De geestverruimende werking van drugs is voor veel kunstenaars aantrekkelijk. Kunsthistoricus Jos ten Berge promoveerde onlangs op een jarenlang onderzoek naar de relatie tussen kunst en drugs.
Wat voor invloed hebben drugs op kunst?
‘Je hebt “werkdrugs—, amfetaminen en cocaïne, die je helpen een nacht door te gaan. Maar onder invloed van psychedelica zoals LSD kan er een spectaculaire stijlwisseling optreden. Vooral bij mensen die gewend zijn volgens een strakke planning en compositie te werken.’
Wordt creativiteit beter door drugsgebruik?
‘Dat kan, maar uit onderzoek blijkt dat vooral de verwáchting dat drugs een positief effect hebben, doorslaggevend is. Meestal is drugsgebruik funest voor de uitvoering. Je verliest technische controle. Alles wordt associatiever, sneller, en spontaner. In sommige kringen en in bepaalde tijdsperiodes werd dat juist mooi gevonden.’
Zijn er kunstenaars die erbij zweren?
‘De Franse kunstenaar Jean Cocteau verslaafde zich keer op keer expres aan de opium. In de ontwenningskliniek kwam er een stuwmeer van ideeën in hem op. Daarna zorgde hij dat hij weer verslaafd werd, om opnieuw in een creatieve roes te komen tijdens de volgende ontwenning.’
Proefschrift Vrije Universiteit Amsterdam, december 2004
