Waarom vergeten we?
Douwe Draaisma: ‘Om plek te maken voor nieuwe ervaringen. Door alleen de hoofdlijnen te onthouden en de details te vergeten, wordt het geheugen heel efficiënt.’
Waarom vergeten we de nare dingen niet?
‘Nare herinneringen onthouden we voor ons eigen bestwil, om ons in de toekomst uit de moeilijkheden te houden. Onze eerste herinneringen zijn daarom geen spelende opa’s, maar een opa die een tik uitdeelt. Geen wandelingetje tussen de klaprozen, maar hete strijkijzers, glasscherven en boze honden.’
En de fijne herinneringen?
‘Ook die blijven bewaard. Je onthoudt vooral wat afwijkt van het gemiddelde. In het grijze middengebied tussen piekervaringen en nare gebeurtenissen wordt flink geruimd.’
Verdwijnen die ervaringen echt of wordt het gewoon goed opgeborgen?
‘Er is een door velen verdedigde theorie dat onze hersenen een blijvend spoor bewaren van alles wat we ervaren. Wat ik een mooie metafoor vind is die van de palimpsest, een hergebruikt stuk perkament. In de Middeleeuwen werden letters van het perkament geschraapt om het opnieuw te beschrijven. Maar de oude letters bleven zichtbaar. Zo kun je het geheugen ook zien. Er blijven resten zitten die door nieuwe gebeurtenissen heen schemeren.’
We vergeten dus meer dan we
onthouden.
‘Inderdaad. Door elke herinnering zit vergeten gemengd. We zijn geneigd om het geheugen voor te stellen als het vermogen om iets te bewaren. Dat lijkt volkomen logisch, maar het geheugen wordt juist gedomineerd door vergeten.’
– Douwe Draaisma, Vergeetboek, Historische Uitgeverij, € 19,95
