Column Sterre van Leer: Rake vragen

Het recept is bekend: in Where should we begin? ontvangt de godmother van de relatietherapie een uiteenlopende reeks stellen voor een eenmalige sessie die wordt opgenomen. Ze zijn hetero, homo, met of zonder kinderen, getrouwd, gescheiden, uit elkaar gegroeid of vastgelopen na ontrouw.

Zij luistert. Vraagt door. Helpt ze eindelijk woorden vinden voor wat ze eerder niet konden zeggen, en te luisteren naar wat ze niet wilden horen. En wij, wij luisteren ademloos mee. Een enkele keer zet ik er zelfs de auto voor langs de kant van de weg. Wat zei ze daar nou?! Wacht, dat moet ik even opschrijven!

‘Tijd heelt helemaal niets,’ zegt ze bijvoorbeeld tegen het stel wier relatie in scherven ligt sinds de affaire, vastgedraaid in een patroon van ongelukkig zwijgen en verwijten. ‘Het gaat erom wat je doet in die tijd.’ Of, tegen de geliefden die elkaar stukje bij beetje kwijtraakten sinds de kinderen: ‘Onze motivatie om te veranderen is het grootst als er pijn is. Maar ons creatieve vermogen is het grootst als we ons juist goed voelen.’

Toch zijn het uiteindelijk misschien niet eens haar rake antwoorden of haar formidabele emotionele intelligentie waardoor ik inmiddels bijna alle afleveringen van deze podcast heb gebinged tijdens lange autoritten. Het is de herkenbaarheid van de vragen die op tafel komen. Aangenaam heen en weer gewiegd tussen beschaafd voyeurisme en empathie komt er altijd een moment waarop je als luisteraar denkt: hee, maar dit herken ik… Dit doe ik ook. Of: ik hoor mijn moeder. Of: dit is precies de dynamiek van mijn eerste relatie.

Want elk verhaal is anders, maar alle mensen lijken op elkaar. En de grote vragen in de liefde zijn altijd hetzelfde. Hou je echt van mij? Passen we bij elkaar? Ben je er nog voor me als ik zwak ben? Wat betekent trouw voor ons? En wat betekent verlangen naar een ander?

Goede vragen kun je niet genoeg vaak genoeg stellen – vooral omdat het antwoord verandert naarmate je wijzer wordt. Daarom in dit Zomerboek: 50 vragen over het leven, waaronder de acht meest gestelde vragen in de liefde. Met antwoorden van relatie-experts, en met oefeningen die je helpen om de eerste stap te zetten op onbekend terrein. Want om Esther Perel te citeren: ‘Elke relatie is een verhaal. Write well and edit often.’