Hé, jij ook hier? Drie verklaringen voor onze reisna-aperij

Eindelijk vakantie: op naar je zorgvuldig uitgeplozen en unieke avontuur. Dacht je. Tot je vol verbazing je collega tegen het lijf loopt in de kelder van dat éne onontdekte wijnboerderijtje in het noordwesten van Argentinië.

Midden in het oerwoud van Sri Lanka een kennis tegenkomt, die precies dezelfde off the beaten track jungletocht maakt. Of per ongeluk naast je buren belandt in dat éne eco-hotelletje op Sicilië, dat volgens de laatste reisblogs een absolute hidden gem is.

We zoeken ons een ongeluk naar originele en authentieke vakantiebestemmingen, waar het liefst zo weinig mogelijk andere toeristen komen – laat staan een Hollander die je kent. We willen avonturen en bijzondere ervaringen die onze oer-Hollandse zintuigen prikkelen en de oren van de thuisblijvers doen klapperen.

Hoe komt het dan dat we – als puntje bij paaltje komt – uit de ontelbare weg-van-de-massa reisblogs en ga-rechts-waar-anderen-links-gaan tips, tóch dezelfde bestemming kiezen als onze vrienden, kennissen en collega’s?

Identieke routes volgen, soms tot in detail uitgestippeld over een héél continent? Hoe groot is onze behoefte om op zoek te gaan naar onontdekt en ongerept eigenlijk écht? Drie redenen waarom onze reisbestemmingen weinig origineel zijn.

1. We kijken onze keuzes graag af

Het feit dat de wereld aan onze voeten ligt, maakt de keuze voor een bepaalde bestemming niet bepaald makkelijker. In tegendeel: de druk op het maken van de ‘juiste’ keuze neemt door de overvloed aan reisroutes alleen maar toe.

Volgens de ‘sociale bewijskracht’-theorie baseren we ons in dit soort onzekere situaties het liefst op de overtuigingen en het gedrag van een ander. Hierbij geldt: hoe meer de ander op je lijkt, hoe meer je geneigd bent hem of haar te imiteren.

Ook recensie- en boekingssites maken dankbaar gebruik van dit principe. Reviews van gelijkgestemden – iemand uit dezelfde stad, met dezelfde leeftijd, single of met kind – moedigen jou aan voor hetzelfde te kiezen. Bovendien: als 4537 anderen dat ene uitkijkpunt waarderen met een 4,8 uit 5, zal het wel de moeite waard zijn, toch?

2. Niet iedereen is een Columbus

Volgens de Amerikaanse sociaal psycholoog Michael Brein reizen we om boven onze doorsnee levens uit te stijgen en onze avontuurlijke kant meer aan bod te laten komen. Maar geldt dat eigenlijk wel voor iedereen?

De Amerikaanse psychologie hoogleraar Marvin Zuckerman toonde in de jaren ’70 aan dat onze behoefte aan avontuur en risicovolle, nieuwe ervaringen een deels aangeboren karaktereigenschap is, die ieder mens in meer of mindere mate bezit.

Bovendien varieert deze spanningsbehoefte naar geslacht – mannen scoren gemiddeld hoger dan vrouwen – en neemt hij vanaf je adolescentie gestaag af. We zijn dus heus niet allemaal zulke thrillseekers.

De meesten van ons vinden het bovendien stiekem best fijn dat een boel anderen hen voorgingen in de snorkeltocht tussen de reef sharks. Dat we dit uitvoerig van tevoren hebben gecheckt, hoeven de thuisblijvers niet te weten.

3. Je levensfase bepaalt

Schoolverlaters die gaan backpacken in Australië, newlyweds die op safari in Zuid-Afrika zijn, of gepensioneerde stelletjes die met de camper richting de Middellandse Zee trekken. Dat kun je cliché of kuddegedrag noemen, maar eigenlijk is het best logisch dat mensen die in dezelfde levensfase zitten, dezelfde soort bestemmingen kiezen.

Kijk maar eens naar de reizen die jongeren maken: vakanties waarin ze kunnen experimenteren met alcohol, relaties en seks, zonder er thuis op aangekeken te worden. Daar past een backbacktrip nou eenmaal beter bij dan een yogaretraite op Bali – een optie die voor een soloreiziger op sabbatical wellicht juist wél aantrekkelijk klinkt.

Zo kiezen we voor een bestemming die misschien niet heel origineel is, maar die ons wel geeft waar we op dat moment in ons leven naar op zoek zijn: woest drankgelag, onszelf terugvinden of gewoon even helemaal niets.

Bronnen, o.a.: R.B. Cialdini, Influence. The psychology of persuasion, New York: Collins, 2007 / K. Carter, What we can learn from Sensation Seekers, The Greater Good Science Center, 2018 / T.H. Lee & J. Crompton, Measuring novelty seeking in tourism, Annals of Tourism Research, 1992 / L. Steinberg, e.a., Age differences in sensation seeking and impulsivity as indexed by behavior and self-report. Evidence for a dual systems model, Developmental Psychology, 2008