Coping: wat is het?
Veerkrachtig door het leven gaan betekent dat je, zelfs bij windkracht 10, overeind weet te blijven. ‘Je kunt de narigheid aan, kunt ermee omgaan en er flexibel op reageren,’ zegt psychotherapeut Carien Karsten.
‘Dit lukt niet als de veer uitgerekt of verroest is, bijvoorbeeld doordat je teveel van jezelf hebt gevraagd of doordat je juist te passief hebt gehandeld.’
Volgens de psychologische literatuur kun je grofweg op twee manieren omgaan met tegenslagen: op een actieve en een passieve manier. Hier vallen verschillende actieve en passieve copingstijlen onder.
Waar je bij de actieve copingstijlen de gebeurtenis of tegenslag direct aanpakt, zorg je bij passieve copingstijlen juist voor meer afstand en vermijding van de situatie. Beide manieren zorgen op korte termijn voor minder stress en spanning.
De effecten op de lange termijn zijn onder andere afhankelijk van of de situatie opgelost kan worden. Zet je een van de passieve copingstijlen in terwijl het probleem te verhelpen is?
Veerkracht: sterker bij tegenslag
- Leer hoe je optimistischer wordt - zelfs bij tegenslagen
- Maak een persoonlijk plan om gemakkelijker overeind te blijven op uitdagende momenten
- Gebaseerd op inzichten uit de positieve psychologie
79,-
Dan schiet je hier weinig mee op, omdat de situatie hiermee niet verandert. Loop je echter tegen een probleem aan waar je niets aan kunt doen? Dan geeft afstand nemen juist lucht en vermindert je stress.
Er is dus geen strategie die altijd passend is. Een belangrijk verschil tussen een veerkrachtig persoon en iemand die snel van slag is? De flexibiliteit om copingstijlen af te wisselen. Want: pas dan buig je echt mee met het leven.
Welke copingstijl je kiest is niet alleen afhankelijk van de situatie zelf. Ook het vertrouwen dat je in jezelf en je probleemoplossend vermogen hebt en of je over de vaardigheden en middelen beschikt die nodig zijn voor een bepaalde strategie, speelt een rol.
Heb je bijvoorbeeld geen fijn sociaal netwerk, dan wordt het al een stuk lastiger om anderen om hulp te vragen. Daarnaast heb je vaak een voorkeursstijl, passend bij je persoonlijkheid.
Ben je extravert of sta je open voor nieuwe ervaringen? Dan zie jij tegenslagen waarschijnlijk als uitdagingen, waardoor je er actief mee aan de slag gaat.
Voel je je wat minder emotioneel stabiel? Dan kan dit invloed hebben op je vertrouwen in je probleemoplossend vermogen, waardoor je (onbewust) neigt naar passieve copingstijlen.
Steviger staan bij tegenslag? Dan is deze training iets voor jou
In de online training Veerkracht: sterker bij tegenslag van Psychologie Academy ontdek je niet alleen wat je copingstijl zegt over hoe goed je om kunt gaan met tegenslagen, maar ook hoe je steviger in je schoenen kunt komen te staan. Zo creëer je een persoonlijke toolkit om veerkrachtiger in het leven te staan.
Bronnen: Carver, C. S., & Connor-Smith, J. (2010). Personality and Coping. Annual Review of Psychology, 61(1), 679–704.; Karsten, C. (2020, 3 juli). Copingstijl. Carien Karsten. Geraadpleegd op 5 mei 2022; Karsten, C. (2019). Minder druk. Kosmos.; Smith, M. M., Saklofske, D. H., Keefer, K. V., & Tremblay, P. F. (2015). Coping Strategies and Psychological Outcomes: The Moderating Effects of Personal Resiliency. The Journal of Psychology, 150(3), 318–332.; Thompson, N. J., Fiorillo, D., Rothbaum, B. O., Ressler, K. J., & Michopoulos, V. (2018). Coping strategies as mediators in relation to resilience and posttraumatic stress disorder. Journal of Affective Disorders, 225, 153–159.
Tegenslag? Zo ga je ermee om
Hoe pak jij tegenslagen aan: vermijd je de situatie, zoek je afleiding of richt je je juist op het oplossen van het probleem? Iedere copingstijl – zowel passief als actief – kent zijn eigen uitdaging. Psychotherapeut Carien Karsten legt je uit welke uitdagingen dit zijn en geeft advies.
Voordat je hiermee kunt experimenteren, is het fijn om te weten hoe je tegenslagen nu al vaak aanpakt. De onderstaande checklist helpt je hierbij. Omcirkel ‘waar’ als de betreffende strategie er één is waar je het meest naar neigt bij tegenslagen.
Checklist: Wat is jouw favoriete copingstijl?
