind
Drie film- en theatervoorstellingen over dealen met een depressieve ouder.
- IJs. Achtbanen. Laat opblijven. Het woord ‘briljant’. Voor zijn depressieve moeder maakt een 7-jarige een lijst met dingen die het leven glans geven. Maar die lijst blijkt steeds meer een reddingsboei te zijn voor het kind zelf. De theatrale monoloog Every brilliant thing behandelt een zwaar onderwerp met hoop, warmte en lichtheid. (Het Nationale Theater, t/m 22 maart, hnt.nl)
- Aftersun is een autobiografische film van de Schotse regisseur Charlotte Wells. Sophie (11) en haar vader Calum zijn op vakantie in Turkije. Terwijl er voor Sophie een wereld opengaat, worstelt Calum met de zwaarte van het leven. (Vanaf 23 februari in de bioscoop.)
- Dertien jaar geleden maakte acteur Antonie Kamerling een einde aan zijn leven. Zijn zoon Merlijn gaat op zoek naar antwoorden: wie was zijn vader? Waarin lijken we op elkaar? Nu ik je zie is een theaterbewerking van zijn boek, als monoloog gespeeld door Soy Kroon. (Solo Stories, t/m 4 juni, solostories.nl.)
3. Breinorgasme
Filmpjes waarin iemand lispelend fluistert of een blok zeep in stukjes snijdt. Het is het werkveld van de ASMRtist: iemand die filmpjes maakt met beelden en geluiden die de kijker een prettige fysieke sensatie bezorgen.
ASMR staat voor Autonomous Sensory Meridian Response en wordt ook wel braingasm of beinorgasme genoemd. Wie er gevoelig voor is, ervaart tintelingen op hoofd, nek en rug en wordt heel ontspannen.
In SatisFactory volgen we drie ASMRtists die steeds extremere content gaan maken om maar veel views te krijgen. De voorstelling belooft ‘een auditieve uitdaging’ te worden, aldus regisseur Booi Kluiving, die zich eerder al onderdompelde in digitale subculturen als de online gamescene.
Te zien t/m 26 april in diverse theaters, booikluiving.nl
Lezen
1. Boek van de maand: Zachte tranen
Wist je dat we drie soorten tranen hebben? En dat nachtmerries heel nuttig zijn? In Doe normaal neemt neurowetenschapper Dean Burnett je mee in zijn onderzoek naar emoties.
‘Ik was in de veronderstelling dat emoties wetenschappelijk gezien niet zo ingewikkeld zijn. Maar dat bleek een behoorlijke misvatting,’ schrijft Burnett.
Een idee dat meteen de prullenbak in kon, is dat emoties zich puur zouden afspelen in het brein: ze beïnvloeden niet alleen onze herinneringen en cognities, maar ook ons lichaam.
Zo hebben we verschillende soorten tranen: basale tranen die ogen vochtig houden, reflextranen die stof en vuil uit ogen verwijderen en emotionele tranen voor als we verdrietig zijn.
Die laatste soort bevatten onder andere oxytocine en endorfine. Deze goedgevoel-stofjes zouden de mensen om ons heen beïnvloeden, door bijvoorbeeld hun testosteronspiegel te verlagen, waardoor ze ‘zachter’ worden.
En emoties beïnvloeden niet alleen ons lichaam, het omgekeerde geldt ook. Zo worden we chagrijnig als we hongerig zijn en vertonen stellen hogere agressieniveaus ten opzichte van elkaar als ze een lagere bloedsuikerspiegel hebben.
Burnett gaat diep op de materie in. Telkens als je denkt te begrijpen hoe emoties verweven zijn met herinneringen en gedrag, neemt hij een afslag, waardoor je denken weer kantelt.
Sprankelend zijn vooral de inzichten die je op je eigen leven kunt betrekken. Bijvoorbeeld dat zielige of spannende films en emotionele muziek therapeutisch kunnen werken.
Je brein kan dan in een veilige context oefenen met negatieve emoties, waardoor je veerkrachtiger wordt. Dat verklaart ook waarom met name tieners een voorkeur hebben voor droevige of boze muziek: het adolescentenbrein heeft nog veel te leren over emoties.
Interessant is ook wat Burnett schrijft over nachtmerries: die hebben we vaker als we door een uitdagende fase gaan. En dat heeft een functie, want de angst, schaamte of het verdriet dat in nachtmerries omhoogkomt, is vaak gebaseerd op iets wat we hebben meegemaakt, maar nog niet verwerkt.
Tijdens een nachtmerrie worden deze emoties losgemaakt van een emotionele herinnering en gekoppeld aan andere herinneringen, in nieuwe en ongewone combinaties.
Vandaar dat onze dromen vaak zo bizar zijn. Deze nieuwe ‘droomherinneringen’ worden over bestaande herinneringen gelegd, waardoor die worden afgedekt en je er minder last van hebt.
Door dit soort interessante weetjes leer je meteen jezelf een beetje beter kennen.
Dean Burnett, Doe normaal! Hoe ons absurde brein met emoties omgaat, Spectrum
2. 3x must read
- Het liefdesnetwerk in ons brein licht op als iemand belangrijk voor ons is, schrijft neurowetenschapper Stephanie Cacioppo in Gemaakt voor de liefde. Dit liefdesnetwerk dat bestaat uit twaalf hersengebieden, triggert niet alleen fijne gevoelens, maar maakt ons ook creatief, open, invoelend en scherp. Kortom: liefde haalt het beste in ons naar boven.
