In therapie: dominant

Het einde van hun huwelijk kwam al na drie jaar, nadat John was uitgekomen voor zijn homoseksualiteit. ‘Maar dat,’ zegt Mascha, ‘was niet het voornaamste punt.’

Ze wacht even. Op dit punt van haar vaak vertelde verhaal is duidelijk enige audience participation nodig.
‘Wat was het punt dan wel?’ zeg ik braaf. Mascha knikt tevreden.
‘Koppigheid,’ zegt ze. Op hetzelfde moment zegt John: ‘Eigenwijsheid.’
Verrast kijken ze elkaar aan en dan schieten ze in de lach. Het is wel een beetje een zure lach, een boer en een boerin met kiespijn.
‘Dit bedoel ik nou,’ zegt Mascha dan. Haar felrood gestifte lippen trillen licht. Verbeten veegt ze een denkbeeldig pluisje van haar donkerblauwe jasje.
‘Nou zeg, kréng,’ zegt John snibbig. Hij draagt een groene overall met kleurige geborduurde bloemen op zijn borst en benen. Zou hij zich altijd zo kleden? Of wil hij vandaag het verschil met zijn zakelijke ex benadrukken?

Het is even stil, en niet gezellig. In het gesprek dat toch volgt komt hun hulpvraag, zoals wij hulpverleners dat zo graag noemen, er met horten en stoten uit. John en Mascha corrigeren elkaar om de haverklap, vallen elkaar in de rede, horen elkaar hoofdschuddend aan. De kwestie is dat de gedeelde zorg voor hun dochter van twee al zeker een half jaar niet prettig verloopt. Er zijn ruzies tijdens de overdracht. John is een keer woedend weggelopen. Mascha zegt dat ze niet kan omgaan met zoveel ‘mannelijke agressie’. John zegt dat Mascha altijd al een tiran was, ‘maar dat is nu echt erg geworden.’
‘We moeten leren communiceren,’ zegt Mascha met een hoofdknik naar haar ex, die zuchtend met zijn ogen rolt.
Zoals zoveel gescheiden stellen hebben Mascha en John het probleem dat er niets is veranderd na de scheiding. Ze maken nog steeds ruzie, en om dezelfde redenen. Oude meningsverschillen worden niet bijgelegd, maar uit de weg gegaan. Het enige positieve dat ze nog delen is de liefde voor hun kind, maar oude patronen staan goed overleg over haar in de weg.

Het is wel duidelijk welk patroon John en Mascha het meeste parten speelt: omdat ze zo bang zijn om te worden gedomineerd door de ander, proberen ze voortdurend om elkaar te domineren. Dit inzicht, dat we aan het einde van het gesprek bereiken, schept ruimte. Ze nemen zich beiden voor om minder bazig te zijn.
‘We moeten luisteren in plaats van commanderen,’ zegt Mascha.
‘Soms moeten we iets door de vingers zien,’ zegt John.
‘Wat een opluchting! Zullen we nog even koffie drinken en doorpraten?’ zegt Mascha.
‘Ja, fijn,’ zegt John.
Als ik na twintig minuten buiten kom om te gaan lunchen, zie ik de exen verderop op een brug staan. John wijst halsstarrig naar een koffietentje links, Mascha wijst verwoed naar een cafeetje rechts.
Volgende week is er nog genoeg werk te doen.