Column Jean-Pierre van de Ven: Zinnetjes

Zo zeg ik regelmatig tegen mensen wat ik nu ook tegen jullie zeg: jullie denken dat jullie elkaar zó goed kennen dat je een hoop dingen niet meer hoeft te zeggen. Want je weet toch wel dat je weer een nee zult horen, of dat je tegen dezelfde mening zult aanlopen als alle vorige keren dat je datzelfde zei. Maar hoe goed jullie elkaar ook kennen, jullie zijn niet helderziend. Toch?’

Terwijl ze daar even over nadenken, denk ik zelf aan die keer dat een vrouw antwoordde: ‘Jawel, ik ben wel degelijk helderziend.’ Echt gebeurd.

Dan zegt Jouke: ‘Ik ben misschien niet helderziend, maar ik heb wel ervaring. Als ik zeg dat Mariska een keer van haar luie reet moet komen en een baan zoeken, weet ik precies hoe dat gesprek zal verlopen.’

Mariska doet er het zwijgen toe. Stoïcijns kijkt ze naar de bomen in de tuin.
Dus zeg ik tegen Jouke dat hij zijn punt misschien op een andere manier moet maken. Dat hij zijn woorden anders kan kiezen. ‘Als je zegt dat Mariska iets móét, dan geef je een bevel. Daar gaan wij Nederlanders niet zo goed op. Toch, Mariska?’

Ze haalt haar schouders op. ‘Meneer de dominee hiero,’ ze knikt met haar hoofd naar Jouke, ‘loopt de hele dag te preken en te commanderen. Als we dáár nou eens iets aan zouden doen…’

‘Geef me even de tijd, ik ben druk bezig,’ zeg ik, maar Mariska kijkt alweer naar buiten. Jouke steekt zijn handen in de lucht en zegt dat hij het ook niet meer weet. ‘Niks is goed. Ik kan he-le-maal niks zeggen.’

Nadat ik ze allebei heb aangekeken zeg ik: ‘Zien jullie wat er gebeurt? Jouke, jij zegt dat Mariska lui is en vervolgens noemt ze jou een dominee. Iedereen boos. Einde gesprek. Waarom gebruiken jullie steeds zinnetjes die zo’n negatief effect hebben?

Als je met commando’s en scheldwoorden blijft strooien, krijg je die ook terug. Maar als je zegt wat je wenst, waar je behoefte aan hebt, dan hoor je ook wat de ander wil. Als je complimenten geeft, krijg je daar waardering voor terug. Als je zinnetjes gebruikt die een positief effect hebben, krijg je veel meer van elkaar gedaan.’

‘Jij bent ook net een dominee, wist je dat? Met je positiviteit,’ zegt Mariska tegen mij.

Ze heeft gelijk. Mijn goedbedoelde adviezen zijn net zo goed bevelen als Joukes aansporingen aan haar adres om een baan te zoeken. ‘Dat klopt,’ lach ik verrast. ‘Wat zou jij dan zeggen in mijn plaats?’

Mariska twijfelt geen moment en zegt: ‘Lieve mensen, laat elkaar nou eens met rust. Het leven is al moeilijk genoeg.’

Kijk, dat is nog eens een bruikbaar zinnetje. Die houden we erin.