- Afvallen, we pakken het vaak radicaal aan, maar al snel komen de verloren kilo’s als een boemerang terug. In Nooit meer diëten toont psycholoog Daan Remarque hoe het anders kan. Vaar niet op wilskracht (raakt uitgeput) maar vermijd situaties die wilskracht vergen. En stel geen gewichtsdoelen, maar gedragsdoelen, zoals langzaam eten en elke maaltijd aan tafel nuttigen.
- Waarom leven sommige mensen langer dan anderen? Deze vraag stond centraal in de Harvard Study of Adult Development, beschreven in Het goede leven. Het geheim schuilt niet in carrière maken of in weelde leven, maar in sociale relaties. Een belangrijke reminder: maak de mensen van wie je houdt tot prioriteit.
3. How to focus
Met de oefeningen uit Het grote hoe ik werk-boek van psycholoog Christianne Vink creëer je je eigen werkhandleiding.
- Begin de werkdag met een ritueel, zoals een ommetje om in de flow te komen.
- Om focus te houden: schrijf alle to-do’s die je te binnen schieten meteen op.
- Om je werk los te laten: bedenk een afsluitritueel, zoals een takenlijst maken voor de volgende dag.
4. Levensverhaal: Wie ben ik?
Radiomaker Mischa Blok schreef een boek over de zoektocht naar haar biologische moeder.
‘Mijn adoptie-ouders vertelden me als kind dat mijn Koreaanse ouders zoveel van me hielden dat ze me een betere toekomst gunden en me daarom te vondeling hebben gelegd. Ik vond dat altijd een prachtig verhaal.’
Daar blijft echter weinig van over als ze ontdekt dat haar biologische vader haar naar een kindertehuis heeft gebracht zonder dat haar moeder het wist.
In Mama Lee beschrijft ze hoe ze haar moeder uiteindelijk vindt. Blok had verwacht dat de gevonden puzzelstukjes haar identiteit zouden vormen, maar weet nu dat het bij haar niet zo werkt.
‘Ontdekken dat mijn verhaal anders is dan ik altijd heb gedacht, dat mijn naam, geboortedatum en -plaats niet kloppen, is ronduit verwarrend. Het zorgt ervoor dat ik juist minder goed weet wie ik ben.’
Mischa Blok, Mama Lee, Meulenhoff
Zien
1. Zeur niet zo
Wat gebeurt er als een psycholoog tijdens therapie dingen zegt als: ‘Houd toch op met je gezeur’ of ‘Nou, ik ben blij dat ik niet met jou samenwoon’?
Als therapeut moet je je woorden wegen en alleen dingen zeggen die cliënten verder helpen. In de nieuwe comedyserie Shrinking kan de rouwende therapeut Jimmy (gespeeld door Jason Segel) dat niet meer opbrengen.
Hij besluit zijn cliënten onverbloemd te vertellen hoe hij werkelijk over hun problemen denkt. Behoorlijk onethisch dus, maar met grappige gevolgen. Zijn werkwijze leidt tot tumultueuze veranderingen in het leven van zijn cliënten en dat van hemzelf.
Shrinking (met Jason Segel en Harrison Ford in de hoofdrol) is te zien op Apple TV+
2. Cinematherapie: Deze film heeft mij er doorheen geholpen
Psycholoog Gijs Jansen: ‘Op mijn 22e kreeg ik keelkanker. Op vrijdag voelde ik een klein knobbeltje en de dinsdag erop lag ik in het ziekenhuis met een tumor ter grootte van een honkbal.
Alle bullshitgedachten verdwenen, want je luistert misschien wel voor de laatste keer naar de vogels. Ik overleefde, maar kwam gehavend uit de strijd: relatie uit, vrienden kwijtgeraakt.
Geïnspireerd op de film Pay it forward over een jongetje dat een plan bedenkt, waarbij iemand een goede daad moet doen voor drie mensen die dit ook weer doen, heb ik 100 exemplaren van mijn eerste boek in treinen verspreid met de boodschap dat vinders het mogen lezen of doorgeven.
Ik gaf wat ik zelf graag wilde hebben: liefde en erkenning. Het mooie is dat je het dan zélf wordt. Je wordt wat je geeft.’
Luisteren
1. Slaapverwekkend
De verhalen in Nothing much happens helpen je de slaap te vatten. Decor is The Village of Nothing Much, bedacht door de Amerikaanse yogadocent en schrijver Kathryn Nicolai. De podcast bestaat vijf jaar en is wereldwijd al 80 miljoen keer beluisterd.
Wat is The Village of Nothing Much voor plek?
‘Een gezellig stadje met een bibliotheek, theehuis, park en andere plekken waar de verhalen zich afspelen. En vaste bewoners, zoals de herbergier en de bakker die je steeds beter leert kennen.’
Welke behoefte vervult uw podcast?
‘Veel mensen worstelen met slapeloosheid. Als ze naar mijn podcast luisteren, komen ze tot rust. Het enige wat ze hoeven te doen, is mijn stem en de simpele details van het verhaal volgen. Het is een soort aandachtsoefening: je focust op een kalmerende vertelling in plaats van op je (pieker)gedachten.’
Hoe helpt u de luisteraar daarbij?
‘Elk verhaal begint met een ontspannen bezigheid, zoals soep koken of een wandeling maken. Daar voeg ik een snufje nostalgie aan toe, bijvoorbeeld een spel van vroeger. En ik maak het af met zintuigelijke details die je gedachten helpen op één plek te blijven: hoe ruikt, smaakt, voelt, klinkt het? Zo bouw ik een denkbeeldig nest waarin je je fladderende geest te ruste kunt leggen.’
