Wat vindt u van de manier waarop mensen met hun tijd omgaan?
‘We leven veel te veel naar de klok. Efficiency lijkt tegenwoordig haast wel een ideologie: als het sneller kan, dan moet het ook. Sneller handelen lijkt wel efficiënter, maar dat betekent lang niet altijd dat het ook effectiever is. Beslissingen worden vaak genomen onder tijdsdruk, waardoor het makkelijk fout kan gaan. Het kost vervolgens veel tijd om dit weer recht te breien.’
Hoe zou het komen dat mensen steeds meer naar de klok zijn gaan leven?
‘Het heeft heel lang goed gewerkt. Het efficiency-denken heeft gezorgd voor een zeer hoge arbeidsproductiviteit. Pas nu lopen we langzamerhand tegen de grenzen van die capaciteit aan. Daarnaast steken mensen elkaar aan. Je ziet bijvoorbeeld dat mensen op het platteland over het algemeen veel rustiger zijn dan in de stad en er zijn interculturele verschillen in de beleving van tijd.’
Hoe zouden we beter met onze tijd kunnen omgaan?
‘Mijn pleidooi is: vaker rustig kijken wat bij ons past en waarvoor we onze tijd inzetten. We zouden veel meer aandacht kunnen hebben voor de biologische klok en de persoonsgebonden tijdservaring. De meeste mensen zijn bijvoorbeeld in de zomer sneller dan in de winter. Er kan een verschil zijn in weekritme tussen mensen doordat ze kinderen hebben of niet, of doordat ze in een andere levensfase zitten. Binnen een organisatie zou veel meer ingespeeld kunnen worden op deze individuele verschillen tussen mensen. Dan hebben we het pas echt over flexibilisering.’
Bent u door uw onderzoek ook anders gaan denken over uw eigen tijdsindeling?
‘Mijn onderzoek heeft bevestigd wat ik al dacht toen ik zestien was, namelijk dat parttime werken een groot goed is. Toen ik met het onderzoek en mijn proefschrift bezig was, heb ik vreselijk hard gewerkt, maar nu is het wel weer genoeg. Gelukkig kan ik parttime werken.’ (VvW)
Tijden van Managers, een studie naar de complexiteit van tijd in het werk en leven van topmanagers, Proefschrift, Vrije Universiteit, maart 2002. Amsterdam: Bee’s books, ISBN 90 74767 07 9