Hoe stel je zoiets in vredesnaam vast?
‘We lieten proefpersonen terugdenken aan een moment waarop ze veel of weinig macht hadden. Daarna schotelden we ze situaties voor die hen met een moreel dilemma confronteerden. De “machtige” proefpersonen bleken dan steevast strenge richtlijnen te hanteren als het om andermans gedrag ging, terwijl ze voor zichzelf bereid bleken een oogje dicht te knijpen. Ze vonden bijvoorbeeld dat ze zelf wel te hard mochten rijden om op tijd te komen, terwijl ze dat van anderen afkeurden.’
Niet zo verrassend. Iedereen wil dat toch: anderen vertellen hoe het moet en zelf de regels negeren?
‘Het leuke is: zo ervaren “machtigen” dat zelf niet. Ze zien het zelf eerder als creatief omgaan met de regels. Want ook als je machtig bent, is het voor je zelfbeeld belangrijk dat je je eigen handelen als ethisch ervaart.’
Tóch doen ze dingen die niet deugen.
‘Je zou kunnen zeggen dat mensen die zich machtig voelen, minder realiteitszin hebben. Ze zijn gefocust op fhet grote geheel en letten niet zo op details. Dát ze iets gedaan krijgen, is voor hen belangrijker dan de manier waarop. Machtelozen daarentegen zijn zich er altijd van bewust dat ze kunnen worden gestraft voor overtredingen.’
Psychological Science, nog te verschijnen
