Wat zou het fijn zijn als er ongeschreven regels waren die bepalen wat je wel en niet kunt doen om iemand bij te staan in zware tijden, of wat je moet zeggen als iemand doodgaat?
Veerkracht: sterker bij tegenslag
- Leer hoe je optimistischer wordt - zelfs bij tegenslagen
- Maak een persoonlijk plan om gemakkelijker overeind te blijven op uitdagende momenten
- Gebaseerd op inzichten uit de positieve psychologie
79,-
Die regels zijn er ook, zegt Beatrijs Ritsema, sociaal psycholoog en etiquettedeskundige. ‘De basis van etiquette is eigenlijk altijd: rekening houden met anderen en het leven voor elkaar zo prettig mogelijk maken.’
Tips om iemand te steunen in moeilijke tijden
Echt luisteren
Omdat er in de meesten van ons wel een Moeder Teresa steekt, willen we graag steunen en opbeuren. Maar vaak zijn we bang om het verkeerde te zeggen.
Want wat zeg je in vredesnaam tegen iemand die doodgaat, of iemand die net haar man heeft begraven? Daarom houden veel mensen maar liever hun mond. Toch is het beter om wél iets te zeggen, als je het maar doet met goede bedoelingen.
Verplaats je in de ander
Probeer je daarbij te verplaatsen in de ander: het gaat om zíjn of háár gevoel.
Misschien vind je zelf een miskraam minder dramatisch dan het verlies van een kind, maar je kunt wel degelijk een luisterend oor bieden aan een vriendin die net een miskraam heeft gehad.
En ook al is de dood van een huisdier voor jou niet al te ingrijpend, je kunt nog steeds medeleven tonen aan iemand die zijn kat heeft laten inslapen.
Laat iets van je horen
Laat in elk geval altijd iets van je horen als iemand die je kent verdriet heeft. ‘En gebruik dan geen holle frasen als “Mijn deur staat altijd open” of “De telefoon ligt naast mijn bed”,’ zegt Ritsema.
‘Maar vraag concreet wat je voor een ander kunt betekenen. Iemand die geen auto heeft naar het ziekenhuis brengen bijvoorbeeld, of boodschappen doen.’
Probeer de ander niet op te vrolijken
De meeste mensen hebben de neiging om bij tegenspoed een ander op te vrolijken. Niet iedereen zit daarop te wachten. Want een aardig bedoeld ‘Ah joh, het komt wel goed,’ kan heel erg misplaatst zijn.
Begin niet over jezelf
Ook hebben sommige mensen de neiging om de ander te trakteren op eigen ervaringen, in plaats van iemand te steunen of troosten.
Een vrouw die kanker heeft en nu chemokuren krijgt, komt voortdurend vrienden en bekenden tegen die haar kankerverhalen vertellen uit hun eigen omgeving. ‘Mijn tante had dat ook… De buurman van mijn neef had een heel ernstige vorm…’
‘Val iemand die ziek is niet lastig met je eigen horror- of succesverhalen’, raadt Ritsema aan. Wat doe en zeg je dan wel als iemand doodgaat? ‘Rustig, zonder wijsneuzig commentaar luisteren naar wat een ander te vertellen heeft’ is haar advies.
‘Geef als je iemand wilt steunen die echt opgesloten zit in zijn eigen misère de ruimte en laat hem alleen over zichzelf praten.’ Praten helpt de ander bij het verwerken van het onvermijdelijke.
Vraag niet hoe het gaat
Vraag iemand die ernstig ziek is niet hoe het met hem of haar gaat. Het antwoord dat de meeste mensen willen horen is: ‘Beter’, of desnoods ‘Gaat wel’.
Maar het gaat natuurlijk helemaal níét. Die ander is ziek. Laat gewoon weten dat je er voor een zieke bent door te zeggen: ‘Wat fijn om je te zien’.
En is de situatie zo uitzichtloos of verdrietig dat je er geen raad mee weet, vertel dan waarmee je zit en zeg: ‘Ik vind het heel erg en ik weet niet wat ik moet zeggen, maar ik wil wel graag bij je zijn.’
Groot verdriet duurt lang – voor omstanders soms té lang. Een weduwe vertelt op een internetforum: ‘En altijd de vraag: hoe gaat het met je? Na bijna drie jaar zeg ik “Goed, wel” en men verwacht niets anders.’
Een vrouw wier baby tijdens de bevalling overleed, vertelde dat ze honderden kaarten en brieven kreeg. Een jaar later, op de sterfdag van haar kind, kreeg ze er nog maar drie. Terwijl haar verdriet nog even groot was, leek het alsof de omgeving haar was vergeten.
Iemand blijvend steunen
Wie echt iets voor een vriend in nood wil betekenen, laat ook nog wat van zich horen als voor de buitenwereld het ergste voorbij lijkt.
Schrijf belangrijke data daarom in je agenda en bel of schrijf op iemands sterfdag of de verjaardag van een overledene. En als je niet weet wat je moet zeggen: verras diegene met bloemen of een kaartje als anderen dat grote verdriet alweer vergeten zijn.
