Cima: ‘Wanneer een patiënt de stelling ‘Als ik stemmen hoor, is het net alsof mijn tanden uitvallen’ met ‘ja’ beantwoordt, is de kans zeer groot dat hij niet psychotisch is, maar dat wel graag zo wil laten lijken.’
Uit het onderzoek blijkt dat vooral seksuele delinquenten met een anti-sociale persoonlijkheidsstoornis de neiging hebben ziektebeelden te fingeren. Maar wat voor belang hebben ze daarbij? Hoe gekker ze lijken, hoe langer ze vast zullen moeten blijven zitten. Cima: ‘Ik denk dat ze op deze manier hun verantwoordelijkheid willen ontlopen. Als ze bijvoorbeeld beweren zich het misdrijf niet te herinneren, hoeven ze er in therapie ook niet over te praten.’
Het tegenovergestelde komt ook voor: doen alsof je helemaal normaal bent, terwijl je kampt met een psychiatrische aandoening. Niet zelden krijgen therapeuten zware kritiek wanneer een ‘genezen’ patiënt toch weer een kind verkracht. Om deze patiënten te ontmaskeren, ontwikkelde Maaike Cima de ‘Supernormality Scale’. Deze vragenlijst vraagt naar dingen die
iedereen weleens doet. Als iemand zoiets ontkent, is hij dus niet eerlijk. ‘Ieder normaal mens denkt weleens intens aan kinderen. Als een pedofiel zegt dat nooit te doen, is dat verdacht. Hij wil zich dan ‘supernormaal’ voordoen’, aldus Cima.
Cima hoopt dat de vragenlijst standaard gebruikt gaat worden bij de diagnostiek van criminelen.
Faking Good, Bad and Ugly. Malingering in forensic psychiatric inpatients, Maaike Cima, proefschrift Universiteit Maastricht
