Column Sterre van Leer: Zie je me echt?

Geen fancy BABS met een hoogglans instagramaccount; gewoon eentje van de gemeente, die je kunt kiezen uit een lijstje bij de burgerlijke stand. Het is met afstand het leukste werk dat ik ooit heb gedaan.

Niet alleen omdat het zo dankbaar is om precies de juiste woorden te vinden voor de liefde tussen twee unieke mensen – hoezeer ik daar ook van geniet.

Minstens zo leuk is het om al die totaal verschillende liefdeskoppels van tevoren te ontmoeten en ze ongegeneerd het hemd van het lijf te mogen vragen.

De levenswijze kraandrijver en zijn jongere vriendin. De serieuze perfectioniste met haar ambitieuze losbol. De zomerliefjes die elkaar bleven zien na die ene vakantie, en die nu al 25 jaar en twee grote kinderen verder zijn.

Alle gelukkige gezinnen lijken op elkaar, schreef Tolstoj. En hoe verschillend de stellen voor me ook zijn, de wetenschap lijkt uit te wijzen dat voor liefdesparen hetzelfde geldt.

Psychologen hebben de afgelopen decennia ijverig geturfd welk gedrag voorspellend bleek voor de duurzaamheid van een relatie.

Het blijken niet de grote gevoelens die bepalen of het blijft ‘tot de dood ons scheidt’, maar juist de kleine interacties. Of de een reageert op een vredesteken van de ander. Of de ander onthoudt wat de een vertelde.

‘Alle stellen zijn tot op zekere hoogte incompatibel,’ zegt relatietherapeut Sue Johnson, grondlegger van de Emotionally Focused Therapy. Maar gelukkige stellen weten dat te overstijgen doordat ze één belangrijke eigenschap hebben ontwikkeld: ze zijn wat zij noemt ‘emotioneel responsief’.

Ze laten elkaar merken dat ze er zijn voor de ander; dat ze moeite doen om elkaars gevoelens te begrijpen. En hoe eenvoudig dat ook klinkt, precies dit is wat gemakkelijk verloren raakt na verloop van tijd – al is het maar omdat het altijd makkelijker is om te voelen wat je tekortkomt dan te erkennen waar je zelf tekortschiet.

Zie je me echt? Het is misschien wel de belangrijkste vraag in elke relatie. Of het nu liefde betreft, vriendschap of familierelatie – en zelfs in professionele verhoudingen, zoals nu, wanneer ik op kennismakingsgesprek ben bij een nieuw stel.

Ik vraag, en vraag, en intussen kijk ik. Hoe hij haar koffie bijschenkt. Hoe ze tegelijk in de lach schieten. Wie begint over de dingen die pijnlijk zijn; de familiegevoeligheden die ik nooit zal noemen, maar wel moet weten voor zo’n dag.

Ik probeer hun liefdestaal te leren. Want hoe beter ik kijk en luister, hoe beter straks het verhaal. En hoe meer ik zie dat ik zelf weer mee naar huis neem.

PS Sue Johnsons officiële Houd me vast-training (voor 2 partners) is nu te volgen via de Psychologie Academy.