Als iets me tegenzit:
Grijp ik direct in en help ik het de wereld uit (A) waar / niet waar
Vraag ik iemand om hulp (D) waar / niet waar
Wil ik even niemand zien (E) waar / niet waar
Kijk ik Netflix of iets dergelijks om te ontspannen (B) waar / niet waar
Ga ik piekeren over het verleden (E) waar / niet waar
Zoek ik troost en begrip (D) waar / niet waar
Bedenk ik verschillende oplossingen (A) waar / niet waar
Kijk ik de kat uit de boom (C) waar / niet waar
Bedenk ik me dat er nog wel ergere dingen kunnen gebeuren (G) waar / niet waar
Ga ik mopperen (F) waar / niet waar
Zoek ik afleiding (B) waar / niet waar
Probeer ik me te onttrekken aan de situatie (C) waar / niet waar
Deel ik het met iemand (D) waar / niet waar
Bedenk ik me dat anderen het ook weleens moeilijk hebben (G) waar / niet waar
Komt er weinig uit mijn handen (E) waar / niet waar
Ben ik boos op de ander die dit heeft veroorzaakt (F) waar / niet waar
Laat ik de zaak op z’n beloop (C) waar / niet waar
Verdrijf ik mijn zorgen tijdelijk door even weg te gaan (B) waar / niet waar
Ga ik ermee aan de slag door het van alle kanten te bekijken (A) waar / niet waar
Denk ik: het komt goed (G) waar / niet waar
Vind ik mezelf stom en foeter mezelf uit (F) waar / niet waar
Tel nu het aantal keer dat je ‘waar’ hebt geantwoord per letter (A, B, C, D, E, F, G)
- Vooral A? Je pakt het probleem het liefst direct en actief aan en denkt er uitgebreid over na. Volgens Karsten een handige copingstijl, mits het probleem daadwerkelijk op te lossen is. Lukt dit niet? Dan kun je volgens Karsten het beste leren van een andere stijl. ‘Zet geruststellende gedachten in, kom tot rust met een lekker bad of ga op pad met een goede vriendin. Sta jezelf een break toe.’
- Vooral B? Je zoekt steun en troost bij anderen. Dit is een actieve en vaak helpende manier om met tegenslagen om te gaan. ‘Maar’, zegt Karsten, ‘let er wel op dat het geen klagen en mopperen wordt, want dan gaat het samen met een negatieve expressie van emoties.’ Haar advies om dit te voorkomen? ‘Wees je ervan bewust wat het effect van je gedrag op een ander is en wees duidelijk in je behoefte. Wil je alleen maar klagen en geen oplossing? Zeg dat dan.’
- Vooral C? Bij tegenslagen ga je het probleem vaak uit de weg door te doen alsof het niet bestaat. Volgens Karsten kan vermijdingsgedrag zinvol zijn wanneer iets niet op te lossen is. Staat het de oplossing in de weg? Dan is dit geen handige copingstijl. ‘Blijf bij een stroomstoring dus niet steeds proberen of die computer van jou het nu wel doet. Dat is niet zinvol. Wat wel zinvol is, is om jezelf steeds af te vragen: heb ik hier invloed op? En zo ja, hoe dan?’
- Vooral D? Bij problemen uit je je emoties, door ze bijvoorbeeld op te schrijven of bespreekbaar te maken. Dit kan zorgen voor opluchting. ‘Het is heerlijk om even je hart te luchten’, zegt Karsten. ‘Maar, overdrijf niet. Het uiten van boosheid of teleurstelling lost meestal het probleem niet op. Het werkt zelfs vaak stressverhogend.’ Wat bij deze stijl helpt is om even tot tien te tellen, adem te halen en te bedenken wat je met je emoties wil bereiken, aldus Karsten. Wil je de ander uitfoeteren puur omdat je boos bent? Of wil je je emoties uiten om de lading eraf te halen?
- Vooral E? Je probeert jezelf te verdoven en zoekt troost in middelen zoals sigaretten of alcohol of je vlucht weg in je werk of een Netflix serie. Soms kan deze stijl helpen. ‘Let alleen wel op’, zegt Karsten, ‘verdoving kan ook vluchtgedrag zijn en iets niet oplossen wat wél op te lossen is’. ‘Je werkdruk gaat bijvoorbeeld je kracht te boven en je lost het op met drankjes ‘s avonds.’ Als je dit wil doorbreken, moet je jezelf niet sussen maar juist actief gaan oplossen: in actie komen als dat kan, aldus Karsten.
- Vooral F? Bij tegenslag stel jij je passief op. Volgens Karsten ben je dan wel bezig met het probleem, maar blijf je steken in eindeloos herkauwen. ‘Je komt er niets verder mee en maakt soms anderen helemaal wanhopig met je wikken en wegen en er niet uit komen.’ Wil je dit doorbreken? Stel jezelf dan een deadline. ‘Je mag er zo lang mee bezig zijn als je wilt, maar dan is het ook afgelopen. Je lost het op of je laat het los’, zegt Karsten.
- Vooral G? Bij moeilijke momenten zet jij het liefst geruststellende gedachten in, hierdoor relativeer je het probleem. Je denkt dan bijvoorbeeld terug aan eerdere situaties die goed afliepen. Een goede strategie, zolang het je er niet van weerhoudt om oplossingen te zoeken of je goed voor te bereiden – als dat mogelijk is uiteraard, geeft Karsten aan. Haar advies bij deze stijl: ‘ga er niet vanuit dat iets goed komt, maar bereid jezelf goed voor. Bijvoorbeeld wanneer je een presentatie moet houden of een overleg moet leiden.’
