Vrijwel iedereen denkt weleens dingen als: ik heb hier eigenlijk geen zin in, het kost me zoveel energie, of: hoe krijg ik dit ooit af? Vaak vinden we het moeilijk duidelijk te maken dat iets niet goed voelt of te veel is.
Bovendien zijn we snel geneigd om naar een ander te wijzen of de schuld te leggen bij de omstandigheden en de maatschappij, die zoveel van ons vraagt en constant over onze grenzen heen walst. Terwijl het belangrijk is om juist (ook) te kijken naar ons eigen aandeel. Uiteindelijk zijn we immers zelf verantwoordelijk voor het bewaken van onze grenzen.
Innerlijke wereld
Feit is dat we vaak niet doorhebben wanneer het piept en kraakt rondom onze persoonlijke grenzen. Misschien nog wel als een collega ons vlak voor een deadline iets vraagt (niet nu!). Of wanneer ons weekend tot op de minuut vol zit met verjaardagen, boodschappen en sportwedstrijden, en er ineens spontaan bezoek op de stoep staat (niet nu!). Maar in veel gevallen zijn we ons nauwelijks bewust van onze zogeheten ik-grens, aldus psychiater Nick Blaser.
Omdat Blaser het thema veelvuldig zag terugkomen in zijn praktijk, heeft hij zich het afgelopen decennium grondig verdiept in de psychische ik-grens. Hij ontdekte dat we eigenlijk nauwelijks een taal hebben om over die grens te praten, als we ons er al bewust van zijn. Bovendien: waar ligt die grens dan en wat valt er precies binnen en buiten?
‘We merken tijdens een gesprek maar zelden op dat er iets gebeurt in de buurt van onze grens of die van onze gesprekspartner,’ vertelt Blaser. ‘Wel ervaren we vaak ineens woede, zijn we verrast, of voelen we ons aangevallen. Maar dat dat gevoel iets met onze psychische ik-grens te maken heeft, komt niet bij ons op.’
Meer ik-grensbewustzijn
Het is een interessant fenomeen: we voelen wel dat er iets knaagt, maar realiseren ons niet waardoor dat komt. Een belangrijke verklaring is dat we in onze opvoeding meestal geen ik-grensbewustzijn hebben meegekregen. Bovendien maken we tijdens ons leven van alles en nog wat mee, waardoor we (onbewuste) overtuigingen ontwikkelen die goed grensbeheer flink in de weg kunnen zitten.
Maar gelukkig is het mogelijk om een ik-grensbewustzijn te ontwikkelen en jezelf te trainen die beter te bewaken. Met ondersteuning van een trainer of coach, gespecialiseerd in het vergroten van weerbaarheid of veerkracht, kun je aan een stabiele en veerkrachtige identiteit werken.
Bij Pons Academie worden coaches hier speciaal voor opgeleid. Oprichters Arno en Berendineke onderstrepen dat zo’n weerbaarheidstraining voor iedereen goed en belangrijk is: ‘Meer inzicht in je ik-grens draagt uiteindelijk op vele manieren bij aan een bewuster en gezonder leven, met meer voldoening.’
Stevige houding
Hoe word je je meer bewust van je eigen ik-grens en hoe vergroot je je weerbaarheid? Of hoe kun je een ander daarbij helpen? Het herkennen en erkennen van je grenzen is een essentiële eerste stap.
Een praktisch hulpmiddel is hierbij om bewust een zelfverzekerde houding aan te nemen. Uit een recente verzamelstudie blijkt namelijk dat het niet goed is voor je zelfvertrouwen om een ineengedoken houding te hebben.
Start je dag daarom met een eenvoudige oefening: Ga voor de spiegel staan, leg je hand op je buik en adem gedurende 5 seconden door je neus in en daarna door je mond uit. Doe dat drie keer. Recht je rug, zet je voeten stevig op de grond en op schouderbreedte en kijk jezelf recht aan in de spiegel. Glimlach naar jezelf en begin aan je dag.
Probeer gedurende de dag op je houding te letten en deze oefening af en toe te herhalen. Je zult merken dat je je dan niet alleen veel zelfverzekerder voelt en dat anderen minder makkelijk over je grens gaan, maar ook dat je dan beter herkent wanneer iemand over je ik-grens gaat.
Bron: K. Blaser e.a., Training to strengthen the mental self-boundary (…) results in greater mindfulness, Advances in Social Sciences Research Journal, 2017
E. Elkjaer e.a., Expansive and Contractive Postures and Movement (…)and Behavioral Responses, https://journals.sagepub.com/doi/abs/10.1177/1745691620919358, 2020
Pons Academie: voor mensen die met mensen werken
Pons Academie is eind 2016 opgericht door Berendineke Steenbergen en Arno de Leeuw, waarmee ze hun droom hebben verwezenlijkt: het aanbieden van persoonlijke en hoogwaardige post hbo-opleidingen met een directe link naar de dagelijkse praktijk.
Doordat er altijd in een kleine groep en op een unieke locatie wordt gewerkt, staat Pons Academie garant voor een persoonlijke begeleiding en een fijne sfeer. Een belangrijke pijler van Pons Academie is daarnaast om ook na de opleiding contact te houden: via een kenniskring waarvan elke student onderdeel wordt, maar bijvoorbeeld ook door opgeleide coaches in te zetten als stagebegeleider of examinator.
Pons Academie organiseert post hbo-opleidingen die specifiek gericht zijn op veerkracht en weerbaarheid, waaronder Coach Veerkracht, Coach Individuele Weerbaarheid en Allround Trainer Weerbaarheid. Kijk op Pons Academie voor meer informatie en om je aan te melden.
