Oud-VVD-fractielid Van Haga sprak zich uit tegen zetelrovers (Tweede Kamerleden die hun fractie verlaten en hun zetel behouden), drie jaar later deed hij het zelf. Bij hem was het ‘anders’, natuurlijk: ‘Ik had een missie en die is nog niet af, dus daar wil ik in de Kamer mee doorgaan.’
Het lijkt altijd iets wat alleen anderen doen, maar hypocrisie kan ons allemaal treffen. Ons eigen gedrag ziet er vaak heel anders uit dan dat van anderen. Beter. Nobeler. Zo is er onderzoek gedaan onder mensen die weleens overspel hadden gepleegd (‘daders’) en die ook weleens zelf waren bedrogen (‘slachtoffers’). Zij kregen vragen voorgelegd over deze gebeurtenissen; over de oorzaak van het overspel, de gevolgen en de emotionele impact op het slachtoffer. Ging het om het incident waarin ze dader waren, dan vonden ze vaker dat het kwam door omstandigheden of door hun partner. Als die partner bijvoorbeeld weinig zin heeft in seks, zal een overspelige dat eerder als oorzaak noemen. Terwijl de partner vaker vindt dat het de verantwoordelijkheid is van de ander; die had bespreekbaar moeten maken dat het hem of haar dwars zat, in plaats van het bed van een ander in te rennen.
Er was ook een verschil in beoordelingen van de emotionele impact op het slachtoffer: als dader vond men vaker dan als slachtoffer dat het nogal meeviel. Deze deelnemers hadden het allebei meegemaakt en hadden dus ook aan de andere kant gestaan, maar dat was in hun ogen kennelijk een heel andere situatie.
Dat is natuurlijk best mogelijk, maar wanneer daders in het algemeen vaker zeggen dat hun situatie anders was, dan klopt er iets niet. Immers, daders en slachtoffers hebben het over dezelfde incidenten. Van Haga vindt zijn eigen zetelroof vast heel anders dan die van bijvoorbeeld Femke Merel Arissen, die in dezelfde periode een zetel van de Partij voor de Dieren roofde. Maar zij vindt haar zetelroof natuurlijk ook volstrekt verdedigbaar. In de rol van dader redeneren mensen naar zichzelf toe, zodat hun eigen morele overtredingen vergeeflijker zijn dan die van anderen. Hypocriet dus.
De overspel-onderzoekers spreken dan ook van seksuele hypocrisie. Dat verschijnsel kan het herstel van de relatie na overspel flink in de weg staan. Als slachtoffer vind je vaak dat de overspelige flink door het stof moet voordat je bereid bent tot vergeving. Als je dan merkt dat de ander er niet zo zwaar aan tilt of zelfs jouw gedrag als de oorzaak ziet, wordt het erg moeilijk nader tot elkaar te komen. Op die manier bekeken is hypocrisie niet alleen nadelig voor anderen, maar ook voor jezelf.
