Aan tafel! Vier verrassende voordelen van samen eten

1. Samen eten werkt verbindend

Of het nou met je hele familie, een groep vrienden of met z’n tweeën is: samen eten is een uitstekende manier om nader tot elkaar te komen – en dan vooral als het in huiselijke sfeer is.

Waarschijnlijk ligt de basis hiervoor in vroegere tijden waarin we eten met onze stam deelden. Daarmee gaven we impliciet te kennen het welzijn van de anderen belangrijk te vinden.

En ook in onze tijd van overvloed gaat dat nog op, blijkt onder meer uit een Brits onderzoek onder tweeduizend mensen.

Deelnemers die aangaven vaker samen te eten, voelden zich gelukkiger en tevredener met hun leven, hadden meer vertrouwen in zichzelf en een grotere sociale groep om op terug te vallen.

Een andere reden waarom eten verbindt, is dat het de ideale gelegenheid is om verhalen uit te wisselen en herinneringen op te halen. Op die manier bouwen we een gedeelde geschiedenis op.

Daarvoor blijkt het diner overigens het meest geschikt te zijn, meer dan bijvoorbeeld de lunch. Na de drukte van de dag is er ruimte voor ontspanning en samenzijn. Een glaasje wijn en pittig eten zorgen voor een extra stoot van het hersenstofje endorfine, wat het verbindende effect nog vergroot.

En als je iemand echt héél leuk vindt? Doe er dan nog een schepje bovenop, suggereert psycholoog Paul Rozin. Hij liet proefpersonen etende stellen observeren waarbij ze moesten inschatten hoe intiem ze waren. Van elkaars bord eten, eten wat de ander al heeft aangeraakt of elkaar voeren, werd door de toeschouwers als het toppunt van intimiteit gezien.

2. Door samen eten groeien kinderen gezonder op

‘Op je billen zitten.’ ‘Je mag niet van tafel, want je zusje is nog niet uitgegeten.’ ‘Schat, wil je je telefoon even wegleggen?’ Als ouder kun je je soms vertwijfeld afvragen waarom je nog moeite doet om het gezin samen aan tafel te krijgen.

Maar houd vol, want er is veel onderzoek waaruit blijkt dat het grote voordelen heeft. Allereerst hebben kinderen en jongeren die minimaal twee keer in de week aanschuiven aan de gezinsdis vaker een goed gewicht.

Daarnaast leren ze door samen te eten diepgaander over zichzelf en anderen na te denken. Tijdens de avondmaaltijd vertellen we namelijk elke vijf minuten wel een ‘vandaag heb ik’-verhaal, ontdekte de Amerikaanse hoogleraar psychologie Robyn Fivush.

Daardoor leren ze zich in te leven in hun familieleden en hun eigen emoties te verwoorden en te reguleren. En het is meteen een meetmoment voor ouders om te peilen hoe het met hun kind gaat.

Die voordelen werken lang door. Jongeren die van jongs af aan vaak met het gezin eten, hebben meer zelfvertrouwen, zijn socialer, presteren beter, spijbelen minder, gebruiken minder vaak drugs en kampen minder met angst en depressies.

3. Samen eten is troostend

Eten kan troost bieden. Vooral energierijk voedsel vermindert op korte termijn gevoelens van hulpeloosheid en somberheid. Dat effect komt waarschijnlijk voort uit onze vroegste herinneringen.

Als baby’s kregen we vaak borstvoeding of de fles als we huilden, waardoor we eten zijn gaan verbinden met troost en gezelschap. In babymelk zit bovendien sucrose, wat een kalmerend effect heeft. Op volwassen leeftijd kan zoetigheid eten daardoor nog steeds als een soort zelfmedicatie functioneren.

En we kunnen er tegelijkertijd anderen mee helpen. Wanneer iemand bij ons komt met een probleem, raken we namelijk zelf ook een beetje overstuur. Door samen te eten, verminderen we de stress van de ander en die van onszelf. Dat noemen onderzoekers ook wel empathische emotieregulatie (EER).

Mis je een familielid of vriend? Maak dan iets dat je aan diegene herinnert, zoals de gebraden kip die oma altijd maakte.

4. Samen eten maakt toegeeflijk

Wil je je (schoon)schouders om een gunst vragen? Doe dat dan terwijl jullie samen eten en bij voorkeur uit dezelfde schaal, zoals in bijvoorbeeld Afrika of China veel gebeurt.

Leren delen, communiceren en wachten op je beurt is vanuit de evolutie erg belangrijk voor de overleving van de stam. En dat zijn ook de vaardigheden die je wilt stimuleren als je iets van een ander wilt.

Amerikaanse onderzoekers lieten studenten een rollenspel doen, waarbij ze moesten onderhandelen alsof ze een manager dan wel iemand van de vakbond waren. Van tevoren kregen ze nacho’s en salsa te eten. Sommige deelnemers kregen een kleine portie in een eigen schaaltje, andere kregen een grote portie in een grote schaal, maar moesten die delen met hun rivaal.

Teams die samen uit een schaal aten, hadden veel minder rondes nodig om tot overeenstemming te komen. De verklaring? Wanneer je samen van dezelfde voorraad eet, is de sociale norm dat je de ander ook genoeg eten gunt.

Blijkbaar werkt deze mindset door in de onderhandelingen. Dus tijdens het gourmetten of fonduen is een prima moment om over die gewenste lening of extra oppasdag te beginnen.

Bronnen o.a.: R. Fivush, Family narratives and the development of an autobiographical self. Social and cultural perspectives on autobiographical memory, Routledge, 2019 / R. Dunbar, Breaking bread. The functions of social eating, Adaptive Human Behavior and Physiology, 2017 / M. E. Hamburg e.a. Food for love. The role of food offering in empathic emotion regulation, Frontiers in Psychology, 2014