Komt schoonheid van binnenuit?

In de tv-serie Beauty and the Beast verandert het lelijke beest in een mooie prins zodra hij warm en liefdevol gedrag vertoont. En Dr. Jekyll wordt steeds lelijker naarmate de Mr. Hyde in hem de overhand krijgt. Dit effect, waarbij de persoonlijkheid het uiterlijk bepaalt, noemt de Amerikaanse psycholoog Leslie Zebrowitz het ‘Dorian Gray-effect’, naar de hoofdpersoon uit de roman van Oscar Wilde wiens beeltenis verandert door zijn daden.

Zebrowitz onderzocht of het Dorian Gray-effect verwezen moet worden naar het rijk der kunsten, of ook in werkelijkheid voorkomt. Het is bijvoorbeeld mogelijk dat aardige mensen meer lachen, daardoor vriendelijke lachrimpeltjes ontwikkelen en uiteindelijk aantrekkelijker worden.

Zebrowitz trof het effect alleen bij vrouwen aan. Meisjes die op jonge leeftijd al waren getypeerd als sociaalvoelend, hadden op vijftigjarige leeftijd een aantrekkelijker uiterlijk. Of dit een echt Dorian Gray-effect betreft, valt echter te betwijfelen.

Het blijkt namelijk dat deze sociaal-voelende vrouwen ook meer make-up gebruiken, hetgeen waarschijnlijk te maken heeft met het feit dat ze meer belang hechten aan (de mening van) hun omgeving. Hun aantrekkelijkheid komt dus niet voort uit hun mooie karakter, maar uit een potje. Het gezegde ‘echte schoonheid komt van binnenuit’ blijkt een fabeltje.

(Personality and Social Psychology bulletin, vol. 24 (7), 1998)