Op zoek naar een illustratie-idee voor het grote verhaal in dit nummer zag ik een beeld dat me trof. Het was een ontwerp voor een klok met één wijzer. Op de linkerkant van die wijzer stond het woord past, rechts future.
Mooi gevonden. Terwijl de seconden, dagen en weken onverstoorbaar wegtikken, krijgen we immers steeds meer verleden. De ongemakkelijke waarheid is dat er met elke tik ook minder toekomst overblijft.
‘Tijd is iets waarvan we steevast het gevoel hebben dat er later meer van zal zijn,’ schrijft Roos Vonk in haar stuk over de later-illusie. Hoe zou het toch komen dat we daar telkens in blijven tuinen? Dat we dingen die we graag willen toch eindeloos uitstellen? En dat we ja zeggen tegen verplichtingen waar we later helemaal geen tijd voor blijken te hebben?
Misschien is het omdat dat ‘later’ zo lekker vaag is. We kunnen ons heel goed voorstellen hoe vanmiddag eruitziet, maar ‘dinsdagmiddag over twee maanden’ klinkt meteen ruimer, lichter, vrijer – het heden steekt er hoekig tegen af als een grof silhouet tegen een lichtroze hemel. ‘Later’ is onbestemd en veelbelovend; er zou nog van alles in kunnen gebeuren. Zo blijven we ons vergissen in de afstand en de duur ervan – zoals de heenweg altijd langer lijkt dan de terugweg, omdat alles dan nog nieuw en onbekend is.
Zelf voor de laatste keer in verwachting van een kind ben ik me opeens elke dag bewust van die tikkende klok. Het is een van de weinige periodes dat je de tijd bijna letterlijk ziet verstrijken, omdat globaal vaststaat wanneer het einde zo’n beetje zal zijn. Zo bezien is die plotselinge nesteldrang van zwangere vrouwen ook geen rare bevlieging, maar een zeldzame vlaag van realiteitsbesef: er moet nog een hoop, en het moet nú! Net als de laatste uren aan iemands sterfbed je wakker kunnen schudden, als er geen later meer is – de tijd eerst geteld in weken of maanden, toen in dagen, tenslotte in ademhalingen.
Het zijn schaarse ervaringen, maar ze leren ons iets onbetaalbaars. Bericht van het front: de wijzer tikt sneller dan je denkt. Later begint nu. Doe er iets mee.
